Płaty potyliczne i ciemieniowe Flashcards
funkcje płatów ciemieniowych
- Część górna: czucie dotyku, temperatury, bólu, umiejscowienie wrażeń czuciowych
- Prawa część dolna: orientacja przestrzenna, układ odniesienia na podstawie wrażeń wzrokowych
- Lewa część dolna: modelowanie relacji przestrzennych ruchów palców
- Pomiędzy i część przyśrodkowa: celowe ruchy, integracja ruchu i wzroku
- Manipulacja obiektami wymagająca koordynacji i wyobraźni przestrzennoruchowej
- Rozumienie języka symbolicznego, pojęć abstrakcyjnych, geometrycznych
Uszkodzenia płata ciemieniowego:
- Trudności w orientacji przestrzennej,
- apraksja
- pewne aspekty jednostronnego zaniedbywania
- Problemy z czytaniem, pisaniem, liczeniem, rysowaniem, konstruowaniem obiektów
- Niezdolność do odróżnienia kierunków, lew-prawa
- Trudności w koordynacji ruchu oczu i rąk
- Anozognozja
uszkodzenie okolic pierwszorzędowych i drugorzędowych
płaty ciemieniowe
Uszkodzenie dróg doprowadzających i kory pierwszorzędowej – zaburzenie czucia o różnymnasileniu, zakresie i lokalizacji
Uszkodzenie okolic drugorzędowych:
➢ Agnozje dotykowe (zaburzenie rozpoznawania przedmiotów za pomocą dotyku mimo
zachowania podstawowych funkcji czuciowych – astereognozja)
➢ Zaburzenia percepcji własnego ciała (np. zaburzenia orientacji stronnej,
autotopagnozja – brak świadomości topografii własnego ciała np. agnozja palców)
➢Zespół nieuwagi stronnej (głównie prawa półkula)
Agnozja dotykowa (astereognozja)
trudności w rozpoznawaniu obiektów za pomocą dotyku bez pomocy wzroku, występuje przy uszkodzeniu płata ciemieniowego (astereognozja); gdy zaburzenie dotyczy prawej ręki, lewa półkula jest uszkodzona i odwrotnie.
Zaburzenia orientacji topograficznej
- Agnozja topologiczna– niezdolność rozpoznawania obiektów stanowiących punkty orientacyjne. Pacjent dobrze orientuje się w otoczeniu, które zna od dawna, lecz błądzi w nowych miejscach
- Amnezja topograficzna – upośledzona jest pamięć zarówno epizodyczna jak i semantyczna w zakresie topograficznych obiektów i tras
-
Agnozja wzrokowo-przestrzenna – nieprawidłowa ocena relacji przestrzennych w polu widzenia, z upośledzeniem lub bez upośledzenia lokalizacji wzrokowej w ścisłym znaczeniu. Agnozja przestrzenna to niezdolność do odnalezienia drogi w
znanym otoczeniu
Apraksja
niezdolność do wykonywania wyuczonych, celowych czynności ruchowych spowodowana uszkodzeniem mózgu, nie wynikająca z przyczyn nieprawidłowego wykonywania ruchów (np. niedowładu)
Zespół Gerstmana
Agnozja palców, zaburzenie orientacji lewa-prawa, agrafia (utrata umiejętności pisania, akalkulia (upośledzenie zdolności wykonywania nawet najprostszych działań arytmetycznych)
Rodzaje apraksji:
- Apraksja ideacyjna - Trudności z planowaniem sekwencji ruchów
- Apraksja ideomotoryczna - Trudności z wykonywaniem prostych ruchów na podstawie poleceń
- Apraksja konstrukcyjna - Trudności z tworzeniem konstrukcji z elementów
-
Apraksja oralna - Trudności z koordynacją ruchów mięśni ust, języka i gardła, które uczestniczą w produkcji mowy, żuciu i połykaniu; trudności w koordynacji tych ruchów występują u
osoby bez paraliżu i osłabienia tych mięśni
funkcje płatów potylicznych
- Widzenie, analiza koloru, ruchu, kształtu, głębi
- Skojarzenia wzrokowe, ocena
- Decyduje czy wrażenie jest analizowane i jaki jest jego priorytet
okolica pierwszo i drugorzędowa płatów potylicznych
Okolice I-rzędowe – pierwszorzędowa kora wzrokowa
* o Odbiór poszczególnych cech np. kierunkowość, grubość linii
* o Pasma wzrokowe niosące informacje z pola widzenia
* o Uszkodzenie obu półkul – ślepota korowa
Okolice II-rzędowe – drugorzędowe pole wzrokowe
* o Przetwarzanie i synteza informacji wzrokowej
* o Integrowanie informacji wzrokowych z informacjami odbieranymi przez układ słuchowy inne modalności zmysłowe
* o Łączenie informacji wzrokowych z układami mózgowymi odpowiadającymi za mowę i inne funkcje wykonawcze
* o Razem z płatem skroniowym odpowiada za pamięć wzrokową
Skutki uszkodzeń płata potylicznego:
- Ubytki w polach wzrokowych (mroczki, skotoma)
- Trudności w umiejscowieniu widzianych obiektów
- Halucynacje wzrokowe; niedokładne widzenie obiektów, widzenie aureoli
- Trudności w rozpoznawaniu kolorów znaków, symboli, słów pisanych, rysunków
- Trudności w rozpoznawaniu ruchu obiektu
- Trudności z czytaniem i/lub pisanie
Rodzaje agnozji:
-
Agnozja wzrokowa
Trudności w rozpoznawaniu znanych obiektów, występuje przy uszkodzeniach płatów potylicznych -
Agnozja słuchowa
Trudności w rozpoznawaniu dźwięków, występuje przy uszkodzeniach skroniowych prawej półkuli; -
Agnozja dotykowa (taktylna, astereognozja)
Trudności w rozpoznawaniu obiektów za pomocą dotyku bez pomocy wzroku, występuje przy uszkodzeniu płata ciemieniowego -
Agnozja przestrzenna
Niezdolność do odnalezienia drogi w znanym otoczeniu -
Anozognozja
Zaprzeczanie niesprawności, brak świadomości zaburzeń; anozodiaforia – brak emocjonalnego stosunku do swojego stanu
agnozja barw - nie potrafi rozpoznać
anomia barw - nie potrafi nazwać kolorów
achromatopsja - widzi bez kolorów
Neuropsychologiczne deficyty zaburzeń widzenia
- Uszkodzenie drogi wzrokowej, przewodzącej impulsy od siatkówki do kory pierwszorzędowej – ubytki w polu widzenia o różnej lokalizacji i zakresie
(obustronne uszkodzenie kory pierwszorzędowej – ślepota korowa) - Uszkodzenie pól drugorzędowych – agnozja wzrokowa (przedmiotowa,
topograficzna-przestrzenna, symultatywna, barw, prozopagnozja i in.)
ślepota korowa, ślepowidzenie, zaprzeczanie ślepocie
- Ślepota korowa to całkowita utrata widzenia spowodowana uszkodzeniem pól wzrokowych kory potylicznej w warunkach prawidłowej anatomii i fizjologii oka
- Ślepowidzenie – uszkodzenie kory lub promienistości wzrokowej prowadzi do utraty wzroku, chociaż informacje z siatkówki trafiają do różnych części mózgu.
-
Zaprzeczanie ślepocie (Zespół Antona) – zaburzona jest interpretacja obrazów, które docierają
z siatkówki do mózgu. Chory nie widzi i jednocześnie neguje ten fakt.
