Osteoarticulair Stelsel Flashcards
Welke 3 aandoeningen worden besproken in het osteoarticulair stelsel?
Reumatoïde arthritis
Jicht
Osteoporose en ziekte van Paget
Wat is artritis?
Het is een aandoening waarbij er ontsteking en zwelling optreedt van verschillende in een of meerdere gewrichten.
Wat is de meest voorkomende vorm van artritis?
Reumatoïde artritis
Wat is reumatoïde artritis?
Een auto-immuun aandoening waarbij het immuunsysteem gezond weefsel van de gewichten aantast.
Dit resulteert in zwelling, pijn en misvormingen van de aangetaste gewichten.
Welke vorm van artritis wordt gekenmerkt door een monoartritis? Wat wordt hiermee bedoeld?
Jicht: er is een acute ontsteking van maar 1 gewricht. Dit is meestal de grote teen of de knie.
Wat is een kenmerk van RA?
Het is een polyartritis: de patiënten heeft meestal verschillende gewrichten die tegelijkertijd acuut geinflammeerd en vergroot zijn.
Welke gewichten worden voornamelijk aangetast bij RA?
Kleine gewichten: vingers, pols en tenen
Welke antilichamen circuleren in het bloed bij RA?
Reumafactor tegen gecitrulineerde eiwitten
Welke factor heeft een grote impact op het ontwikkelen van RA?
Roken: risico van RA bij rokende mensen is hoger dan bij niet-rokende mensen
Welk onderscheid wordt gemaakt voor de behandeling van RA?
Een acute symptomatische behandeling en een onderhoudsbehandeling tegen de inflammatie op lange termijn.
Welke geneesmiddelenklassen worden gebruikt voor een acute symptomatische behandeling van RA?
Combinatie van NSAIDs in hoge dosissen samen met corticoiden.
Welke geneesmiddelenklassen worden gebruikt voor onderhoudstherapie bij RA?
DMARD’s en biologicals
Waarvoor staat DMARD?
Disease modifying anti-rheumatic drugs
Welke geneesmiddelen zijn onderdeel van DMARD?
Methotrexaat
Leflunomide
Hydroxychloroquine
Sulfazalazine
Wat is het meest gebruikte DMARD?
Methotrexaat
Wat zijn de 2 effecten van methotrexaat?
Cytotoxische en een immunosuppresieve activiteit.
Hoe wordt de dosis van methotrexaat uitgedrukt voor behandeling van RA?
In weekdosis: mg/week
Wat is de dosis methotrexaat dat per week toegediend wordt?
7,5 tot 25 mg/week
Welke geneesmiddel/ stof moet samen met methotrexaat ingenomen worden? Waarom?
Foliumzuur: methotrexaat is een antifolaat geneesmiddel.
Wat zijn de bijwerkingen van methotrexaat?
Leukopenie
Trombopenie
Teratogeen
Risico op leverfibrose
Wat is leukopenie?
Aandoening waarbij het aantal witte bloedcellen abnormaal laag is.
Wat is trombopenie?
Aandoening waarbij het aantal bloedplaatjes in circulatie abnormaal laag is.
Wat is de eerste lijn medicatie voor de behandeling van RA?
Methotrexaat
Wat is de 2de lijn medicatie voor de behandeling van RA?
Sulfazalazine en hydroxychloroquine
Wat zijn de bijwerkingen van Sulfazalazine?
Gastro-intestinale neveneffecten
Huidreacteis
Leukopenie
Met welk DMARD zal hydroxychloroquine combineert worden?
Met methotrexaat voor een maximaal effect
Voor welke ziekte werd hydroxychloroquine eerst gebruikt?
Malaria
Voor welke andere aandoening kan hydroxychloroquine nog gebruikt worden?
Lupus
Voor welke aandoening heeft hydroxychloquie een contra-indicatie en waarom?
Psoriasis: het zal zorgen voor een verbetering van de artritis maar voor een verslechtering van de huidletsel.
Welke vormen van artritis worden veroorzaakt door een sequel van virale infecties?
Lupus en jicht
Op welke manier werkt leflunomide?
Ze werken vooral ter hoogte van de T-cellen. Ze zullen zorgen voor een inhibitie van de pyrimidinesynthese dat belangrijk is voor de celdeling van de T-cellen en voor de metabole activiteit.
Wanneer wordt leflunomide ingezet?
Bij patiënten waarbij methotrexaat niet werkt.
Wat zijn we bijwerkingen van leflunomide?
Diarree
Alopecie = haarverlies
Leverschade
Voor welke andere aandoening kan leflunomide nog gebruikt worden?
Artritis in het kader van psoriasis
Wanneer worden biologicals ingezet voor de behandeling van RA?
Indien alle andere medicatie niet werkt!!!
—> wanneer er geen remissie of lage ziekteactiviteit is na 3 tot 6 maanden behandeling met DMARD
Met welk geneesmiddelen worden biologicals gecombineerd? Waarom?
Met methotrexaat voor een maximaal effect
Wat is de pathofysiologie van jicht?
Jicht is een erg pijnlijk vorm van artritis dat voornamelijk de grote teen aantast. Het wordt veroorzaakt door een neerslag van urinezuurkristallen.
Deze gaan leiden tot de aantrek van inflammatoire monocyten, macrofagen en neutrofielen wat zal leiden tot een lokale ontstekingsreactie.
Welke factor bevorderd de vorming van de urinezuurkristellen bij jicht?
Temperatuur
Wat is het verband tussen de temperatuur en de oplosbaarheid van de urinezuurkristallen?
Hoe hoger de temperatuur, hoe lager de oplosbaarheid van de urinezuurkristallen.
Waarom is de voet het meest aangetaste lichaamsdeel bij de jicht?
De temperatuur van de voet is kouder dan meer proximaal in het lichaam waardoor de urinezuurkristallen makkelijker kunnen neerslaan.
Bij welke patiënten kan jicht het vaakste voorkomen? Maw bij welke onderliggende aandoening?
Hyperuricimie = verhoogde urinezuurspiegels in het bloed.
Wat is een typisch klinisch beeld bij jicht patiënten die geen behandeling krijgen?
Subcutaan opstapeling van urinezuurdepots = tophi
Welk onderscheid kan gemaakt worden in de behandeling van jicht?
Acute behandeling voor de symptomen te verlichten door in te grijpen op de acute inflammatie
Onderhoudstherapie om nieuwe aanvallen te voorkomen
Welke 3 geneesmiddelenklassen worden gebruikt als acute behandeling voor jicht?
NSAIDs
Colchicine
Corticosteroïden
Wat is de belangrijkste geneesmiddelenklassen voor de acute behandeling van jicht?
NSAIDs
Welke geneesmiddelenklasse kan gebruikt worden als diagnostische bevestiging van jicht? Waarom?
NSAIDs: na het innemen van NSAIDS zelf nog voor de diagnose gesteld is, zie je een spectaculaire verbetering de klachten na een aantal uren.
Welke geneesmiddelenklassen worden minder gebruikt voor de behandeling van jicht? Waarom?
Corticosteroïden omdat het effect langer opzich laat wachten.
Wanneer wordt colchicine gebruikt?
Voor de behandeling van jicht bij patiënten met een contra-indicatie met NSAIDs
Hoe werkt colchicine?
Ze interfereren met de vorming van microtubuli in de leukocyten. Op die manieren zorgen ze ervoor dat leukocyten minder kunnen invaderen en migreren in het geinflammeerde gewicht.
Het zal ook interferen met de pro-inflammatoire activatie van de leukocyten: er zal minder productie zijn van cytokines
Wat zijn de bijwerkingen van colchinine?
Misselijk, vergeven en diarree
Alopecie = haaruitval
Uitslag
Beenmergdepressie
Welk onderscheid wordt er gemaakt bij de onderhoudsbehandeling van jicht?
Inhibitoren van de urinezuur synthese = xanthine oxidase inhibitoren
Uricosurische middelen
Welke geneesmiddellen valt onder de klasse van de xanthine oxidase inhibitoren?
Alopurinol
Rasburicase
Welk geneesmiddel valt onder de klasse van uricosurische middelen?
Probenecid
Wat is het doel van de onderhoudsbehandeling van jicht?
De behandeling is erop gericht om de urinezuurspiegels te verlagen
Wat is het effect van alopurinol?
Een verminderde aanmaak van urinezuur door een inhibitie van de urinezuur pathway.
Wat is de meets gebruikte onderhoudstherapie bij jicht?
Alopurinol
Wat is het effect van rasburicase?
Het zal de afbraak van urinezuur versnellen
Welk enzym is verantwoordelijk voor de verdere omzetting van urinezuur tot allantoine?
Uraat oxidase
Wat is het rasburicase?
Het is een recombinate vorm van het enzym uraat oxidase
Wat is de transmissieroute van Rasburicase?
Intraveneus
Wat is de indicatie van Rasburicase?
Patiënten met een hematologisch maligniteit bij de start van de behandeling.
Wat is een synoniem voor hematologisch malignitiet?
Bloedkanker
Wat is het nadeel aan Probenecid?
Het is niet meer beschikbaar onder pilvorm, enkel onder magistrale bereiding
Hoe werkt probenecid?
Het is een uricozuricum dat de exceptie van urinezuur promoot.
Het zal de uraat Transporter in de proximale niertubulus inhiberen waardoor urinezuur minder geabsorbeerd wordt en dus meer uitgescheiden wordt via de urine.
Wat is osteoporose?
Een aandoening waarbij het bot steeds minder dens wordt
Geef een kenmerk van de metabole activiteit van het bot:
Het is bij gezonde patiënten in evenwicht: er is continue afbraak en opnieuw aanmaak van het bot
Wat zijn typische fracturen dat optreden bij patiënten met osteoporose?
Wervelindeukingsfracturen
Heupfracturen
Polsfracturen
Wat is de ziekte van Paget?
= het is een chronische aandoening die het botweefsel beïnvloedt: er is een abnormale botremodellering wat zal leiden tot botverdikking en vervorming. Er is een sterk toegenomen afbraak van botweefsel wat gecompenseerd wordt door een toegenomen botaanmaak.
—> er is dus netto gezien geen verlies van botweefsel, maar de afbraak en aanmaak bevinden zich op totaal andere plaatsen in het bot, nl.op plaatsen in het bot waar er veel stress aanwezig is.
Hoe wordt de ziekte van Paget nog genoemd?
Ostitis deformans
Wat zijn klachten van patiënten met de ziekte van Paget ?
Meer voorovergebogen lopen
Uitgesproken bot pijn
Welk hormoon zorgt voor een daling van absorptie van calcium uit de darm en de nier?
Calcitonine
Leg de vorming van vitamine D uit:
Vitamine D wordt aangemaakt door contact van de huid via UV straling. Eerst zal vitamine D opgenomen worden via de voeding en in de lever gestockeerd worden onder de vorm van 25-hydroxyvitamine D.
Dan wordt dit verder omgezet in de nier tot 1,25-dihydroxyvitamine D = metabool actieve vitamine D.
Wat is de fysiologische functie van vitamine D?
Zal zorgen voor een absorptie van calcium uit de darm en de urine.
Het zal ook zorgen voor een toegenomen reabsorptie van caclium uit het bot.
=> calcium is nodig voor de botaanmaak en kan dus gebruikt worden voor de behandeling van osteoporose.
Door welk hormoon zal de vitamine D synthese gestimuleerd worden?
Door het parathyroidhormoon (PTH)
Wat is het verband tussen de secretie van PTH en de calciumspiegels?
Hoe lager de calciumspiegel, hoe meer PTH er geproduceerd zal worden en hoe meer vitamine D er dus geproduceerd zal worden.
—> hoe meer vitamine D, hoe meer calcium dat geresorbeerd zal worden uit het bot, darmen en nieren.
Wat is de eerste lijn behandeling voor osteoporose?
Bifosfonaten in combinatie met calcium en vitamine D
Welke 6 behandelingen kunnen ingezet worden voor osteoporose?
- Calcium en vitamine D inname
- Bifosfonaten
- SERM: selectieve oestrogeen receptor modulatoren
- Denosumab
- Recombinante parathyroid hormoon: teriparatide
- Calcitonine
Geef een voorbeeld van een geneesmiddel dat valt onder de bifosfonaten voor de behandeling van osteoporose?
Risedronaat
Geef een metabool kenmerk van bifsofonaten:
Ze zijn enzym resistent
Wat zijn bifosfonaten?
Het zijn enzym resistente analogen van pyrofosfaat die geleidelijk aan ingebouwd worden in het bot.
Hoe werken bifosfonaten voor de behandeling van osteoporose?
Ze zullen ingebouwd worden in het bot. Osteoclasten zijn multikernige macrofagen die het bot zullen resorberen.
Indien de osteoclasten in contact komen met de bifosfonaten zullen deze opgenomen worden waardoor het gehalte aan bifosfonaten stijgt in de osteoclasten.
=> activiteit van de osteoclasten zal op die manier stilgelegd worden
Ze zijn dus in bepaalde mate toxisch voor osteoclasten.
Wat zijn de bijwerkingen van bifosfonaten?
Oesofagitis
Maagulcera
Botpijn
Atypische fracturen: femurhals en verlengde van de femur.
Osteonecrose van het kraakbeen: hoge IV dosissen
Wanneer worden de bifosfonaten het best ingenomen?
Op een lege maag met een kleine hoeveelheid water omdat ze oraal niet goed opgenomen worden.
—> liefst inname een haf uur tot een uur voor het ontbijt
