afazja Flashcards
Istnieją trzy nadrzędne rodzaje afazji:
1) ośrodkowe (wiążą się z uszkodzeniem „samych” ośrodków mowy),
2) centralne (uszkodzenia dróg nerwowych łączących ośrodki ze sobą)
3) obwodowe (uszkodzenia dróg łączących wejście i wyjście z okolicą mowy)
afazja typu Brocki
zachowane rozumienie, wyraźnie uszkodzony element generowania funkcji językowych, mowy spontanicznej
afazja typu Wernickiego
osoba mówi w niezrozumiały sposób, chaotyczny, nie jest w stanie prawidłowo identyfikować wzorców słów
Model M.P. Alexandra
System umożliwiający rozpoczynanie czynności językowej i akty mowy: struktury powierzchnia grzbietowo-boczna płata czołowego, prążkowie, włókna eferentne
Patologia mózgu powodująca afazję może wynikać z…
Zaburzeń krążenia mózgowego, urazu, guza lub procesu neurodegeneracyjnego
(najczęściej udar mózgu)
Penumbra
obszar niedokrwienia mózgu, w którym w danym momencie neurony wciąż są żywe, a więc po przywróceniu dopływu krwi mogą podjąć swoje fizjologiczne funkcje. Niestety, z każdą minutą od początku udaru obszar penumbry się zmniejsza, co wynika z obumierania kolejnych neuronów w niedokrwionej części mózgu.
3 typy diaschizy:
- Korowo-rdzeniowa – spowodowana upośledzeniem funkcji motoneuronów rdzenia
- Asocjacyjna – spowodowana uszkodzeniem obszarów korowych w obrębie tej samej
półkuli; diaschiza czołowa, potyliczna, ciemieniowa, skroniowa - Spoidłowa – spowodowana uszkodzeniem obszarów korowych w przeciwległej półkuli
afazja może dotyczyć aspektu…
- Leksykalnego (wybór własnych słów)
- Semantycznego (interpretacja znaczenia słów)
- Fonologicznego (wzorce dźwiękowe słów)
- Gramatycznego (porządek słów, ich końcówki)
- Motorycznej realizacji języka mówionego
Główne objawy afazji:
- Zaburzenia artykulacji
- Anomia (brak reakcji kiedy trzeba podać nazwę)
- zaburzenie fluencji słownej
- Agramatyzmy - zła gramatyka. paragramatyzm - błędna odmiana
- Parafrazje – zniekształcenia wzorca słowa lub zamiana słowa na inne, istniejące w leksykonie, ale nieadekwatnie użyte w danym kontekście
- zaburzenia powtarzania
- zaburzenia prozodii
- Zaburzenia rozumienia wypowiedzi językowych
rodzaje parafazji
▪ Parafrazjefonemiczne – trudność utrzymania prawidłowego wzorca brzmieniowego słowa, następuje tu wymiana głosek na inne, dodania,
opuszczenia (stół-spół)
▪ Parafrazje werbalne – wymiana słowa na inne, istniejące w języku, ale w
danym kontekście źle wybrane (ołówek-pióro)
▪ Parafrazje semantyczne – właściwe słowo zamienione jest na
nieadekwatne, ale bliskie znaczeniowo
▪ Parafrazje neuologistyczne – zniekształcanie słowa w taki sposób, że
nie przypomina żadnego, istniejącego w danym języku (nóż-noryt)
Zaburzenia związane z zespołem afazji
- Agrafia – zaburzenia języka pisanego
- Aleksja – zaburzenia czytania
- Akalkulia - Nabyte zaburzenia wykonywania operacji na liczbach
Afazja Broca, ruchowa, motoryczna
- zaburzenie mowy ekspresyjnej
- utrata zdolności płynnej artykulacji
- Zdania są uproszczone, a ich budowa gramatyczna nieprawidłowa,
- Osoba może mówić powoli, sprawia jej to dużo wysiłku, używa prostych słów, np. „Ja idź
sklep”
uszkodzony ruchowy ośrodek mowy
Afazja Wernickiego, czuciowa, sensoryczna, receptywna
- Osoba widząc dany przedmiot może wiedzieć lub nie czym jest, do czego służy, ale nie może go nazwać – za to poprawnie wypowie lub powtórzy nazwę tego przedmiotu
- Osoba może mówić płynnie, ale bezsensownie, np. „Krzesło biega radośnie po stole”
- Często występują neologizmy
uszkodzony czuciowy ośrodek mowy
Afazja amnestyczna (inaczej anomiczna) afazja nominacyjna, anomia
- trudności w nazywaniu przedmiotów, osób, ale zachowuje płynność mowy i
jej rozumienie - Chory nie potrafi przywołać właściwego słowa, zaczyna często mówić w sposób
„okrężny”
Afazja kondukcyjna, afazja przewodzenia
- zaburzenia powtarzania słyszanego tekstu przy zbliżonej do normy zdolności rozumienia, oraz płynnej choć zmienionej przez parafrazje głoskowe, mowie spontanicznej
- Pacjent podczas powtarzania zniekształca słowa
