Praktijk motorische controle

Question 1

lumbale bewegingscontrole in handen- & knieën steun

Answer 1

1. houding
   - 4-puntshouding
   - therapeut plaatst in neutrale houding
   - enkele keren anteversie & retroversie uitvoeren
   - initële houding proberen aannemen vanuit lordose
   –> moet op vlotte manier zonder teveel te zoeken
   - geen functionele houding = snel uitgangshouding veranderen
2. compensatie thoracaal
   - beweging wordt geïnitieerd door thoracale wervelkolom
   - vaak gepaard met hoofdbewegingen
   - facilitatie = referentie punt aanbieden
   –> hand tegen sternum of thorax en zeggen dat deze niet mag bewegen
3. compensatie hooglumbaal
   - facilitatie = zeggen dat beweging vanuit bekken moet komen
   - SIPS in richting van anteversie duwen
   - SIAS in richting van retroversie duwen
4. compensatie ademhaling
   - blijven ademenen
   - geen sterke activatie van lumbale & abdominale musculatuur

Question 2

lumbale bewegingscontrole in stand

Answer 2

1. houding
   - therapeut plaatst in neutrale houding
   - enkele keren anteversie & retroversie uitvoeren
   - initële houding proberen aannemen
   –> moet op vlotte manier zonder teveel te zoeken
   - meestal iets vlotter door knieën licht gebogen
2. compensatie thoracaal
   - beweging wordt geïnitieerd door thoracale wervelkolom
   - facilitatie = beweging sturen met handen aan bekken
   - schouder dorsaal op thorax = zeggen dat deze stil moet blijven
3. compensatie hooglumbaal
   - facilitatie = zeggen dat beweging vanuit bekken moet komen
   - SIPS in richting van anteversie duwen
   - SIAS in richting van retroversie duwen
4. compensatie vanuit bovenbenen
   - bovenbeen tegen tafel
   - bekken sturen met handen

Question 3

lumbale bewegingscontrole in zit

Answer 3

1. houding
   - in zit met open heuphoek
   - therapeut plaatst in neutrale houding
   - enkele keren anteversie & retroversie uitvoeren
   - initële houding proberen aannemen
   –> moet op vlotte manier zonder teveel te zoeken
   - meestal iets vlotter door knieën licht gebogen
2. compensatie thoracaal
   - beweging wordt geïnitieerd door thoracale wervelkolom
   - facilitatie = beweging sturen met handen aan bekken
   - schouder dorsaal op thorax = zeggen dat deze stil moet blijven
3. compensatie vanuit bovenbenen
   - facilitatie door tactiele feedback
   –> palpatie van activatie bovenbenen
4. andere compensaties
   - ademinhouden
   - overdreven activatie van abdominale & dorsale musculatuur
   - duwen met voeten op grond
   - duwen met handen op benen

Question 4

thoracale bewegingscontrole

Answer 4

1. uitvoering
   - angulus inferior door therapeut naar neutrale scapula positie
   –> beide handen op zelfde scapula
   - patiënt bewust de positie zelf houden
   - onspannen
   - opnieuw neutrale positie actief aannemen
   –> indien nodig met facilitatie
2. uitgangshouding = mogelijk in stand & zit

Question 5

cervicale bewegingscontrole

Answer 5

1. uitvoering
   - occiput & kin door therapeut naar hoog cervicale flexie
   –> vooral door tactiele stimulatie
   - patiënt bewust de positie zelf houden
   - onspannen
   - opnieuw neutrale positie actief aannemen
   –> indien nodig met facilitatie
2. uitgangshouding = mogelijk in stand & zit

Question 6

lumbale neuromusculaire controle algemeen

Answer 6

1. spierkorset
   - MTA
   - multifidus
   - bekkenbodemspieren
2. gebruik
   - spieren niet continu opgespand
   - fijne afstemming & coördinatie nodig
   - delen van korset minder/meer actief
   –> neuromusculaire controle nodig

Question 7

bekkenbodemspieren

Answer 7

1. anatomie
   - voorste = pubococcygeus
   - achterste = iliococcygeus-ischiococcygeus
   - veel patiënten hebben hypertonie van bekkenbodemspieren = relaxatie van belang
   –> ook voor continentie
2. palpatie = niet kunnen
   - pubococcygeus in urogenitale streek
   - iliococcygeus-ischiococcygeus mediaal van zitbeenknobbel

Question 8

perceptie van bekkenbodemspieren

Answer 8

1. perceptie
   - contractie verloopt van voor naar achter ≈ opp naar diep
   –> lift met 2 verdiepingen = op beide stoppen
   - contractie moet binnen ruit pubis-tuber-coccyx blijven
   - in zit op stoel met hardopp. & open heuphoek = facilitatie van normale lordose
   - rollen over zitbeen knobbels
2. facilitatie
   - eerste achter = retroversie = spieren die beweging NIET starten
   –> hoesten = ook voorbeeld van slechte contractie
   - actieve bekkenkanteling naar voor
   - voor = anteversie = spieren die beweging WEL starten
   –> zacht inademen & intrekken van bekkenbodem
   - moeten koppelen aan mulftifidus & MTA
   –> beginnen met bekkenbodem zal MTA meestal automatisch volgen

Question 9

precisie van bekkenbodemspieren

Answer 9

1. zit
   - op stoel met hard oppervlak
   - concentreren op op- & intrekken van voorste bekkenbodemspieren
2. ruglig & stand
   - knieën (licht) geplooid
   - bij uitademenen voorste spieren opspannen
3. compensaties
   - enkel achterste opspannen & vaak ook mm. glutei
   –> retroversie van bekken
   - facilitatie door contractie tijdens expiratie
   - naar buiten duwen van bekkenbodem = persen

Question 10

perceptie van transversus abdominis

Answer 10

• ruglig met knieën geplooid
• palpatie 1 cm caudaal & 2cm mediaal van SIAS
• patiënt juiste contractie aanleren
• buik langzaam intrekken = goed
• valsalva laten uitvoeren = niet
• een been heffen = begin van repetitie fase

Question 11

precisie van transversus abdominis

Answer 11

1. uitvoering
   - ruglig of 4puntsteun
   - MTA bilateraal palperen
   - buik zachtjes op- & intrekken tijdens expiratie
   - NIET navel intrekken = mm. obliqui
2. compensaties = overdreven spanning
   - verandering infrasternale hoek & depressie van ribben
   - retroversie van bekken
   - blokkering van ademhaling
   - verliezen van spanning bij opnieuw inademhalen
3. facilitatie
   - expiratie
   - eerst bekkenbodemspieren trainen kan voordelig zijn
   –> omgekeerd kan ook
   - uiteindelijk moet patiënt beide appart & samen kunnen samenspannen

Question 12

perceptie van multifidus

Answer 12

• eerst anatomisch tonen op afbeelding & uitleggen dat bedekt is door pezige structuren
• palpatie lateraal juist boven bekken
• been of arm schokkig laten bewegen = oppervlakkige vezels
  –> niet de goede soort contractie
• moeilijke palpatie = nooit zeker weten of enkel multifidus contraheert

Question 13

precisie van multifidus

Answer 13

= tijdens expiratie zachtjes m. multifidus opspannen

1. buiklig
   - geen rotatie in nek -> assymetrische activiteit
   - facilitatie door staartbeen naar lumbaal willen trekken -> zonder effectieve beweging
   - bulging noodzakelijk bij palpatie
   - compensatie door lordosering, overdreven spanning thoracale extensoren & blokkeren van ademhaling
2. zijlig
   - bij assymetrische contractie
   - te oefenen zijde naar boven
   - facilitatie door been naar lumbaal willen trekken
   –> denkbeeldig lichte weerstand proberen overwinnen
3. zit/stand
   - veel functioneler
   - moeilijker door hogere basis tonus
   - transfer tussen lig & stand is niet van zelfsprekend
   - facilitatie door staartbeen naar lumbaal willen trekken -> zonder effectieve beweging
4. andere
   - schokkend 1 arm uitsteken = aantoning van slechte contractie
   - swayback houding afwisselen

Question 14

algemeen repetitie & integratie

Answer 14

1. repetitie
   - diepe musculatuur actief opspannen tijden geassocieerde oefeningen
   - activatie diepe spieren -> oefening -> contractie diepe spieren
   - overgaan naar integratie = niet meer bewust opspannen
   –> diepe activatie moet onbewust gebeuren
2. progressie
   - instabielere ondergrond
   - snelheid opdrijven
   - ogensluiten
   - multitasken
   - fout uitlokken = dichter tegen foutieve uitvoering
3. low-load -> high-load
   - low-load & statisch is vooral repetitie
   - high-load & dynamisch is vooral integratie
   - niet alle integratie oefeningen zijn highload
   –> veel dagelijkse activiteiten zijn lowload

Question 15

lumbale geassocieerde bewegingen in ruglig

Answer 15

1. algemeen
   - ruglig met benen geplooid
   - rug in neutrale houding
   - bekken & lumbale regio mag niet bewegen
   - ademhaling moet vlot blijven
2. oefeningen
   - oefening 1 = 1 been langzaam naar buiten bewegen
   - oefening 2 = 1 been langzaam strekken

Question 16

lumbale geassocieerde bewegingen in zit

Answer 16

1. algemeen
   - in zit met open heuphoek
   - rug in neutrale houding
   - bekken & lumbale regio mag niet bewegen
   - ademhaling moet vlot blijven
2. oefeningen
   - oefening 1 = 1 arm langzaam naar 90° anteflexie
   - oefening 2 = 1 knie langzaam omhoog steken
   –> ook mogelijk vanuit stand + progressie door aanhouden
   - oefening 3 = sit-to-stands

Question 17

lumbale geassocieerde bewegingen in bridge

Answer 17

1. algemeen
   - bekken heffen met benen geplooid
   - neutrale houding van rug
   - geen blokkade van ademhaling
2. oefeningen
   - oefening 1 = van ruglig naar bridge
   - oefeninge 2 = vanuit bridge 1 knie strekken
   –> geen rotatie van lumbale regio

Question 18

lumbale geassocieerde bewegingen in bridge op bal

Answer 18

1. algemeen
   - ruglig op een Bobathbal
   - rug in neutrale houding
   - geen blokkering van ademhaling
   - geen rotatie van bekken & lumbale regio
   - voor sommige mensen is dit highload
2. oefeningen
   - oefening 1 = van lig op grond naar gestrekte lig op bal
   - oefening 2 =

Question 19

lumbale geassocieerde bewegingen in side-plank

Answer 19

1. algemeen
   - leunen met elleboog & voorarm
   - rug in neutrale houding
   - geen beweging van bekken
   - geen hyperlordose van lumbaal
   - geen blokkade van ademhaling
2. oefeningen
   - oefening 1 = op grond met knieën in 90° flexie
   - oefening 2 = op grond met knieën gestrekt
   –> van lowload naar high load
   - hoger load inbouwen door hand op bekken te zetten

Question 20

lumbale geassocieerde bewegingen in plank

Answer 20

1. algemeen
   - elleboog & voeten steun
   - rug in neutrale houding
   - rug niet in hyperlordose zakken
2. oefeningen
   - oefening 1 = plank aannemen
   - oefening 2 = plank naar side plank roteren & terug
   –> ook mogelijk in stand tegen muur voor lagere load

Question 21

lumbale geassocieerde bewegingen voor buiging

Answer 21

1. algemeen
   - rug in neutrale houding
   - flexie enkel vanuit heupen = neutrale houding aanhouden
   - geen blokkade van ademhaling
   - armen ontspannen naast lichaam
   - geen flexie of hyperextensie van rug
2. oefeningen
   - oefening 1 = in zit, doel = 30° flexie
   - oefening 2 = in stand (ober’s buiging), doel = 50° flexie

Question 22

lumbale geassocieerde bewegingen met onstabiel oppervlakte in zit

Answer 22

1. algemeen
   - in zit op tol of dynamic airrex
   - voeten op airex matje
   - rug in neutrale houding
   - geen blokkade van ademhaling
2. oefeningen
   - oefening 1 = tikken tegen onstabiel oppervlakte -> stabiel blijven tijdens extense verstoringen
   - oefening 2 = zelfde oefening zonder voetensteun

Question 23

lumbale geassocieerde beweegingen met onstabiel oppervlakte in stand

Answer 23

1. algemeen
   - staan op airex matje
   - bekken & lumbale regio mogen niet bewegen
   - geen blokkade van ademhaling
2. oefeningen
   - oefening 1 = unipodale stand aannemen & even houden
   - oefening 2 = bal vangen in unipodale stand

Question 24

lumbale geassocieerde bewegingen in 4puntsteun

Answer 24

1. algemeen
   - 4 puntsteun met schouders & knieën in 90° flexie
   - neutrale houding van rug
   - lumbale regio & bekken mogen niet roteren
   - geen blokkade van ademhaling
2. oefeningen
   - oefening 1 = gelijktijdig arm & been heffen
   - oefening 2 = 4 puntsteun met beide knieën op Bobathbal
   –> tikjes op bal geven & stabiliseren tegen externe verstoringen

Question 25

perceptie & precisie thoracaal

Answer 25

1. perceptie
   - spierkaart van trapezius pars ascendens & serratus anterior
   - soort contractie aantonen
   - scapulaire setting aannemen voor elke oefening ≈ spierkorset
2. precisie methode 1
   - zit of stand in neutrale houding
   - bilaterale tactiele feedback naar opwaartse rotatie
   - zelf uitvoeren
3. precisie methode 2
   - palpatie van proc. coracoideus door patiënt
   - naar achter & omhoog proberen bewegen = posterior tilt
4. precisie methode 3
   - als vorige 2 niet lukken
   - mensen met slecht proprioceptief bewustzijn
   - in zijlig met arm 120° anteflexie
   - volgen van manuele feedback therapeut naar posterior tilt & opwaarte rotatie

Question 26

compensaties bij precisie thoracaal

Answer 26

1. substitutie strategieën
   - elevatie & neerwaartse rotatie = levator scapulae
   - retratie & neerwaartse rotatie = romboidei
   - adductie & extensie arm = latissimus dorsi
   - controleren door palpatie & tactiele feedback
2. andere
   - overcorrectie & exsessief spiergebruik
   - zwakke spiercontrole
   –> winging
   - overactiviteit van thoracale erector spinae
   - spierverkorting voorkomt houding

Question 27

glenohumerale dissociatie oefeningen thoracaal

Answer 27

1. algemeen
   - eerst scapulaire setting inbrengen
   - houden tot einde beweging
   - in zit of stand
   - geen scapulothoracale bewegingen
2. oefeningen
   - oefening 1 = anteflexie tot 60°
   - oefening 2 = abductie tot 30°
   - oefening 3 = exorotatie tot 45°

Question 28

fase 1 oefeningen thoracaal

Answer 28

1. ritmische controle = ritmische stabiliteit
   - houding aannemen
   - therapeut brengt fout in = lichte duwjes
   - zo proberen houden
   –> statische controle
2. oefeningen in stand
   - oefening 1 = elleboog in 90°
   - oefening 2 = arm in 90° anteflexie tegen bal op muur
3. oefeningen in lig
   - oefening 1 = 180° anteflexie vanuit buiklig
   - oefening 2 = in ruglig met arm in verschillende posities
4. oefeningen in plank
   - oefening 1 = side plank
   –> progressie door steunen op airex matje & bekken van tafel afhalen
   - oefening 2 = side plank met heterolaterale hand op bal
   –> beide armen controleren
   - oefening 3 = plank & duwen tegen romp
   –> progressie door handen op airex matje

Question 29

fase 2 oefeningen thoracaal

Answer 29

dynamische controle
- zelf bewegingen uitvoeren
- goed gecoördineerde scapulaire beweging = scapulothoracaal ritme

oefeneningen
1. exo/endorotatie
- in stand met elleboog in 90° flexie
- balletje in hand
- progressie door gewicht of theraband
2. algemeen stand
- arm in alle bewegingen met gestrekte elleboog
- progressie
3. X-CO trainer
- in stand met X-CO trainer in hand = ritmische trilling geven
- vorige oefenignen
- combinatie van dynamische & statische controle
4. werpbewegingen met trekapparaat
- in stand met rug naar trekapparaat
- weerstand veranderen of weerstand door theraband

Question 30

perceptie van cervicaal

Answer 30

1. algemeen
   - diepe nekflexoren = longus colli, longus captitis, rectus capitis anterior & lateralis
   - spierkaart van diepe nekflexoren
   - welke soort contractie laten voelen
2. uitvoering
   - ruglig met nek in neutrale lordose
   - aangezicht horizontaal door handdoek
   - hoog cervicale flexie = ja-knikken
   - palpatie aan sternocleidomastoideus = NIET
   - beweging makkelijker tijdens expiratie
   –> sternocleido & scaleni = hulpademhaling

Question 31

precisie van cervicaal

Answer 31

1. uitvoering = perceptie
2. compensatie
   - retractie laag cervicaal = ogen volgen tijdens beweging
   - hoofd loskomen van tafel
   - overactiviteit oppervlakkig = palpatie
   - te snelle beweging & overshooting = nadruk leggen op traag
   - aanhoudende druk die schokkend is = substitutie van oppervlakkig
3. facilitatie
   - tactiele feedback door hand op kin door patiënt zelf
   - manueel beweging insturen door therapeut
4. progressie
   - 10x10sec uithouding
   - als lukken in lig = stand & zit

Question 32

oefeningen cervicaal

Answer 32

ritmische controle oefeningen
1. ruglig met hoofd op zitkussen of wobbleboard
- board destabiliseren door therapeut
- progressie = in zit met board tussen hoofd & muur
2. ruglig met arm in abductie of anteflexie
- progressie door in zit -> stand -> unipodaal
- progressie door bilateraal & onstabiele ondergrond
3. 3 delig bankje dat hoofd niet ondersteund
- rechtop beginnen
- progressie door rugleuning schuiner te zetten

dynamische controle oefeningen = cervicale bewegingen tijdens correcte craniocervicale flexie