Materie En Energiestromen Flashcards
Biotische factoren
Levende organismen
Abiotische factoren
Levenloze omgevingsfactoren
Detrivoor
(Insecten) Voedt zich met dood organisch materiaal, ze doen het voorwerk voor reducenten
Reducent
(Schimmels, paddenstoelen) Breekt de resten van dood organisch materiaal
Producent
(Planten) start de voedselketen vanuit fotosynthese
Voedselkringloop (volgorde)
-Producent- consument- detrivoor- reducent- mineralen-
Consument
Dieren
Economisch belang (bv)
Grote diversiteit aan bv fruit, groenten - voedsel, katoenplanten- productie kleding
Ecologisch belang (bv)
Vele bossen- luchtzuivering
Wetenschappelijk belang (bv)
Pijnloze injectienaald door onderzoek op muggen- medisch
Biotoop
Een gebied met een uniform en geografisch herkenbaar landschapstype waar een bepaalde levensgemeenschap voorkomt
Biotoop (bv)
Vijver, woestijn, heide, savanne, zee,…
Habitat
De specifieke leefplek van een organisme in een biotoop (binnen een biotoop zijn er verschillende organismen met een eigen habitat)
Habitat (bv)
Boomstam, dunne takken, dikke takken, onder boom,….
Ecosysteem (bouw)
Het geheel van interacties tussen Biotische en abiotische factoren
Biotische factoren (bv)
Producent, consument, reducent
Abiotische factoren (bv)
Stralingsenergie, water, mineralen, zuurtegraad,…
Sleutelsoort
Zijn soorten die een opvallend grote rol vervullen in een ecosysteem (wolf, hert) - creëren voedsel en leefgebied
Betreding
Plattreden van de bodembegroeiing door mens en dier - kan planten beschadigen - plant sterft
Tredplanten
Zijn planten die zijn aangepast aan sterke betreding
Tredplanten (bv)
Laag bij de grond groeien, kleverige zaden, sterke wortels, sterk herstelvermogen
Bemesting
Extra toevoer van nutriënten
Stikstofminnende planten
Groeien goed op sterk bemeste bodems (brandnetel, bramen)
Eutrofiëring
Overdreven toename van voedingsstoffen zoals fosfaten en nitraten in het water en de bodem (overbemesting) -algengroei neemt toe - waterplanten sterven
Eutrofiëring (oorzaak)
Overbemesting akkers, verkeer, huishoudelijk, industrieel afvalwater
Ecosysteemdiensten
Alle goederen en diensten die ene ecosysteem levert aan de mens en maatschappij
Productiediensten (bv)
Levert producten aan de mens - Erfelijke bronnen, vis, zoet water, hout, voedsel, grondstoffen
Regulerende diensten (bv)
Voordelen die worden verkregen uit regulering - reinigend vermogen, waterregulatie, bestuiving, plaagbestrijding- plagen kunnen op natuurlijke wijze worden bestreden
Culturele diensten (bv)
Niet materiële voordelen voor de mens- cultuur historie, gezondheid, recreatie- rustgevend effect en bevordert eveneens de geestelijke gezondheid
Ondersteunende diensten (bv)
Zijn nodig om de overige 3 diensten mogelijk te maken- bodemvorming, primaire productie, voedselkringloop
Broeikasgassen
Zijn gassen die het vermogen hebben om warmtestraling van de zon te absorberen en die geleidelijk in alle richtingen weer af te geven : zijn nodig maar in mate
Gevolg klimaatverandering
Biodiversiteit neemt af, leefgebieden verschuiven, interacties binnen ecosystemen raken in de war, natuurverlies - zal het broeikaseffect versterken
Biodiversiteit verlies
Veel soorten sterven uit omdat ze zich niet snel genoeg kunnen aanpassen aan het veranderende klimaat
Trofisch niveau
De plaats van een organisme in een voedselketen
Energiestroom
De energie van het ene trofisch niveau wordt doorgegeven aan het volgend trofisch niveau
Chemische energie
Producenten leggen via fotosynthese een deel van de Stralingsenergie vast in glucose
Energieverlies
De producenten aan de basis van de voedselketen bezitten in totaal veel meer energie dan de consument van de 4de orde uit dezelfde voedselketen
De piramide van energie
Het totale energiewaarde in elk trofisch niveau neemt af- energieverlies dat optreed tussen de schakels van een voedselketen (als gevolg van de celademhaling en afgifte van mest)
De piramide van biomassa
Het totale weergave van biomassa van elk trofisch niveau van de voedselketen
Biomassa
De totale hoeveelheid droge massa in organismen - neemt in elk trofisch niveau af (+-10% wordt gebruikt bij het opeten van een organisme)
Niche
Functie van een organisme in een ecosysteem
Autotrofe organismen
Doen aan fotosynthese en celademhaling
Hetrotrofe organismen
Kunnen niet zelf hun energierijke voedingsstoffen aanmaken - moeten voedsel uit andere organismen halen
Energie omzetting
Alle energie dat we eten wordt door celademhaling gedeeltelijk omgezet naar nuttige energie - ander deel naar warmte
Stralingsenergie
Producenten hebben het nodig om de voedselketen te starten
Water cyclus
Een kringloop die de voortdurende beweging van water op, boven en onder het aardoppervlak toont
Evaporatie
Stralingsenergie zorgt ervoor dat water opwarmt en verdampt : is de vorming van waterdamp uit open water of bodem
Transpiratie
Is de afgifte van waterdamp door de huidmondjes van planten
Evatranspiratie
Evaporatie + transpiratie - het ontstaan van waterdamp uit de bodem, het open water en de vegetatie
Condensatie
Waterdamp door evatransporatie stijgt op in de atmosfeer en koelt af waardoor de waterdamp condenseert en wolken vormt
Insijpelen
Wind verspreid wolken en het water zal als neerslag terug op aarde vallen- een deel van het water zal insijpelen en onder invloed van zwaartekracht terug naar de oceaan stromen (meren een rivieren) -watercyclus is rond
Koolstofcyclus
Is een kringloop die de beweging van koolstof op, boven, en onder het aardoppervlak toont
Celademhaling bij koolstofcyclus
Het atmosferische co2 komt in de lucht terecht door celademhaling en de verbranding van fossiele brandstoffen en organische materialen
Fotosynthese bij koolstofcyclus
Via fotosynthese word deze co2 opnieuw opgenomen en opgeslagen in: landplanten, fytoplanten, en zeewier
Fossiele brandstoffen (ontstaan) koolstofcyclus
De organische restanten zakken steeds dieper in weg in de bodem en vormen na zeer lange tijd fossiele brandstof
Koolstofdioxide (klimaat)
Koolstofdioxide beïnvloed de temperatuur op aarde - verantwoordelijk voor het versterkte broeikaseffect en de gevolgen voor het klimaat
Stikstof
Organismen hebben stikstof nodig omdat het een belangrijke bouwsteen vormt voor eiwitten en erfelijk materiaal
Stikstofcyclus
Is een kringloop die de beweging van stikstof op, boven en onder de aardoppervlak toont
Stikstoffixatie
Zetten stikstofhoudende moleculen om in nitraat
Stikstoffixerende bacteriën
Zetten het stikstofgas om in ammonium
Ammonium ficatie
Het omzetten van stikstofgas in ammonium
Nitrietbacterien
Zetten ammonium om in nitriet
Nitraatbacterien
Zetten nitriet om in nitraat
Nitrificatie
Het omzetten van nitriet in nitraat
Assimilatie
Plant wortels nemen het nitraat op uit het bodem water - ze zullen het energie arme nitraat gebruiken om er energierijke eiwitten en erfelijk materiaal mee op te bouwen
Denitrificerende bacterien
Zetten een deel van de nitraten in de bodem weer om in zuurstofgas en stikstofgas die vervolgens weer in de lucht komt
Denitrificatie
Het omzetten van nitraten in zuurstofgas en stikstofgas - in de bodem
Duurzame ontwikkeling
Alle stoffen worden gerecycleerd
Materie kringlopen
Stoffen worden gerecycleerd niets gaat verloren
Zon (rol duurzame ontwikkeling)
De zon levert de nodige energie en houd alle materiekringlopen draaiende
Materiekringlopen (bv)
Fosfor cyclus, stikstof cyclus, water cyclus, koolstof cyclus, zuurstof cyclus
Materie en energie kringlopen verstoord
Door toedoen van mens omdat vraag en aanbod niet in evenwicht is
Duurzame ontwikkeling =
De ontwikkeling die voorziet in de behoefte van het heden zonder het vermogen van de toekomstige generaties in gevaar te brengen
Sustainable dévelopment goals
De doelstelling die de wereld zichzelf heeft opgelegd om aan duurzame ontwikkeling te werken tegen 2030
Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen
Pagina 20 - 17 doelstelling bv geen honger, geen armoede,…
Cradle to cradle filosofie
Alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product nuttig worden ingezet in een ander product
Voorwaarden cradle to cradle filosofie
Geen kwaliteitsverlies, geen schadelijke/ giftige rest producent, gebruikte energiebron moet hernieuwbaar zijn
Ecologische voetafdruk
Is de geschatte oppervlakte op aarde die een persoon of een groep personen nodig heeft om te produceren wat ze consumeren en te absorberen wat ze weggooien
Fair Earth share
De oppervlakte die beschikbaar is per land om duurzaam te leven