Persoonlijkheidsleer Flashcards
Wat is een persoonlijkheidstrek?
Patronen van gevoelens, gedachten en gedrag van individuen
Welke twee dimensies kent een persoonlijkheidstrek?
Consistent
Onderscheidend
Op welk punt onderscheidt de theorie over persoonlijkheidstrekken zich van andere theorieën?
Zij kijkt naar consistent gedrag en niet afwijkend gedrag
Welke 3 functies hebben trektheorieen?
Beschrijven
Voorspellen
Uitleggen
Wat zijn 2 must have’s als basis voor de trektheorie?
Valide & betrouwbare meting
Correlatie tussen trek en gedrag
Noem 3 onderzoekers die grote invloed hebben gehad op trektheorieen
Allport
Cattell
Eyseneck
Welke 2 concepten heeft Allport gedifferentieerd naast persoonlijkheidstrekken?
States
Activities
Welke 3 typen trekken onderscheidt de theorie van Allport?
Cardinal trait
Central trait
Secondary dispostion
Wat is een cardinal trait?
diepgewortelde karaktertrek die vele aspecten van het gedrag beïnvloedt
Wat is een central trait?
meer algemene karaktertrek, minder hardnekkig dan kardinale trek
Wat is een secundary disposition?
Specifieke nauwkeurige trek, normen en waarden
Waarin verschilt de theorie van Allport fundamenteel met de zienswijze van Freud?
Functional Autonomy;
Mensen kunnen de motieven die zij als kind hebben ontwikkeld, ontgroeien en als volwassene gedrag laten zien dat een ander doel dient dan de reden waarvoor het zich ontwikkelde als kind
Waarin verschilt de theorie van Allport met de andere wetenschappers in trektheorieen?
Allport richtte zich op het individu en het uniek zijn ervan. Hij maakte gebruik van idiographic research waarbij leren over het individu inzichten geeft over mensen in het algemeen.
Wat is het grootste punt van kritiek op Allport?
Zijn bevindingen zijn weinig empirisch onderlegd
Wat is het verschil tussen een persoonlijkheidstrek en situatie mbt gedrag dat een individu laat zien?
Persoonlijkheidstrek verklaart de consistentie in het gedrag
De situatie verklaart de variatie van het gedrag
Wat is idiografisch onderzoek?
Studie van het gedrag dat het individu uniek maakt
Wat houdt een nomothetische benadering in?
Methode gericht op het ontdekken van wetten die onder alle omstandigheden voor iedereen opgaat
Welke onderzoeker maakte gebruik van idiografisch onderzoek?
Allport
Welke onderzoekers maakten gebruik van een nomothetische benadering?
Cattell en Eysenck
Noem de 2 typen traits die Cattell conceptueel van elkaar onderscheidt
Surface en source traits
Wat zijn surface traits?
Gedragsneigingen die aan de oppervlakte zichtbaar zijn
Wat zijn source traits?
Interne psychologische structuren die de bron zijn van correlaties binnen surface traits
Welke 3 vormen van source traits vond Cattell in zijn onderzoek?
Ability traits
Temperament traits
Dynamic traits
Wat zijn ability traits en noem een voorbeeld.
Skills en mogelijkheden van het individu om effectief te functioneren
Vb: intelligentie
Wat zijn temperament traits en noem een voorbeeld.
Categorie traits die gaan over het emotionele leven en de kwaliteit van gedrag.
Bv. tendens om snel of langzaam te werken
Wat zijn dynamic traits?
Traits die gaan over motivatie en streven van het individu
(meer of minder gemotiveerd zijn)
Welke 3 bronnen heeft Cattell gebruikt voor zijn theorie?
L Data
Q Data
OT Data
Wat zijn L data?
life record data
Wat zijn Q data?
self-report questionnaire data
Wat zijn OT data?
Objective-test data
Wat is het verschil tussen L data en OT data?
L data wordt verworven uit alledaagse situaties (bv schoolprestatie) terwijl OT data komt uit observatie van mini experimenten
Noem een voordeel en een nadeel van de ideografische benadering van Allport
Een belangrijk voordeel van de benadering van Allport is dat deze resulteert in een uitgebreide beschrijving van de unieke karakteristieke eigenschappen van een persoon.
Een nadeel is dat de benadering zich niet goed leent om gemeenschappelijke kenmerken tussen individuen te onderscheiden
Noem een voordeel en een nadeel van de nomothetische benadering van Cattell en Eyeseneck
Het voordeel van de benadering van Eysenck en Cattell is dat een factoranalyse niet afhankelijk is van observaties van theoretici, wat haar objectiever maakt. Een nadeel is echter dat deze benadering geen antwoord geeft op de vraag waarom mensen verschillen.
Waarom gebruikten Eysenk en Cattell factor-analytische studies?
om na te gaan welke items uit een vragenlijst met elkaar clusteren tot een factor
Waar legt de theorie van Eyseneck de nadruk op?
Biologische oorsprong
Welke analyses voerde Eyseneck uit om tot superfactoren te komen?
Factor analyse en secundaire factor analyse
Tot welke 3 superfactoren kwam Eyseneck na zijn analyses?
P(scyhoticism)
E(xtraversion)
N(euroticism)
PEN model
Welke superfactor is het meest bewezen haar oorsprong te hebben in biologische aard?
Extaversie
Wat betekent etic benadering?
Letterlijk vertalen van vragenlijsten
Wat betekent emic benadering?
Van de grond af opbouwen van vragenlijsten in een andere taal
Noem het verschil in ontstaan van de Big Five vs FFM
Big Five is ontstaan uit lexicaal onderzoek.
FFM is ontstaan uit 16PF vragenlijst
Noem de Big Five
Extraversie
Vriendelijkheid
Zorgvuldigheid
Emotionele Stabiliteit
Intellect
Noem het verschil in ontstaan van Big Six vs Big Seven
Big Six is ontstaan door het onderzoeken van bestaande databases. Big Seven is ontstaan door Tellegen Waller methode; normatieve woorden zijn meegenomen en alleen het eerste woord op elke 4e pagina is opgenomen in onderzoek
Welk element heeft Big Six (HEXACO) toegevoegd?
Eerlijkheid/bescheidenheid
Welke elementen heeft Big Seven toegevoegd?
Positieve en Negatieve Valentie
Met hoeveel woorden is Cattell gestart?
18.000
Welk onderdeel is nieuw in Big Eight?
Hedonisme
Welk elementen uit Big8 staat gelijk aan vriendelijkheid?
Mildheid
Hoe wordt het model genoemd dat de factoren heeft benoemd nadat 14 psycholexicale onderzoeken zijn onderzocht op hun samenhang?
Panculturele driefactorenmodel
Noem de 3 elementen uit het panculturele driefactorenmodel
Dynamiek
Affiliatie
Orde
Noem de 2 elementen uit het tweefactorenmodel
Agency
Communion
Met welke elementen uit 3fact en 5fact bestaat er een verband met Agency?
Dynamiek en Extraversie
Met welke elementen uit 3fact en 5fact bestaat er een verband met Communion?
Affiliatie en Vriendelijkheid
Met welke element uit 5fact bestaat er een verband met Orde?
Zorgvuldigheid
In welke categorieën kan de verdeling van een type uit de Big5 worden onderverdeeld? Noem een vb bij elk.
Type - Extraversie
Eigenschap - Sociabiliteit
Habitueel gedrag - vermaken van anderen
Specifiek gedrag - een grap vertellen
Welke typen worden lager gescoord gedurende volwassenheid?
N
E
Welke typen worden hoger gescoord tijdens volwassenheid?
A
C
Welk type neemt na leeftijd 20jr af?
O
Waar scoren vrouwen in het algemeen hoger op dan mannen?
N en A
Noem bij elk type een verband dat is gelegd
N - geassocieerd met de meeste persoonlijkheidsstoornissen
E - aanleg om gelukkig te zijn
O - sociaal en politiek liberalisme
A - (laag=) risico voor middelengebruik
C = goede job performance
Wat zijn de 2 grootste punten van kritiek op FFM?
- Kritiek op het gebruik van trait model vs andere modellen
- Kritiek op het model zelf
Noem 4 verschillende lagen waar kritiek op geleverd wordt binnen FFM model
- Hoeveelheid traits (vs 3 % 6)
- Hogere orde traits (alpha / beta)
- Op facet niveau (lijken verschillende traits)
- Nuances (lager dan facet niveau)
Voor welke types staan de hogere orde items alpha en beta voor?
Alpha = A & C vs N
Beta = E & O
Wat is BIS en noem 2 typische kenmerken van gedrag
Behavioural Inhibition
Gevoelig voor straf & Avoidance
Wat is BAS en noem 2 typische kenmerken van gedrag
Behavorial Activation
Gevoelig voor beloning & Approach
Met welk biologisch systeem wordt E in relatie gebracht?
Dopamine systeem
Met welk deel in het brein is C gelinkt?
Prefontale cortex
Welk type is het minst universeel?
Openheid
Wat is temperament?
Individuele verschillen in emotionele, motor en attentional reactivity en zelf regulering.
consistent in verschillende situaties
stabiel over tijd
Sterk biologisch / genetisch bepaald
Wat is het verschil tussen temperament en persoonlijkheid?
De persoonlijkheid van individuen is breder dan het temperament. Persoonlijkheid omvat ook bijvoorbeeld attitudes en zelfbeeld.
Noem de 4 greco roman renaissance types
Melancholic-sadness (black bile)
Chloleric-anger (yellow bile)
Sanguine-positive (blood)
Phlegmatic- slow to warm up (phleg)
Welke 9 eigenschappen werden gevonden in de studie bij baby’s door Thomas/Chess NY Longitudinal Study?
- Activiteit
- Approach/withdrawal
- Threshold
- Mood
- Intensity
- Rhythmicity
- Adaptability
- Distractibility
- Attention span
Welke eigenschappen heeft een “moeilijke baby”
Teruggetrokken
Negatief gestemd
Niet adaptief
(+ intens)
Welke eigenschappen heeft een “makkelijke baby”
Benaderend
Positief gestemd
Adaptief
Wat is kenmerkend voor een “slow to warm up” baby
Eerst withdrawal, dan approach
In welke twee groepen kunnen kinderen worden ingedeeld volgens Kagan?
Geremde en niet-geremde baby’s
Welke factoren werden in kaart gebracht mbt observaties door ouders? (Rothbart)
- Surgency
- Negative Affectivity
- Effortful Control
- Orienting Sensitivity
Wat wordt met effortful control bedoeld?
het vermogen om spontaan gedrag te onderdrukken
Naar welke individuele verschillen verwijst temperament?
de reactiviteit en de zelfregulatie
Met welke Big Five factor wordt de temperamentdimensie Negatief Affect/Angst geassocieerd?
Neuroticisme
Met welke Big Five factor wordt de temperamentdimensie Surgency geassocieerd?
Extraversie
Met welke Big Five factor wordt de temperamentdimensie Effortful Control geassocieerd?
C
Met welke Big Five factor wordt de temperamentdimensie Ordening Sensitivity geassocieerd?
O
Hoeveel procent in de variatie kan worden verklaard door genetische factoren?
20 tot 60 procent
Wat is het verschil tussen kwantitatieve gen studies vs molecule gen studies?
De eerste geeft informatie over de relatieve contributie, de tweede over de specifieke genen die invloed hebben
Welke gen wordt gelinkt met HSP
5HTT
Waar zegt de RSA baseline iets over?
Reactive tendencies
Waar zegt de fluctuatie van RSA iets over?
Attention based regulation of mood and behaviour
Met welke hersenhelft wordt withdrawal gelinkt?
Rechter
Met welke hersenhelft wordt approach gelinkt?
Links
Wat is meest van belang bij de factor Gender?
Deze heeft een moderatie effect
Op welke 3 manieren heeft cultuur invloed op de ontwikkeling van het kind?
a) gewoontes
b) omgeving beschikbaar aan kind
c) caregiver psychological character
Welke cultuur dimensie van Hofstede is het meest van belang als het gaat om impact op persoonlijkheid?
Individualisme vs collectivisme
Hoe noemt met een trek die zowel tot positieve als negatieve uitkomsten kan leiden en noem een voorbeeld.
Cross over interactie
Impact HSP beïnvloed door mate van moeilijkheden in de jeugd
Welk gen wordt gelinkt aan Sensation Seeking?
COMT en DRD4
Welk gen wordt gelinkt aan E?
COMT
Welk gen wordt gelinkt aan ADHD?
DRD4
Welk gen is vooral van invloed in samenwerking met DRD4?
5TTLPR
Wat wordt met MTHFR bedoeld?
Epigenetische verandering die lange termijn verandering tot gevolg heeft (niet verandering van het DNA zelf, maar bv de geleiding ervan)
