Psychotherapie bij ouderen

Question 1

PK veranderingen bij ouderen (3)

Answer 1

• Tragere opname
• Trager metabolisme en ontstaan van andere metabolieten
• Verminderde excretie

Question 2

Welke neurotransmittersystemen verouderen? (2)

Answer 2

Cholinerg (bewustzijn, slaap, geheugen en cognitie) en dopaminerg (motoriek en gedrag)

Question 3

Gevolgen achteruitgang cholinerg systeem (3)

Answer 3

• Alzheimer
• Parkinson
• Grotere gevoeligheid voor anticholinerge bijwerkingen

Question 4

Wanneer kan een anticholinerg delier optreden? (4)

Answer 4

• Bij weinig potentie antipsychotica
• Tricyclische antidepressiva
• Sederende antihistaminica
• Gebruik van antiparkinsonmiddelen

Question 5

Gevolgen achteruitgang dopaminerg systeem (4)

Answer 5

• Symptomen parkinsonisme
• Gestoorde executieve functies (taken plannen en uitvoeren)
• Apathie en anhedonie (verminderd vermogen tot het hebben van plezier)
• Grotere gevoeligheid voor dopaminerge bijwerkingen van bijv antipsychotica

Question 6

Extra relevante AP bijwerkingen ouderen (3)

Answer 6

• Extrapiramidale bijwerkingen
• Cardiovasculaire bijwerkingen
• Valpartijen

Question 7

Hoe voorkom je AP bijwerkingen ouderen? (2)

Answer 7

• Vooral atypische middelen voorgeschreven.
• Indien deze middelen worden voorgeschreven moet er worden begonnen met een lage dosering en langzaam worden opgebouwd als dit nodig is.

Question 8

Bij welke mensen is de kans op cardiovasculaire bijwerkingen het grootst?

Answer 8

Patienten met vasculaire dementie

Question 9

Hoe ontstaat het CV-risico bij AP icm ouderen?

Answer 9

Het CV-risico bestaat mogelijk door de α1-blokkade, waardoor er een verminderde doorbloeding wordt veroorzaakt.

Question 10

Wat is het belangrijkste bij de dosering van AP bij ouderen?

Answer 10

Start laag en bouw rustig op

Question 11

Wanneer wordt pipamperon gebruikt? (4) (lage dosering)

Answer 11

• Demente bejaarden
• Regulatie slaapwaakritme
• Bestrijding agressie
• Als risperidon teveel parkinsonisme geeft

Question 12

Wat speelt bij ouderen een rol bij slaapproblemen?

Answer 12

Overmatig/dagelijks alcoholgebruik

Question 13

Welke slaapmiddelen worden veel gebruikt bij ouderen?

Answer 13

Benzodiazepinen
(investeer in afbouwen, men voelt zich daarna vaak beter)

Question 14

Welke middelen worden vaak toegevoegd aan de behandeling met AP of AD? (1 klasse, 2 middelen)

Answer 14

Anxiolytica –> benzodiazepinen met een lange halfwaardetijd –> oxazepam en diazepam

Question 15

Wat is een cave bij anxiolytica?

Answer 15

Paradoxale reacties bij dementie

Question 16

Wanneer is een stemmingsstabilisator geindiceerd?

Answer 16

Als additie-therapie bij refractaire depressie (depressie die niet reageert op andere middelen)

Question 17

1e en 2e keuze stemmingsstabilisator

Answer 17

1. Lithium
2. Valproaat

Question 18

Welke spiegels moeten gemonitord worden bij lithium gebruik? (2)

Answer 18

Creatinine en TSH spiegels

Question 19

1e keuze AD bij ouderen (2)

Answer 19

SSRI’s: citalopram en sertraline

Question 20

Wat is een voordeel aan mirtazepine als AD

Answer 20

Werkt ook sederend dus kan helpen bij het slapen

Question 21

Welke TCA heeft voorkeur bij ouderen? (2)

Answer 21

Nortriptyline/amitriptyline

Question 22

Welk gedrag staat er op de voorgrond bij dementie?

Answer 22

Gedrag wordt minder rationeel en primair gedrag staat meer op de voorgrond.

Question 23

Belangrijkste anti-dementiele middelen (klasse + 2 middelen)

Answer 23

Cholinesterase remmers
- Rivastigmine (transdermale pleisters)
- Galantamine

Question 24

‘2e keuze’ anti-dementieel middel met een klein, beperkt effect (klasse + middel)

Answer 24

NMDA-antagonist, memantine

Question 25

Waarom moet je het gebruik van cholinesterase remmers wel bespreken met de patient?

Answer 25

Cholinesteraseremmers zijn niet of weinig effectief (klein effect op cognitieve achteruitgang) is maar kunnen wel bijwerkingen geven.

Question 26

Symptomen dementie (3 groepen)

Answer 26

› Geheugenstoornissen
› Andere cognitieve stoornissen (Afasie, apraxie, agnosie, executieve functies)
› Andere psychische symptomen (Depressie (soms eerste uiting dementie), Hallucinaties, Paranoïde, Delirium)

Question 27

Vroege kenmerken ziekte van Alzheimer (6)

Answer 27

Sociaal terugtrekken, minder hobby’s, stemming, achterdocht, geheugen, oriëntatie
(aspecifiek dus lastig te herkennen)

Question 28

Late kenmerken ziekte van Alzheimer (5)

Answer 28

Slecht geheugen, hulpbehoevend, wanen/hallucinaties, boosheid/agressie, zwerven.

Question 29

Welke symptomatische behandeling zie je bij dementie (3 groepen)

Answer 29

• Antipsychotica
• Antidepressiva
• Slaapwaakregulatoren

Question 30

Welke psychotische symptomen zie je bij dementie? (4)

Answer 30

› Hallucinaties (voor vogels/dieren, minder stemmen)
› Paranoïde
› Delirium
› Ernstige onrust (meestal tgv angst)

Question 31

Welke antipsychotica hebben een belangrijke plek bij de dementie populatie? (2)

Answer 31

Pimpamperon en haloperidol

Question 32

Welke behandeling voor dementie is obsoleet en wil je niet meer doen + waarom niet?

Answer 32

Traditioneel antihistaminica: alimemazine, promethazine
Om de anticholinerge effecten

Question 33

Wat is heel specifiek aan een delier?

Answer 33

Er is altijd een aanwijsbare oorzaak aan te wijzen (anders dan psychose)

Question 34

3 vormen van een delier

Answer 34

› Hypoactieve apatische vorm (stil delier, gevaarlijk omdat het niet opvalt)
- Verlaagd bewustzijn, bewegingsarmoede, verminderde
interactie met omgeving
- Aantasting alertheid en vigilantie
› Onrustige/Hyperactieve vorm
- Motorische onrust en agitatie, verminderde controle,
rusteloosheid, roepen, schelden.
- Hyperalert
› Mengvormen

Question 35

Behandeling psychotische symptomen, onrust en opwinding bij een delier (klasse + 2 middelen)

Answer 35

Antipsychotica
- Haloperidol
- Clozapine (alleen bij Parkinson, minder extrapiramidale bijwerkingen)

Question 36

Hoelang behandel je een delier?

Answer 36

Kortdurend, 1-2 weken, op basis van symptomen
(Eenmaal ontspoord brein moet je wel echt behandelen, balans herstelt zich niet zomaar weer als de urineweginfectie over is)

Question 37

Behandeling alcoholonthoudingsdelier (2 klassen)

Answer 37

Benzodiazepinen
Anticonvulsiva

Question 38

Verschillen delier en psychose (3)

Answer 38

• Delier is alleen heel acuut terwijl ene pscyhose ontwikkelt zich over een langere tijd.
• Symptomen van een delier kunnen ook fluctureren over de dag.
• Bij een delier is er ook altijd een oorzaak in lichamelijke ziekte of aandoening te vinden (onderliggende oorzaak behandelen)

Question 39

Welk klinisch beeld van een depressie zie je in een verpleeghuis?

Answer 39

• Minder somberheid en schuldgevoelens
• Meer interesseverlies en teruggetrokkenheid

Question 40

Betekenis sun-downing syndroom

Answer 40

Mensen kunnen gedesorienteerd raken als de zon ondergaat, dan vallen alle activiteiten weg en kunnen ze nog meer gedesorienteerd raken omdat de herkenningspunten weg zijn.

Question 41

Welke AP wordt in een lage dosering als slaapmiddel voorgeschreven?

Answer 41

Quetiapine
(lage dosering geen antipsychotisch effect)