Pijnmedicatie

Question 1

Let op bij paracetamol

Answer 1

Bij gebruik van paracetamol > dan 1 maand
of bij levercirrose moet de dosering worden
aangepast.

Question 2

Let op bij voorschrijven tramadol:

Answer 2

• wordt bij nociceptieve pijn bij
  kanker meestal overgeslagen,
• werkt onvoldoende en veel bijwerkingen (vooral misselijkheid, duizeligheid
  en obstipatie)

Question 3

Let op bij morfine

Answer 3

• geef de laagst mogelijke effectieve
  dosis,
• de maximale dosering wordt bepaald
  door gewicht, leeftijd en de eventueel
  optredende bijwerkingen.

Question 4

Let op fentanyl

Answer 4

-bij patiënten met
een stabiele opioïdbehoefte en
slikproblemen/braken.
- nadeel trage inwerktreding.
- bij pijnstilling onvoldoende of
bijwerkingen onacceptabel:
‘opioïdrotatie’

Question 5

Werking paracetamol

Answer 5

Analgetisch en antipyretisch

Question 6

Bijwerkingen paracetamol

Answer 6

• leverbeschadiging (>150 mg/kg per dag)
• hoger risico bij pre-existent leverbeschadiging/alcoholisme/slechte voedingsstand–> lager doseren

Question 7

max dosis bij leverschade/alcoholisme/voedingstoestand slecht bij pcm

Answer 7

max 2 gr per dag

Question 8

Waarom verhoogd risico leverschade pcm bij alcoholisme?

Answer 8

bij alcoholisme CYP2E1 actiever–> zetten pcm om in hoge levels NAPQI–> te hoge levels voor glutathion om om te zetten

Question 9

Waarom verhoogd risico leverschade pcm bij leverfalen?

Answer 9

• verhoogde vorming hepatotoxische metabolieten

Question 10

Waarom verhoogd risico leverschade pcm bij slechte voedingstoestand?

Answer 10

• minder glutathion

Question 11

werking NSAIDs

Answer 11

-prostanglandineremmers (COX remmer)
- analgetische, antipyretische en anti-inflammatoir effect

Question 12

rol COX-1

Answer 12

• prostaglandine voor weefselhomeostase:
• autoregulatie renale perfusie, gastroprotectie en trombocyttenaggregatie

Question 13

rol COX-2

Answer 13

• autoregulatie renale perfusie
• inflammatie
  -ovulatie
  -sluiten ductus botalli
• CZS (pijn/koorts/cognitief)

Question 14

welke COX remmen NSAIDs?

Answer 14

COX-1 EN COX-2

Question 15

vb selectieve COX-2 remmer?

Answer 15

celecoxib

Question 16

Bijwerkingen NSAIDs

Answer 16

-ulcus pepticum
- nierfalen
-trombocytopathie
-verergering hartfalen (door zout/water retentie)

Question 17

waardoor verhoogd risico ulcus pepticum bij NSAID gebruikt:

Answer 17

• ulcus in VG
• reumatoide artritis
• hartfalen
• DM

Question 18

waardoor verhoogd risico nierfalen bij NSAID gebruikt:

Answer 18

• hartfalen
• dehydratie
• sepsis
• pre-existent nierfalen

Question 19

Wanneer PPU voorschrijven bij NSAID?

Answer 19

-VG ulcus/complicaties
- leeftijd >70 jr
- onbehandelde H.pylori-infectie ikv ulcuslijden

Question 20

Wanner OVERWEGEN PPI bij NSAID?

Answer 20

• leeftijd 60-70
• anticoagulantie/Acetylsalicylzuur
• ernstig RA
• hartfalen/DM
• hoge dosering NSAID
• gebruik corticos
• gebruik spironolacton
• gebruikt SSRIs

Question 21

Effect NSAID nierarteriolen

Answer 21

• normaal prostaglandine dilatatie afferente vat
• NSAID remt dit–> vernauwing afferent vat–> verminderde nierdoorbloeding–> vochtretentie
• nier meer prost. afhankelijk als al lage druk in nier bij (verminderd circ. volume–> hartfalen/dehydratie/sepsis), RAS-remmer, MDRD<30)

Question 22

Impact nierinsufficientie door NSAID

Answer 22

• elektrolytstoornissen (hyperkaliemie)
• bij renaal geklaarde medicatie/smal therapeutische index (sotalol, digoxine, lithium, nitrofuran, metformine)–> kans geneesmiddelenintox

Question 23

NSAID uitzondering nier risicos

Answer 23

bij lage dosis (=80mg) acetylsalicylzuur geen nierfunctieverlies

Question 24

Effect NSAIDs op hart/vaten

Answer 24

• water/zoet retentie–> hoger risico perifeer oedeem
• pt met hartfalen NSAIDs vermijden–> want toename kans links/rechts decompensatio cordis
• ook door water/zout retentie mogelijk verergering hypertensie

Question 25

Ineteracties NSAIDs

Answer 25

- coumarines/tromboremmers/SSRIs/Corticos: gastrointestinale bijwerkingen - RAS remmer: verhoogde kans nierfunctieverlies en hyperkaliemie - diuretica: lager effectief circulerend volume--> nieren afhankelijker van prostaglandine--> verhoogde kans nierfalen) - antihypertensiva--> verminderd effect van antihypertensiva door meer zout/water retentie

Question 26

Welke receptoren zijn de belangerijkste waarop opioiden inspelen?

Answer 26

de mu en kappa receptor

Question 27

Rol mu receptor

Answer 27

- analgesie - supraspinale analgesie, ademdepressie, euforie en fysieke afhankelijkheid

Question 28

rol K-receptor

Answer 28

- analgesie - miosis, sedatie, dysforie, psychotomimetische effecten

Question 29

Werking/eigenschappen codeine

Answer 29

- lage affiniteit voor opioidreceptoren - zwak analgetisch effect (1/10 van morfine) - 10% via CYP2D6 omgezet naar morfine - 10% van bevolking kan codeine niet omzetten - obstiperend effect sterk

Question 30

eigenschappen/werking morfine

Answer 30

- voor alle opioide receptoren een agonist - vooral door mu (u) receptoren in centraal ZS

Question 31

eigenschappen/werking Fentanyl

Answer 31

- sterke affiniteit voor mu receptor - analgetisch sterker dan morfine - oromucosaal zuigtablet - voor: onvoorspelbare acute doorbraak/ heftige pijn - kinetiek hangt af van toediening

Question 32

kinetiek fentanyl varianten

Answer 32

- nasaal: Tmax 12-20 min Halft: 3-4 uur - transdermaal mga: effect na 6-12 uur en voor 72 uur fentanyl afgeeft (t1/2 17 uur) -buccaal

Question 33

Eigenschappen/werking naloxon

Answer 33

- competitieve ANTAgonist voor opiaatreceptoren - bijwerking morfine antagoneren

Question 34

Tramadol

Answer 34

- zwak analgetisch effect - tegenover relatief veel bijwerkingen (duizeligheid, delier en misselijkheid). - Tramadol heeft tevens een remmende werking op de heropname van noradrenaline en serotonine. - niet bij ouderen - liever low dose opiaat!

Question 35

bijwerkingen opioiden

Answer 35

- CZS: delier, sedatie, remming ademhaling, miosis - obstipatie - ademdepressie (afname diepte en freq AH, bronchoconstrictie, COPD!! erg afhankelijk pO2 pas o pmet O2 geven - huid: jeuk - afhankelijkheid: NIET snelwerkende opiaten bij goedaardige aandoeningen! (VG afhankelijkheid)

Question 36

Afhankelijkheid opiaten voorkomen

Answer 36

- alleen opiaten meegeven naar huis voor verwachte pijn duur - als langer nodig: heroverweging oorzaak!

Question 37

Oorzaak obstipatie door opiaten

Answer 37

- toename tonus gladde spiercellen - afname motiliteit

Question 38

klachten door obstipatie door opiaten

Answer 38

- obstipatie - misselijkheid - braken - contrstrictie sfincter van Oddi (galsteenkoliek)

Question 39

Risicofactoren obstipatie bij opiatengebruik

Answer 39

- bedlegerig/immobiliteit - slechte intake (water/voeding) - medicatie (ondansetroen, TCA, verapamil, anticholinerge middelen, diuretica§

Question 40

Opties laxans bij opiaten gebruik

Answer 40

middelen die feces zachtmaken - movicolon -lactulose (krampen!) - magnesiumhydroxide (let op veel interacties!!) middelen die datm prikkelen - bisacodyl klysma bij fecesprop einde darm

Question 41

Interacties opiaten

Answer 41

- anticholinergica (oxybutynine), antidepressiva, diuretica, calciumantagonisten--> OBSTIPATIE - benzos --> ADEMDEPRESSIE