Prikkels Waarnemen En Verwerken Flashcards
Hormoonstelsel en zenuwstelsel
Zorgen voor regulatie en coördinatie van orgaanfuncties
Kleine hersenen - ziekte
Kuru- problemen met evenwicht en coördinatie van bewegingen, waardoor de patiënt niet meer goed kan lopen
Voorhoofdskwab linker kant - ziekte
Eenzijdige verlamming- na een beroerte kan de patiënt zijn rechter lichaamshelft niet meer bewegen
Bovenkant hersenen (wandkwab?) - ziekte
Creutzfeldt-Jacob - snel verlopende dementie met bijkomende tintelingen in de ledematen en verlies van het zicht
Hersenbalk - verbinding
Is de verbinding tussen de linker en rechter hemisfeer van de grote hersenen
Perifere zenuwstelsel bestaat uit
Hersenzenuwen, ruggenmergzenuwen, grensstrengen met ganglia
Impulsgeleiding kenmerken
Elektrische impuls, actiepotentiaal, binnen neuron
Impulsoverdracht kenmerken
Neurotransmitters, chemische impuls, synoptische spleet, tussen neuronen
Axon
Uitlopers die verbonden zijn met cellichamen of dendrieten van andere neuronen of andere cellen
Knoop van Ranvier
Deze onderbrekingen in de myelineschede versnellen impulsgeleiding
Synaps (Synapische spleet)
Deze kloof scheidt de eindknopjes van een neuron met de volgende cel of dendriet
Myelineschede
Sommige uitlopers hebben een vetachtige omhulling die de impulsen versnelt
Eindknopje
Deze verdikking aan het eind van de uitloper bevat neurotransmitters die de synaps kunnen overbruggen
Cellichaam
Deze liggen in de grijze stof in de hersenen en ruggenmerg
Celkern
Regelt de celprocessen en bevat het DNA , coördineert de werking van de zenuwcel
Dendrieten
Een neuron kan tot 200 van deze korte vertakkende uitsteeksels hebben hiermee kan hij chemische impulsen opvangen
Animaal
Bewust
Autonoom
Onbewust
Hypothalamus (hormoon)
Neurohormoon
Schildklier (hormoon)
TSH en thyroxine
Hypofyse (hormoon)
Groeihormoon, oxytocine, prolactine
Bijnierschors (hormoon)
ACTH, cortisol
Centraal zenuwstelsel
Hersenen en ruggenmerg - beschermt door beenderen (schedel-ruggenmerg)
Perifeer zenuwstelsel
Hersen(stam)zenuwen, zenuwknopen, ruggenmergzenuw, grensstrengen - niet beschermd door beenderen, verbindt het centrale ZS met alle weefsels
Vocht tussen hersen en ruggenmergvliezen (meninges)
Doet dienst als schokdemper en om de weefsels van het centrale ZS te beschermen
Zenuwknopen
(Ganglia) zijn verdikkingen op de zenuwen met hierin cellichamen
Linker hersenhelft
Verbale expressie-(lezen, schrijven), redeneren en rekenen, beweging van en voelen met de rechterlichaamsdelen, zien van het rechtergezichtsveld
Rechter hersenhelft
Niet verbale expressie (gebaren, vormen, kleuren) verbeelding artistieke creativiteit, muzikaliteit, bewegen en voelen van linkerlichaamshelften, zien van linkerhezichtsveld
Voorhoofdskwab (functie)
Bewuste bewegingen, gedrag en beoordeling, taal, geheugen en probleemoplossend denken
Wandkwab (functie)
Tast, druk, temperatuur, ruimtelijk denken
Slaapkwab (functie)
Horen, ruiken, smaak en taalfuncties
Achterhoofdskwab (functie)
Zien
Tussenhersenen
Thalamus, hypothalamus, hypofyse
Brug van varol (functie)
- ademhaling, hartslag en bloeddruk, honger dorst, temperatuur, oogbeweging, lichaamstemperatuur, slaap
Grote hersenen
2 hersenhelften (hemisferen) verbonden via de hersenbalk
Kleine hersenen
2 hersenhelften verbonden via de brug van varol
Hersenstam
Middenhersenen, brug van varol, verlengde merg
Tussenhersenen (functie)
Schakelstation tussen zintuig, zenuw en hormoonstelsel
Hersenstam (functie)
Coördinatie belangrijkste levensfuncties + zenuwkruising
Grote- kleine hersenen opbouw
Grijze schors - buitenkant, wit merg - centraal, hersengroeven- oppervlaktevergroting
Ruggenmerg opbouw
Witte schors- buitenkant, grijs merg- centraal, er loopt een ruggenmergkanaal met ruggenmergvocht
Tussenwervelschijven (functie)
Zorgen voor de beweeglijkheid van de wervelkolom, schokdemper, zorgen voor ruimte tussen de wervels, er komen ruggenmerzenuwen toe/ vertrekken
Cellichaam
Zorgt voor de celhuishouding en geeft zenuwimpulsen door via de dendrieten naar het axon
Dendrieten
Maken contact met de eindknopjes van andere neuronen en ontvangen via hun receptoren de zenuwimpulsen die ze doorgeven aan het Cellichaam
Axon
Voert elektrische zenuwimpulsen vanuit het Cellichaam weg
Eindknopje
Geeft de zenuwimpulsen door aan andere neuronen en effectoren
Myelineschede
Verhoogt de impulssnelheid en zorgt voor isolatie en bescherming van de axonen zodat de zenuwimpulsen niet verloren gaan
Knoop van Ranvier
Zorgt voor sprongsgewijze snelle impulsgeleiding
Rustpotentiaal
Neuron in rust -70mV
Actiepotentiaal
Prikkeldrempel overschreden +20mV
Herstelperiode
Na actiepotentiaal start onmiddellijk de herstelperiode via de ionenpomp
Reflexboog
Verkort traject kortere reactietijd romp en ledematen- ruggenmerg komt niet aan in de hersenen
Neurosecretie
Neurohormonen activeren of remmen de hypofyse om zelf hormonen aan te maken
Neuronen
Zenuwcellen geven impulsen door (centrale en perifere zenuwstelsel)
Gliacellen
Begeleide cellen - vormen de myelineschede
Sensorisch neuron
Receptoren - centrale ZS
Motorisch neuron
Effector (verbonden met spier) centraal ZS
Schakelneuron
Verbind neuronen in het centraal ZS
Eenrichtingsverkeer impulsgeleiding
Dendriet- cellichaam- axon- eindknopjes
Membraanreceptor
Op een dendriet van een volgende neuron herkennen de neurotransmitters chemische impuls —> elektrische impuls
Eenrichtingsverkeer impulsoverdracht
Eindknopje - synaps -dendriet- of effector
Aansturing bewuste bewegingen
Animale ZS, dwarsgestreepte spieren, hersenen spelen belangrijke rol, (romp) altijd via ruggenmerg en hersenen
Beweging in romp (traject)
Receptor- sensorisch neuron- ruggenmerg- schakelneuron- hersenen- schakelneuron- ruggenmerg-motorisch neuron- effector
Zenuwstelsel (werking)
Neurotransmitters, via impulsGELEIDING binnen neuronen, via impulsOVERDRACHT tussen neuronen, zeer snel (+- 2 tot 120m/s), kortstondig actiepotentiaal, coördinatie van klierwerking, spiersamentrekking, verdere informatieoverdracht via neuronen
Hoormoonstelsel (werking)
Hormonen, via bloed, trager (+-0,5 m/s), werkt langduriger: afbreektijd nodig, klierwerking, spiersamentrekking, de werking van doelwitcellen
Exocriene klieren
Zorgen voor excretie of uitscheiding = afvoerklier: traanklier, zweetklier,..
Endocriene klieren
Geven hormonen af/ produceren hormonen: schildklier, hypofyse, bijnieren,…
Alvleesklier (werking)
Pancreas, endocriene klier, eilandjes van langerhans
Eilandjes van langerhans
Maakt glucagon en insuline
Insuline
Doet bloedsuikerspiegel dalen
Glucagon
Doet bloedsuikerspiegel stijgen
Diabetes type 1(oorzaak)
Veroorzaakt door eigen afweersysteem dat de cellen voor insuline aanmaak vernielt (insuline ontbreekt)
Diabetes type 1 (behandeling)
Bloedsuikerspiegel meten door prikjes (onderhuidse glucosemeter) insuline spuiten
Diabetes type 2 (oorzaak)
Ongezonde leef- eetcultuur waardoor lichaam te weinig insuline aanmaakt of er ongevoelig voor wordt
Diabetes type 2 (behandeling)
Combinatie van medicatie, gezondere eetgewoonten, meer bewegen (soms insuline spuiten)
Zwangerschapsdiabetes (oorzaak)
Onder invloed van hormonen rond de 24ste en 28ste week van de zwangerschap
Zwangerschapsdiabetes (behandeling)
Meestal is voeding aanpassen en meer bewegen genoeg
Hyperglycémie
Te hoge bloeddruk (+150) moeheid, vaak plassen, slaperigheid, dorst, droge tong
Hypoglycémie
Te lage bloedsuikerspiegel, (-50), hoofdpijn, beven, honger, wisselend humeur, bleekheid, duizeligheid, zweten, moeheid, slecht zien
Hersenvliezen
Harde vlies, spinnenweb vlies, zachte vlies
Ruggenmergvliezen
Harde vlies, spinnenwebvlies, zachte vlies
Halszenuwen
Helemaal vanboven (9 paar)
Borst zenuwen
2de plaats onder halszenuwen (12 paar)
Lendenzenuwen
Onder de borst zenuwen (5 paar)
Heiligbeen zenuwen
Onder de lendenzenuwen (5 paar)
Staartzenuwpaar
Onder de heiligbeen zenuwen
Paardenstaart
Tros zenuwen in de lendenzenuwen
Animale zenuwstelsel
Onder invloed van je wil, coördineert bewuste gewaarwordingen en verwerkt die prikkels, coördineert bewuste bewegingen (dwarsgestreepte spieren)
Autonome zenuwstelsel
Niet onder invloed van je wil, coördineert onbewuste bewegingen (gladde spieren, hartspier, reflexen) coördineert de werking van de klieren
Sleutel slot principe
Sleutels - hormonen, slot - membraan receptoren op de doelwitcel