PNO - dobrze zdefiniowane niedobory skojarzone z innymi defektami Flashcards

1
Q

Co łączy z. ataksja-teleangiektazja i z. Nijmegen?

A

Zaburzenia naprawy DNA - niedobór odporności, niestabilność chromosomów, nadwrażliwość na promieniowanie jonizujące, zwiększona zap. na nowotwory, zaburzenia neurorozwojowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Z. ataksja-teleangiektazja - epidemiologia

A

1:40tys - 1:100tys żywych urodzeń

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Z. ataksja-teleangiektazja - dziedziczenie, patogeneza

A

-AR
-mutacja genu ATM, kodującego kinazę serynowo-treoninową ATM
(ona fosforyluje szereg białek odgrywających rolę:
w regulacji cyklu komórkowego,
w kontroli apoptozy,
utrzymaniu integralności i naprawie DNA;
gdy poważne uszkodzenia DNA - uczestniczy w przekazywaniu sygnału śmierci komórki)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Z. ataksja-teleangiektazja - pierwsze objawy

A
  • pierwsze między 1 a 2 r.ż. - postępująca ataksja móżdżkowa, uogólnione osłabienie siły mięśni związane z obwodową neuropatią i stopniowym zanikiem mięśni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Z. ataksja-teleangiektazja - późniejsze objawy

A
  • 3-6r.ż.: teleangiektazje (najpierw spojówki, potem powieki, uszy, twarz)
  • Problemy motoryczne narastają z wiekiem - 10-15r.ż. - inwalidztwo
  • objawy pozapiramidowe (choreoatetoza, dystonia)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Z. ataksja-teleangiektazja - rozwój umysłowy jest:

A

Prawidłowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Z. ataksja-teleangiektazja a nowotwory

A
  • wzrost zapadalności (limfoproliferacyjne - chłoniaki i białaczki z linii limfocyta B u młodszych, z linii limfocyta T u młodzieży/dorosłych)
  • u 40% chorych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Z. ataksja-teleangiektazja - objawy niedoboru odporności

A
  • nawracające zakażenia DO (zap. zatok, oskrzeli, płuc -> rozstrzeń oskrzel, PChP)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Z. ataksja-teleangiektazja - diagnostyka

A
  • u 95% podwyższony AFP (>10ng/ml) i CEA w surowicy (diagnostyczne >2 r.ż.)
  • niedobór najczęściej IgA i IgG2, nieco rzadziej - IgG
  • zwykle podwyższone IgM
  • zwykle defekt produkcji swoistych p/c dla antygenów S. pneumoniae
  • charakterystyczne - podwyższ. liczby i odsetka kom. NK
  • liczba limf. T i B zwykle obniżona
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Z. ataksja-teleangiektazja - leczenie

A
  • choroba przewlekła, postępująca i nieuleczalna
  • gdy hipogammaglobulinemia, niedobór IgG2, nawracające ciężkie zakażenia - Ig i.v. lub s.c.
  • przedłużone leczenie antybiotykowe zakażeń i antybio profilaktycznie
  • ograniczenie badań radiologicznych do minimum
  • ochrona przed prom. jonizującym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Z. Nijmegen - epidemiologia

A
  • najczęściej u osób poch. zachodniosłowiańskiego (w tych rejonach jest 200 przypadków)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Z. Nijmegen = Nijmegen breakage syndrome - patogeneza

A
  • AR
  • mutacja w genie NBS1 kodującym białko NBN (nibrynę) - ono odgrywa rolę w regulacji aktywności kompleksu białkowego MRN zaangażowanego w proces NAPRAWY PĘKNIĘĆ DNA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Z. Nijmegen - objawy

A
  • charakterystyczne: małogłowie od urodzenia
  • dysmorfia twarzy - niskie, pochyłe czoło, małożuchwie, wydatny, zadarty nos, duże małż. uszne, zmarszczka nakątna -> PTASI WYGLĄD
  • postępujące zaburzenia funkcji poznawczych
  • wady palców (klino- i syndaktylia)
  • zmiany skórne (plamy cafe-au-lait)
  • cienkie i rzadkie włosy
  • wady układu moczowo-płciowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Z. Nijmegen - rozwój motoryczny, mowy

A
  • motoryczny zazwyczaj prawidłowy

- mowy często zaburzony

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Z. Nijmegen a nowotwory

A
  • zwłaszcza chłoniaki nieziarnicze

- u ponad 40% chorych przed 20 r.ż.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Z. Nijmegen - diagnostyka

A
  • obniżona l. limf. B -> hipogammaglobulinemia IgG i A
  • obniżona l. limf. T (CD3+CD4+)
  • ostateczna diagnoza: mutacja w obu allelach genu NBS1 i/lub brak nibryny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Z. Nijmegen a szczepienia

A
  • zaburzona produkcja swoistych p/c w odpowiedzi na szczepienia
18
Q

Z. Nijmegen - leczenie

A
  • unikać UV i prom. jonizującego
  • gdy niedobór Ig -> Ig i.v. lub s.c.
  • gdy rozwój chłoniaków lub opornych na leczenie form białaczki - rozważyć HSCT
19
Q

Z. Wiskotta-Aldricha = WAS - definicja, dziedziczenie

A
  • najczęstsza postać to klasyczny zespół WAS = małopłytkowość + narastający z wiekiem wyprysk + niedobór odporności (->zakażenia o ciężkim przebiegu)
  • XR (recesywne)
  • inne mutacje genu WASp prowadzą do małopłytkowości lub neutropenii sprzężonej z chromosomem X
20
Q

Z. Wiskotta-Aldricha - epidemiologia

A
  • w populacji MĘSKIEJ, 1-4/1mln żywych urodzeń
21
Q

Z. Wiskotta-Aldricha - patogeneza

A
  • gen WASp koduje białko WAS, które jest związane z cytoszkieletem komórki; jego niedobór -> zaburzenia ruchliwości komórek, ich wzajemnych interakcji i procesów sygnałowania wewnątrzkomórkowego
    -> efekt:
    nieprawidłowa funkcja limf. T, Treg, B, kom. NK
    megakariocyty: nieprawidłowe uwalnianie płytek o zmniejszonej liczbie i objętości

-mutacja WASp powoduje też zaburzenie chemotaksji granulocytów

22
Q

Z. Wiskotta-Aldricha - Objawy

A

alarmujące: małopłytkowość, wyprysk (80% z klasyczną postacią), zakażenia
najcięższe postaci: ciężkie zakażenia -> zgony do końca 3r.ż.
- u około 60% - objawy autoimmunizacji (najczęściej niedokrwistość hemolityczna)

23
Q

Z. Wiskotta-Aldricha a nowotwory

A
  • ryzyko podwyższone, narasta z wiekiem

- chłoniaki i białaczki z linii limf. B u młodszych, limf. T u młodzieży i dorosłych

24
Q

Z. Wiskotta-Aldricha - diagnostyka

A
  • morfologia krwi obwodowej: małopłytkowość, leukopenia, niewielka limfopenia
  • w X-linked neutropenii - neutropenia (nawet agranulocytoza)
  • w WAS i X-linked małopłytkowości - mała objętość płytek
  • czasem obniżona l. limf. T (CD4+ oraz CD8+), w tym szczególnie dziewiczych (CD45RA)
  • w WAS - mikroskop elektronowy - zmniejszona liczba kosmków na powierzchni limfocytów
  • zaburzenia interakcji limf. T - limf. B -> defekty dojrzewania limf.
  • czasem hipogammagl. IgG i M
  • często podwyższone IgA i E
25
Q

Z. Wiskotta-Aldricha - diagnotyka (genetyczna i gdy brak ekspresji białka WASp)

A
  • techniki molekularne (np. sekwencjonowanie genów)

- gdy brak ekspresji białka WASp w cytoplazmie limfocytów i monocytów - cytometria przepływowa

26
Q

Z. Wiskotta-Aldricha - leczenie

A
  • objawy nasilonej małopłytkowości, ciężkie zakażenia, epizody niedokrwist. hemolitycznej lub inne objawy autoimmunizacji -> wskazanie do HSCT
  • leczenie objawowe: sterydy i/lub inne immunosupr., antybiotyki, leczenie zmian skórnych
  • nasilony wyprysk jest trudny do opanowania
  • gdy hipogammaglob. i niska produkcja własnych p/c -> regularna sybstytucja Ig
27
Q

Z. DiGeorge’a - Jaki defekt?

A
  • > 80% - hemizygotyczna mikrodelecja 22q11.2 (obejmuje ok. 60 genów)
  • u >50% mikrodelecja de novo jest na chromosomie matczynym
28
Q

Z. DiGeorge’a - częściowy a kompletny

A
  • częściowy - resztkowa grasica i pewna liczba limf. T

- kompletny - brak grasicy i limf. T (<500/ul), może być fenokopią SCID (i traktować ich jak SCIDy!)

29
Q

Z. DiGeorge’a - epidemiologia

A

1: 2tys - 10tys żywych

- około 10-20% chorych dziedziczy defekt

30
Q

Z. DiGeorge’a - patogeneza

A

Zaburzenia struktur z III i IV kieszonki skrzelowej -> wady cewy serc.-nn., hipoplazja/aplazja grasicy, zaburzenia rozwoju i funkcji przytarczyc, zab. rozwoju kości twarzoczaszki

31
Q

Z. DiGeorge’a - objawy

A
  • WWS (najczęściej złożona), głównie wady stożka tętniczego
  • dysmorfia twarzy - cofnięte czoło, mała żuchwa, nisko osadzone uszy, małe usta
  • hipoplazja przytarczyc - drgawki tężyczkowe
  • w kompletnym z. DG - częste zakażenia
  • u 7-10% dzieci po zabiegach kardiochirurgicznych - powikłanie w postaci z. jelitowej utraty białka z wtórną hipogammagl. lub pierwotną determinowaną zab. interakcji limf. T i B
32
Q

Z. DiGeorge’a - diagnostyka

A
  • obniżone limf. T (zwł. CD8+)
  • prawidłowe limf. B
  • podwyższone kom. NK (proporcjonalnie do obniżenia limf.T)
  • nieprawidłowa odpowiedź na antygeny
  • potwierdzenie rozpoznania: wykazanie mikrodelecji (FISH, MLPA)
  • rzadko - hipogammagl. i obniżona prod. swoistych p/c
33
Q

Z. DiGeorge’a - leczenie

A
  • większość dzieci nie wymaga specjalnego leczenia niedoboru odp. komórkowej
  • czasem substytucja Ig
  • dobre efekty daje przewlekłe stosowanie wyciągów z cielęcych grasic
  • możliwe przeszczepienia grasicy
34
Q

Zespół hiper-IgE = HIES - definicja

A
  • klinicznie nazwa HIES jest zastrzeżona dla PNO opisanego jako z. Joba - cecha charakterystyczna: tworzenie zimnych ropni wyw. gronkowcami, ciężkie zap. płuc, zaburzenia chemotaksji granulocytów
35
Q

Zespół hiper-IgE - dziedziczenie

A

-AD (AD-HIES)

36
Q

Zespół hiper-IgE - epidemiologia

A
  • 1/1mln
37
Q

Zespół hiper-IgE - patogeneza

A
  • AD-HIES: mutacja genu kodującego białko sygnałowe STAT3

- inne hiper-IgE (z wypryskiem, nawracającymi zakażeniam): bardzo rzadko, niedobory białek DOCK8, Tyk2, PGM3

38
Q

Zespół hiper-IgE (AD-HIES) - objawy

A
  • nasilony wyprysk, wcześnie po urodzeniu
  • zimne ropnie
  • zap. płuc
  • ropnie płuc (najczęściej gronkowcowe)
  • kandydoza skórno-śluzówkowa
  • w płucach mogą tworzyć się torbiele celomatyczne (pneumatocele)
  • dysmorfia twarzy (grybe rysy twarzy, szeroki, duży nos)
  • zab. układu kostno-szkieletowego (nadmierna wiotkość stawów, skłonność do złamań, skolioza)
  • zab. dentogenezy (opóźnione wypadanie mleczaków i wyrzynanie stałych, braki w uzębieniu)
39
Q

Zespół hiper-IgE (AD-HIES) - z czym różnicować

A

z ciężkimi alergiami (np. AZS)

40
Q

Zespół hiper-IgE(AD-HIES) - diagnostyka

A
  • podwyższone IgE (nawet >2tys IU/ml)
  • eozynofilia
  • niekiedy obniżone limf. Th17
  • rozpoznanie definitywne: WYŁĄCZNIE na podstawie badań molekularnych (SEKWENCJONOWANIE odpowiednych genów)
41
Q

Zespół hiper-IgE - leczenie

A
  • objawowe (antybio, p/grzybicze, przy ciężkich infekcjach Ig; w zak. wirusowych - IFNalfa)
  • jedyna skuteczna metoda pozwalająca na wyleczenie - HSCT