Prirođena imunost vol1. (do 39.str) Flashcards
Koja je razlika između prirođenog i stečenog odgovora na ponovno susretanje s antigenom?
- prirođeni sustav = isto reagira kao i prvi put, ne pamti prethodne susrete
- stečeni sustav = unčikovitji i intenzivniji pri svakom narednom susretu s antigenom, pamte
Koja je razlika u prepozvanaju antigena između prirođenog i stečenog imunološkog sutava?
- prirođeni = prepoznaju strukture koje su zajedničke različitim skupinama mikroorganizama. ne postoje na normalnim stanicama domaćina
- stečeni = prepoznaje neograničen broj mikrobnih i nemikrobnih antigena
Za što sve prirođeni imunološki sustav ima receptore i što prepoznaje? Primjeri 4
- receptor za bakterijski endotoksin
- receptori za završne manozne ostatke(bakterijski glikoproteini)
- receptor za RNA, DNA
- receptori za nemetilirane CG bogate oligonukleotide
Što je PAMP?
- pathogen associated molecular patterns
- molekule koje stimuliraju prirođeni imunološki sustav
- nalaze se na patogenu i zajednički su mikroorganizmima iste vrste
Što su PRP?
- pattern recognition receptors
- receptori za obrasce
- receptori prirođene imunosti koji prepoznaju zajedničke strukture
Zašto mikroorganizmi ne mogu pobjeći prirođenoj imunost?
- jer prirođena imunost prepoznaje molekule koje u nužne za život i zaraznost mikroorganizama
- ne mogu pobjeć mutacijom(kao što mogu stečenoj) ili ne prezentiranjem tih molekula
- ne prezentiranjem tih molekula nemaju sposobnost infekcije domaćina
Što je DAMP?
- damage asociated molecular patterns
- molekule oštećenih ili nekrotičnih stanica koje prepoznaje prirođeni imunološki sustav
- odgovori na DAMP omogućavaju eliminaciju oštećenih stanica i početak cijeljenja
Po čemu se razlikuju receptori prirođene i stečene imunosti? Ovisno o vrsti, a ne što prepoznaju.
- prirođena = isti receptori nalaze se na svim stanicama iste vrste npr. makrofagi
- stečena = svaki klon ima jednu vrste receptora, taj receptor onda ima sposbnost prepoznavanja milijuna molekula
Kako je prirođena imunost regulirana da ne napada vlastito?
- receptori ne prepoznaju vlastite stanice
- mogu prepoznati npr. DNA, ali se receptori nalaze duboko u stanici gdje zdrve stanice ne mogu dospijeti
- postoje regulacijske molekule koje spriječavaju reakcije prirođene imunosti
U kojim fazama i kako prirođena imunost pruža obranu od infekcije? 4
- ulazak patogena u epitel - epitel kao fizička barijera, antimikrobne i limfoidne stanice
- patogeni koji su probili epitel - otkriveni makrofagima, dendritičnim stanicama i mastocitima
- u krvi - plazmatski proteini, proteini komplemenata
- virusi - stvaranje interferona koji spriječava zarazu drugih stanica te ubijanje stanica NK stanicama
Gdje sve mogu biti receptori prirođene imunosti? Položaj u stanici.
- na površini stanice(za izvanstanične mikroorganizme)
- na vezikulama(endosomima, u koje budu progutani mikroorganizmi)
- u citosolu(služe kao citoplazmatski senzori)
Što su i po čemu je dobio ime TLR?
- jedna od proteinskih obitelji receptora prirođene imunosti
- Toll like receptors
- ima dobili po proteinu Toll-u važan za razvoj i obranu od infekcije vinskim mušica
Za što sve i koji TLR-receptori(brojevi) su speficični za dijelove mikroorganizama?
TLR2 - prepoznaje bakterijske i parazitske glikolipide i peptidoglikane
TLR3,7,8 - prepoznaju virusne RNA
TLR4 - speficičan za bakterijski LPS(endotoksin)
TLR5 - speficičan za protein bakterijskih flagela, flagelin(bičevi)
TLR9 - spcifičan za nemetiliranu CpG DNA
Što se potiče aktivacijom TLR receptora?
- potiču se transkirpcijski faktori koji stimuliraju ekspresiju gena koji kodiraju citokine, enzime i druge proteine koji sudjeluju u antimikrobnih funkcijama
Koji je primjer transkripcijskog faktora koji se potiče aktivacijom TLR receptora?
- članovi obitelji nuklearnih faktora kB(NF-kB)
- potiču ekspresiju citokina i ostalih molekula te čimbenika regulacije interferona koji potiču stvaranje antivirusnog interferona tipa 1
Što su receptori slični NOD?
- NOD like receptor(NLR)
- velika obitelj citosolnih receptora koji prepoznaju DAMP i PAMP u citoplazmi
Kako su NOD i NLR receptori povezani?
- svi NLR sadrže središnju domenu NOD(nucleotide oligomerization domain) ali imaju različite N terminalne domene
- tri važna NLR su NOD 1,2 i NLRP 3
Kakvi su to NOD-1 I NOD-2 receptori?
- citosolni proteini koji sadrže N-terminalnu domenu CARD(povezani s kaspazama)
- specifični za bakterijske peptidoglikane(dio bakterijskih stijenki)
- aktiviraju NF-kB
- neki polimorfizmi NOD-2 uključeni su u mehanizam nastanka upalnih bolesti crijeva
Kakav je to NLRP-3 receptor?
- citosolni NLR koji sadrži N-terminalnu pirinsku skupinu
- prepoznaje patološke promijene u citsolu(znakovi oštećenja stanie, promijene konc. kalija, ATP, kristale mokraćne kiseline)
- luči upalni citokin interleukin-1B
Što je inflamasom?
- citosolni kompleks koji se sastoji od: NLRP3(senzor), adapterskog proteina i kaspaze 1
- postoje i drugi kaspaza-1 aktivirajući inflamasomi koji sadrže druge senzore osim NLRP3
Kako nastaje inflamasom?
- nakon što NLRP3 prepozna supstancu oligomerizira sa adapterskim proteinima i neaktivnim oblikom kaspaze-1
- stvara se aktivna kaspaza-1
- aktivna kaspaza-1 cijepa preteču IL-1B te se tako stvara biološki aktivan IL-1B
- biološki aktivan IL-1B pokreće upalu i porast temp.
Zašto je važan inflamasom? Što uzrokuju problemi s inflamasomom?
- obrana domaćina
- mutacije u NLRP-3 uzrokuju autoupalne sindrome koje odlikuje nekontrolirana i spontana upala
- antagonisti IL-1B su učinkoviti u liječenju
- giht - bolest zglobova
Koje druge vrste receptora sudjeluju u prirođenoj imunosti? 4
- receptori slični RIG(RLR) - prepoznaju virusni RNA u citosolu i aktiviraju puteve za aktivaciju interferona-1
- citosolni DNA senzori(CDS) - proteini koji prepoznaju virusnu DNA i potiču stvaranje interferona-1
- lektinski receptori - prepoznaju ugljikohidrate, sudjeluju u fagocitozi gljivica i bakterija
- površinski stanični receptori - izraćeni na fagocitima, prepoznaju peptide koji počinju s N-formilmetioninom(bakterije)
Što sve spriječava mikroorganizme da dođu u kontakt s epitelom?(fizička barijera)
- čvrsto prijanjajuće stanice
- keratin na površini kože
- sluz iz mukoznih epitelnih stanica(probavni, dišni)
Što stvara kemijska barijera protiv infekcije?
- epitelne stanice stvaraju peptidne antibiotike
- defenzini i katelicidini
Što su intraepitelni limfociti T?
- epitelni limfociti, pripadaju T staničnoj liniji
- receptori imaju ograničenu raznolikost
- prepoznaju mikrobne lipide i strukture zajedničke mikroorganizmima
- vjerojatno reagiraju na zarane klice
Koje su dvije vrste cirkulirajućih leukocita koji dolaze do mjesta infekcije i progutaju organizme?
Neutrofili i monociti
Koliko imamo neutrofila u krvi?
- 4000 do 10 000 u qL
- za vrijeme infekcije možemo ih imati i 20 000 u qL
Što stimulira stvaranje neutrofila?
- CSF(colony-stimuating factor)
- citokin koje izlučuju mnoge stanice i koji djeluje na hematopoetske stanice te potiče proliferaciju i sazrijevanje neutrofila
Koje stanice prve reagiraju na infekciju?
Neutrofili
Za što neutrofili izražavaju receptore?
- za produkte aktiviranog komplementa
- za protutijela
- ti receptori pojačavaju fagocitozu
Kakav je vremenski tijek neutrofila?
- brzo reagiraju ali ne osiguravaju dugotrajnu zaštitu
Koliko imamo monocita?
- 500 do 1000 po qL
Što monciti rade za vrijeme upale?
- odlaze u izvanžilne prostore i diferenciraju se u makrofage
- u tkivima preživljavaju duže vremensko razdoblje
Što sve rade makrofagi?
- stvaraju citokine koji potiču i reguliraju upalu
- gutaju i unuštavaju mikroorganizme
- čiste mrtvo tkivo
- pokreću cijeljenje
Kojim receptorima je posredovana fagocitoza? 4
- TLR, NLR
- površinskim
- staničnim(manoznih, čistači)
- za produkte aktiviranog komplementa i protutijela
Kako na klasičan način mogu biti aktivirani makrofagi?
- aktivaciju pokreće podražaji TLR i stimuliranje interferonom Y(može nastati u prirođenim i stečenim im. odgovorima)
- klasično aktivirani makrofagi(M1) uništavaju mikroorganizme i pokreću upale
Kako na alternativni način mogu biti aktivirani makrofagi?
- javlja se u odsutnosti TLR podražaja
- uz poticaj IL-4 i IL-13
- zvani M2
- važni su za cijeljenje i zaustavljanje upale
Kako na mikroorganizme reagiraju dendritične stanice?
- stvaraju brojne citokine koji imaju 2 uloge:
- pokreću upalu i stimuliraju stečene imunološke odgovre
Što su mastociti?
- stanice koje potječu iz koštane sržin nalaze se u vezivnom tkivu
- imaju brojne citoplazmatske granule koje su prisutne u epitelu kože i sluznica
Kako mastociti mogu biti aktivirani?
- aktivacijom TLR
- posebnim načinom ovisnim o protutijelima
Kako sve djeluju mastociti?
- sadrže proteolitičke enzime koji ubijaju bakterije ili inaktiviraju mikroorganizme
- granule sadrže vazoaktivni histamin koji uzrokuje propusnost kapilara
- potiču upalu
- omogućuju obranu od patogena koji su odgvorni za alergijske bolesti
Što su ILC i kako djeluju?
- prirođene limfoidne stanice
- nalikuju limfcitima, proizvide citokine
- imaju funkcije slične T limfocitima, ali ne izražavaju antigenski receptor T stanica(TCR)
- privlače druge stanice na mjesto infekcije citokinima
- osiguravaju ranu obranu od infekcija
Kako dijelimo prirođene limfoidne stanice?
- s obzirom kakve citokine izlučuju
- Th1, Th2, Th17
