Organisatie structuur Flashcards
Wat is bedrijfsstructuur?
De wijze waarop taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn verdeeld over functies, vervuld door bepaalde personen of afdelingen.
- > wie doet wat? wie mag wat? wie moet wat?
taken: kan
bevoegd: mag
verantwoordelijk: moet
Organisatiestructuur bepaalt:
- op welke wijze een bedrijf georganiseerd is
- onderlinge relaties en verhoudingen
- > weten wie de baas is
Organisatiestructuur zorgt dat taken en verantwoordelijkheden op elkaar afgestemd zijn
Wat is de theorie van Mintzberg
Model dat toepasbaar is op vrijwel alle bedrijven en het bedrijf in kaart brengt.
5 categorieën:
- Strategische top: zien toe op het uitvoeren vd missie
- Middenkader: verbinden uitvoerende kern met strategische top; ze hebben officiële bevoegdheden en gezag
- Uitvoerende kern: het ‘basiswerk’
- Technostructuur: analyseren, ontwerpen, plannen maar voeren niet uit (controleren)
- Ondersteunende diensten: leveren diensten buiten het kader van het uitvoerende werk
Welke relaties en standaardisaties zijn er bij Mintzberg
Relaties:
- Onderlinge afstemming in de uitvoerende kern
- rechtstreeks toezicht van strategische top naar uitvoerende kern
Standaardisaties:
- van werkzaamheden: technische staff -> uitvoerende kern
- van resultaten: technische staff -> bedrijfsprocessen van uitvoerende kern
- van bekwaamheden: externe organisatie -> uitvoerende kern
- van normen: externe organisatie -> uitvoerende kern
Geef de 5 types van organisaties volgens Mintzberg
Het type organisatie wordt bepaald dmv waar het meeste ‘macht’ zit.
Eenvoudige structuur: bedrijf met veel strategie
-> KMO, nieuwe overheidsinstelling
Divisie structuur: middenkader
-> grote universiteiten, ziekenhuizen, grote bedrijven
Professionele bureaucratie: ze trekken de macht naar zich toe omdat ze hiervoor professioneel genoeg zijn
-> scholen, ziekenhuizen, boekhoudkantoor, …
Machine bureaucratie: de macht zit in de technische staf (in industriebedrijf gaat technische staf bepalen hoe jij een machine moet besturen)
-> post, staalbedrijf, autofabriek, gevangenis, …
Adhocratie: een groep van losse bedrijfjes (cronos)
-> NASA, consultancy, …
Vergelijk de verschillende types van organisaties op basis van
1) wie is het belangrijkst
2) hoe controleren we
3) belangrijkste ontwerpparameters
4) situationele factoren (= omgeving)
1) Eenvoudige structuur: strategische top Machine bureaucratie: technostructuur Professionele bureaucratie: uitvoerende kern Adhocratie: ondersteunende diensten Divisiestructuur: middenkader
2)
Eenvoudige structuur: direct toezicht
Machine bureaucratie: standaardisatie van het werk
Professionele bureaucratie: standaardisatie van vaardigheden
Adhocratie: onderlinge aanpassing
Divisiestructuur: standaardisatie van output
3)
Eenvoudige structuur: centralisatie (coordinatie tussen afdelingen)
Machine bureaucratie: formalisatie van gedrag, specialisatie (functies)
Professionele bureaucratie: training, professioneel gezag (macht=kunde)
Adhocratie: organische structuur, decentralisatie
Divisiestructuur: decentralisatie (Markt)
4) Eenvoudige structuur: - jong, klein - machtsgeile topmanager - eenvoudig + dynamisch = centraal Machine bureaucratie: - oud - eenvoudig + stabiel = (verticale) centraal, (horizontale) standaardiseren Professionele bureaucratie: - complex + stabiel = decentraal, standaardiseren Adhocratie: - jong? - complex + dynamisch = decentraal Divisiestructuur: - machtsgeil middenkader - gediversifieerde markten
Wat is een organigram?
Wordt gebruikt om een bedrijf in kaart te brengen door te focussen op hoe de onderlinge relaties binnen een bedrijf zich voordoen.
AKA organisation chart
Geeft praktisch de ogranisatiestructuur weer:
- relaties
- verhoudingen (baas/ondergeshikte)
- taken
- verantwoordelijkheden
Wat is een lijnorganisatie?
Meest eenvoudige organisatievorm.
Er doen zich enkel lijnrelaties voor
-> lijnrelatie = relatie tussen leidinggevende en ondergeschikte
-> iedere medewerker heeft één chef boven zich
De leidinggevende geeft opdrachten en controleert de werkzaamheden.
De medewerker legt hier voor verantwoording af.
Voordelen:
- duidelijkheid over orders & afbakening van taken
- duidelijke en overzichtelijke structuur
- makkelijk te coördineren, snelle besluitvorming
Nadelen:
- lange communicatielijnen in grotere organisaties
- sneller ruis
- overbelasting bij de leiding aan de top
- weinig flexibel
- outdated
Wat is een staf organisatie?
Lijkt op lijnorganisatie.
Structuur voor leidinggevenden en ondergeschikten, daarbovenop een structuur voor aparte deskundigen (staf) ter ondersteuning op specifiek gebied.
- > stafrelatie = recht om gevraagd of ongevraagd adviezen uit te brengen
- > adviezen zijn niet-dwingend
Voordelen:
- lijnfunctionaris kan beroep doen op deskundigheid staffunctionaris
Nadelen:
- staffunctionaris trekt werk naar zich toe
- staffunctionaris kan los komen te staan van productieproces (ivoren toren)
- staf is vaak theoretisch
- kans op machtsconflicten
- nood aan duidelijke afspraken rond bevoegdheden
Wat is een functionele organisatie?
Afdelingstructuur waarin elke afdeling één bepaalde bedrijfsfunctie uitvoert.
De leidinggevende taken worden verdeeld naar deskundigheid.
Functies hebben elk een specialisme
-> Werkplaats, Magazijn, Inkoop/Verkoop
Voordelen:
- verantwoordelijkheden, rapporteringslijnen zijn duidelijk
- minder belasting op hoger mgmt
- meer onderlinge communicatie op elk niveau
- deskundigheid van de leidinggevende wordt beter benut
Nadelen:
- kans op ruis tussen leidinggevende onderling
- streven naar autonomie van de functionele afdelignen
- risico dat eigen doelen belangrijker worden dan organisatorische doelen
Wat is een divisionele organisatie?
Organisatie die is verdeeld over divisies (sectoren) die veel autonomie kennen.
- > een aantal zaken (personeel, financieën) blijven centraal bestuurd
- > vaak schakelt een bedrijf van functioneel naar divisie over wanneer:
- de organisatie groeit
- er extra divisies bijkomen door specialisme (nu ook schoenen) of geografische verscheidenheid (extra regio)
AKA business unit
Voordelen:
- divisies zijn kleiner van omvang -> beter te beheren
- verantwoordelijkheid voor eigen p&l (profit&loss) -> eigen resultatenrekening
Nadelen:
- kan leiden tot interne concurrentie
Wat is een project organisatie?
Kent 2 vormen:
- functionele project organisatie
- permanente project organisatie
functioneel:
- medewerkers uit verschillende afdelingen en met verschillende disciplines vormen een tijdelijke een aparte afdeling (projectgroep)
- wordt ingezet voor interne klussen en neemt plaats naast het gewone werk
permanent:
- medewerkers uit verschillende afdelingen en met verschillende disciplines vormen een lange tijd een aparte afdeling (projectgroep)
- er is een permanente projectorganisatiegroep
- projectmanager is een permanente rol
- permanent ondersteunend project mgmt staf
Voordelen:
- korte communicatielijnen (eigen afdeling)
- gemakkelijke afstemming tussen verschillende specialismen
Nadelen:
Functioneel:
- vergaarde kennis is onbenut vanwege tijdelijke aard (tenzij herhaling)
- dubbele agenda leidinggevenden (projectgroep komt op de tweede plaats)
Permanent:
- permanente kost -> zijn er wel voldoende aantal projecten?
Wat is een matrix organisatie?
Combinatie functionele- en project-organisatie.
-> komt vaak voor in dienstensector
Medewerkers hebben 2 verschillende chefs:
- functionele
- operationele
=> 0% aandeel in projectwerk = puur functionele organisatie
=> >85% aandeel in projectwerk = projectorganisatie
Medewerkers met dezelfde soort taken zitten in dezelfde afdeling en rapporteren aan hun hoofd (functioneel).
Naast het werk dat ze doen voor hun afdeling nemen ze ook deel aan projecten/projectgroepen en rapporteren aan de projectleider (operationeel).
Voordelen:
- inzet medewerkers gericht op projecten
- kennis een vaardigheden worden snel overgenomen door wisselende projecten
Nadelen:
- onduidelijk wie nu echt het laatste woord heeft (func vs oper)
- goede afstemming tussen twee chefs nodig
- vertraging in besluitvorming bij onenigheid chefs
Wat is een virtuele organisatie?
Bestaat uit kleine kern van vlotijdsmedewerkers die tijdelijk specialisten inhuren om aan projecten te kunnen werken.
Wat is een netwerk organisatie?
Organisatie die zijn eigen medewerkers gebruikt om werk te doen en die over een netwerk van externe leveranciers beschikken om andere productonderdelen of werkzaamheden te leveren.
