Powiat Jędrzejowski Flashcards
Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie
DZIAŁ HISTORYCZNO – ARTYSTYCZNY
Znaczące miejsce w zbiorach działu zajmują pamiątki po założycielach Muzeum – rodzinie Przypkowskich; mieszkanie doktora Feliksa, mieszczące się w zabytkowej kamienicy. Część zbiorów stanowią dokumentacja dotycząca Kapituły Orderu Białego Kruka; judaika; dużym zainteresowaniem cieszą się materiały legionowe oraz pamiątki związane z Józefem Piłsudskim, jak również fotografie /szczególnie te przedstawiające Jędrzejów na początku XX wieku/ i zbiory filokartystyczne.
Dużą atrakcją są też wnętrza urządzone jak pałacowe, z umeblowaniem zXVIII/XIX w.; ozdobą tych zbiorów jest zespół rokokowych kurdybanów.
W ostatnim czasie pozyskano niezwykle cenną kolekcje dawnych aparatów isprzętu fotograficznego.
DZIAŁ GASTRONOMII
Zbiór pamiątek związanych z kuchnią – przeszło 2 tysiące obiektów – zawdzięczamy jednej z licznych pasji pierwszego dyrektora Muzeum Tadeusza Przypkowskiego.
GRAFIKA I EKSLIBRIS
Zapoczątkowany przez Feliksa Przypkowskiego „Dział grafiki i ekslibrisu” liczy blisko 25 tyś. znaków książkowych i grafik od XVI do XX wieku. Syn Feliksa, Tadeusz, był jednym z najlepszych linorytników w Polsce. Własnoręcznie wykonał takich znaków ponad 200. Znajdują się tú też ekslibrisy heraldyczne i zabytkowe europejskie.
Na szczególną uwagę zasługuje pokaźny zespół drzeworytów artystycznych Tadeusza Cieślewskiego i Stefana Mrożewskiego – twórców zaprzyjaźnionych z Przypkowskimi i goszczących wielokrotnie w Jędrzejowie.
Rezerwat Lubcza
typ: rezerwat florystyczny
lokalizacja: gmina Wodzisław, powiat Jędrzejowski, na terenieMiechowsko-Działoszyckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
rok utworzenia: 1959
powierzchnia: ok. 6,5ha
Przedmiot ochrony: stanowiska miłka wiosennego(Adonis vernalis), będącego reliktem roślinności stepowej; zachowanie muraw kserotermicznych.
Inne cenne elementy chronionej flory to występujące nielicznie zawilec wielkokwiatowy i dziewięć bezłodygowy.
Fortalicja w Sobkowie
wzniesiona na lewym brzegu rzeki w IIpoł XVIw. przez Stanisława Sobka. Mury obwodowe mają kształt nieregularnego prostokąta z basztami na narożach. W obrębie murów znajduje się obszerny majdan, pośrodku którego ulokowany był pierwotny zamek Sobkowskich. Do murów przylegają zabudowania gospodarcze (obecnie restauracja, pokoje gościnne itd). Pierwotny zamek zastąpiony został przez wczesnoklasycystyczny pałac Szaniawskich. Powstał on w 1767 według projektuFrancesco Placidiego. Obecnie znajduje się w stanie ruiny. Zachowała się zwrócona w stronę rzeki fasada główna, z czteremajońskimikolumnami. Południowo-wschodniaelewacjaboczna pochodzi z ok. 1800.
Jaką pierwotnie nazwę nosiło miasto Jędrzejów?
Brzeźnica
Historia miasta Jędrzejów
Jako Brzeźnica osada powstała między VIII a XII wiekiem. Leżała na ruchliwym szlaku handlowym z Krakowa na wschód. Zmiana nazwy powstała najpewniej w związku z fundacją Opactwa Cystersów, jako klasztoru misyjnego dla chrystianizacji Rusi. W 1271 r. osada została podniesiona do rangi miasta na prawach magdeburskich przez Bolesława Wstydliwego.
Aż do kasaty kladztoru w początlach XIX wieku miasto było bardzo związane z losami opactwa.
Kiedy zostało ufundowane Archiopactwo Cysterskie w Jędrzejowie?
W 1140r. Było to pierwsze opactwo Cystersów w Polsce.
Z jakiego kamienia zbudowane jest opactwo cystersów w Jędrzejowie?
Wapieni Pińczowskich. Używali kamienia z ofiarowanego, wraz ze wsią Skowronowo koło Pińczowa, kamieniołomu.
Archiopactwo Cystersów w Jędrzejowie
-Cysterskie Ora et labora (módl się i pracuj)
-Pierwszy zakon cystersów w Polsce (1140)
-pochowany tu Wincenty zwany Kadłubkiem
Hist:
-W 1140 dostali Kościół pw. Św. Wojciecha (lub Andrzeja)
-W 1210r. Nową świątynię konsekrował ówczesny biskup Krakowski Wincenty Kadłubek
–W XV wieku Mikołaj Odrowąż zarządził przebudowę opactwa w stylu gotyku. Do prac zaproszono m.in. synnego Wita Stwosza.
-W I poł XVIIIw. spłonął opacki kociół.
-Po pożarze Wojciech Zimnicki odbudował kościół w stylu barokowym.
-Barokowe Ołtarze autorstwa rzeźbiarza Antoniego Frączkiewicza a freski i obrazy Ołtarzowe wykonał malarz Andrzej Radwański.
-Spodziewając się (słusznie) beatyfikowania W. Kadłubka od strony północnej kościła dobudowano 2 kaplice i 1 z nich przeznaczono na mauzoleum W.W.
-Organy z XVIII wykonane przez Sitarskiego i Foglera.
-W 1800r. pożar strawił kościół, archiwum i bibliotekę. - po tym wydarzeniu opactwo już nie wróciło do dawnej światłości.
-W 1819r. prace renowacyjne uległy przerwaniu za sprawą kasat cara Aleksandra I.
w 1856r. (po śmierci ostatniego cystersa) za zgodą władz państwowych w zabudowaniach klasztornych osadzili się Franciszkanie - Reformaci (ale w 1870r. za pomoc powstańcom styczniowym zostali wyrzuceni z klasztoru)
-Do I WŚ było tu męskie, rosyjskie seminarium nauczycielskie.
-Podczas IIWŚ Niemcy przetrzymywali w budynkach wielu aresztowanych Polaków. Spalono wtedy dawny pałac opacki, ale kościół i inne budynki klasztorne nie uległy zniszczeniu.
We wrześniu 1945r. Benedykt Biros wskrzesza zakon cystersów.
