rak jajnika Flashcards
podział raka jajnika
- surowicze
- endometrioidalne
- śluzowe
- jasnokomórkowe
- niezróżnicowane
- niesklasyfikowane
- mieszane
u kogo
- głównie u kobiet w wieku około i -pomenopauzalnym
- częściej u nieródek i tych, któe rzadko rodziły
jakie czynniki obniżają ryzyko wystąpienia raka jajnika
- ciąża
- antykoncepcja hormonalna
im mniej owulacji, tym większa szansa na obniżenie ryzyka raka
jaki jest mechanizm ochronnego wpływu braku owulacji
polega na zmniejszeniu torbielek inkluzyjnych i ochronie nabłonka powierzchniowego jajnika przed urazem zwiazanym z owulacją i drażniącym wpływem bogatego w estrogeny płynu pęcherzykowego
czynniki ryzyka raka jajnika
- częste stymulacje owulacji
- wielokrotne nakłucia powierzchni jajników w celu pobrania oocytów
- długotrwała obecność implantów endometriozy w nablonku powierzchowniowym( rak endometrioidalny , jasnokomórkowy)
- napromienianie miednicy mniejszej
- przebyte zakażenia wirusem nagminnego zapalenia przyusznic(świnki)
- stosowanie kosmetyków do higieny intymnej zawierające kryształy talku
- mutacje genów BRCA1 i 2
rodzinne występowanie nowotworów jajnika
- zespół dziedzicznego występowania raka jajnika
- zespół dziedzicznego występowania raka jajnika i sutka
- zespół Lynch II( rak jajnika, niepolipowaty rak okrężnicy, rak endometrium)
objawy raka jajnika
- pierwsze objawy późno, wtedy gdy zmiana przekracza 7 cm
- ból podbrzusza
- zwiększenie obwodu brzucha (wywołane samą zmianą albo płynem wysiękowym)
- u 30% wodobrzusze
- dolegliwości wynikające z ucisku na struktury sąsiednie, rozciągania otrzewnej czy rozsiewu nowotworowego
- u 15% objawy ze str dr mocz, u.pokarmowego, niekiedy krwawienia z pochwy
badanie ginekologiczne w diagn raka jajnika
cechy zmiany złośliwej
- obustronna
- lita
- ruchomość ograniczona
- zajęta zatoka Douglasa
Ca 125 kiedy podwyższony poziom
- rak jajnika( ale nie zawsze u ok80%, a tylko u 50% z r. jajnika w I stopniu zaawansowania)
- rak endometrium
- rak jajowodu
- rak TRZUSTKI
- endometrioza
- mięśniaki macicy
- stany zapalne przydatków
czy usg przezpochwowa bardziej czuła od markera Ca 125
tak
cechy obrazu ultrasonograficznego w rakach jajnika
- lita lub cystycznolita zmian
z grubymi przegrodami
z pogrubiałą torebką
i wyroślami brodawkowatymi zwróconymi do wewnątrz lub na zewnątrz
-często obu jajników
-niski opór przepływów naczyniowych( obniżenie wskaźnika pulsacji poniżej 1 i wskaźnika oporu poniżej 0,4 orazniskie wartości max prędkości skurczowej i uśrednionej prędkości max)
obraz kliniczny
- mogą osiągać duże romiary nawet do 20 cm
- cytyczno-lite zwaierające płyn surowiczy, śluzowy ,często mętny i krwisty
- obserwuje się wyrośla brodawkowate na powierzchni kruchego, krwawiącego guza albo kalafiorowate masy rozpadające się przy dotyku
- liczne implanty na powierzchni otrzewnej, sieci wiekszej, na bł. surowiczej jelit , powierzchni wątroby i przepony
- nierzadko współistnieja zrosty obejmujące pętle jelitowe, sieć wiekszą, macicę i zmienione nowotworoo przydatki
jak sie szerzy
2 drogi:
- wewnątrzotrzewnowo( nacieki i implanty)
- zewnątrzotrzewnowo( naczynia limfatyczne i krwionośne)
gdzie przerzuty odległe
- ww. chł miednicy mniejszej
- płuca
- kości
- pochwa
raki surowicze jakie rokowanie
złe ,5letnie przeżycie u 30%
z czym należy różnicować rozpoznanie obustronnego raka śluzowego jajników
z przerzutem do jajnika raka przewodu pokarmowego( guz Krukenberga)
z czym należy różnicować raka endometrioidalnego jajnika
z przerzutem do jajnika raka jelita grubego
ok 30% raków endometrioidalnych współistnieje z
rakiem endometrium, a ok.12% z patolog rozrostem błony śluzowej trzonu macicy
zeby ustalić ostateczne rozpoznanie konieczna
laparotomia
każdorazowo należy wykonać pobranie materiału z miejsc podejrzanych o naciek lub przerzut nowotworowy: z sieci, krezki, wątroby, przepony, ww. chłonnych miednicy mniejszej i okołoaortalnych
- obowiązuje ocena wzrokowa i palpacyjna narządów jamy brzusznej
podstawowy rodzaj operacji w leczeniu raka jajnika
wycięcie macicy z przydatkami wraz z usunięciem sieci większej i wyrostka robaczkowego
w wybranych sytuacja operacje oszczędzające-polegają na jednostronnym usunięciu przydatku z guzem, połączone z pobraniem wycinków z drugiego jajnika
jakie warunki muszą być spełnione, aby wykonać operację oszczędzającą
- młode kobiety pragnące mieć dzieci
- stopień zaawansowania wg FIGO I a
- wyskoki stopień zróżnicowania G1(dojrzałość histologiczna)
- nieuszkodzona torebka
- brak komórek neo w wymazach z jamy otrzewnej i popłuczynach
leczeniem uzupełniajacym
chemio, a niekiedy radioterapia
chemioterapia oparta na
- cisplatynie i taxolu
- cisplatynie i cyklofosfamidzie
- cisplatynie, adriblastynie, cyklofosfamidzie
przeżycia 5-letnie w zależności od stopnia zaawansowania wg FIGO
I stopień -72%
II -46
III-17
IV- 4,8%
FIGO
stopień I
guz ograniczony do jajników
Ia ograniczony do jednego jajnika,bez wysięku otrzewnowego, bez nacieku na torebkę guza, nieuszkodzona torebka
Ib ograniczony do obu jajników, bez wysięku otrzewnowego, bez nacieku na torebkę guza, torebka nieuszkodzona
Ic guz jak w stopniu Ia lub Ib, ale z naciekiem jednego lub obu jajników albo z uszkodzoną torebką lub wodobrzuszem z komorkami nowotworowymi w rozmazie cytologicznym płynu
stopień II wg FIGO
GUZ JEDNEGO LUB OBU JAJNIKÓW Z ZAJĘCIEM NARZĄDÓW MIEDNICY MNIEJSZEJ
IIa zajęte macica lub jajowody
II b nacieczenie innych narządów miednicy mniejszej
IIc guz jak w stopniu IIa lub IIb , ale z naciekiem na powierzchnię jednego lub obu jajników albo z pęknietą torebką lub z wodobrzuszem zawierającym komórki nowotworowe, albo z komórkami nowotworowymi w popłuczynach z otrzewnej
