Ontstaan Flashcards
Wat is een belangrijk verschil tussen de Griekse en Romeinse benadering van rechtsvergelijking in de Oudheid?
De Grieken, zoals weerspiegeld in het werk van Aristoteles, waren mogelijk betrokken bij een vorm van rechtsvergelijking, vooral in het publiekrecht (studie stadstaten). De Romeinen daarentegen, beschouwden hun privaatrecht als het echte recht en maakten een duidelijk onderscheid tussen het recht van de Romeinse burgers en dat van andere volkeren, die zij als barbaren beschouwden. Hierdoor deden de Romeinen in principe niet aan rechtsvergelijking.
Waarom is het onwaarschijnlijk dat er in de vroege middeleeuwen rechtsvergelijking plaatsvond?
Er is geen reden om aan te nemen dat er toen rechtsvergelijking gebeurde omdat er niet veel contacten waren tussen verafgelegen mensen. Afstanden waren groot en de overheden waren lokale gezaghebbers. Voor de volksverhuizingen was er een periode van centralisatie en grote gebieden onder controle van bepaalde overheersers, zoals het Romeinse Rijk. Na de invallen van de Germanen stortte deze organisatie in. De samenlevingsvorm van de Germanen was niet gecentraliseerd, wat leidde tot lokaal gewoonterecht en weinig kennis over wat er elders gebeurde of wat er in het verleden gebeurde.
Hoe hebben de kruistochten bijgedragen aan de herontdekking van de Europese geschiedenis?
De kruistochten leidden tot intensief contact tussen christelijke Europeanen en de islamitische wereld en de cultuur in het Midden-Oosten. Deze Arabische culturen hadden kennis behouden die in Europa verloren was gegaan, bijvoorbeeld de werken van Aristoteles. Door de kruistochten herontdekten Europeanen hun eigen geschiedenis, wat bijdroeg aan de opkomst van de scholastiek en het ontstaan van universiteiten.
Wat is de scholastiek en wat was het hoofddoel ervan?
De scholastiek was een manier van denken binnen de scholen tijdens de middeleeuwen. Het was een poging om het christelijke gedachtegoed te verenigen met de visie van Aristoteles. Dit kwam mede door contact met de manier van omgaan met kennis en kennisoverdracht die in de islamitische scholing al bestond. De scholastiek streefde naar de verzoening van de leer van Plato en Aristoteles.
Hoe zijn de Europese universiteiten oorspronkelijk ontstaan en wat was een mogelijke inspiratiebron hiervoor?
Europese universiteiten zijn oorspronkelijk ontstaan als aan kathedralen gekoppelde scholen. Een mogelijke inspiratiebron voor dit idee waren de islamitische scholen die naast moskeeën werden gebouwd, een praktijk die al eeuwen in de islamitische wereld plaatsvond. Het is echter niet duidelijk of de komst van universiteiten werkelijk gebaseerd is op Koranscholen in de islamitische wereld.
Wat was de ‘Peregrinatio Academica’ in de context van de vroege Europese universiteiten en wat was het effect hiervan?
De ‘Peregrinatio Academica’ was een traditie binnen de universiteiten waarbij professoren en studenten rondreisden tussen verschillende universiteiten. Lesgevers en leerlingen kwamen van over de hele wereld en waren geen lokale bewoners. Hierdoor genoten zij bescherming tegen de lokale overheid (universitatas). Deze praktijk zorgde voor veel kennisuitwisseling en maakte de manier van denken zeer universeel, waarbij landgrenzen irrelevant waren voor de verspreiding van kennis.
Wat was het belangrijkste criterium voor de middeleeuwse geleerden om te bepalen of iets als recht werd beschouwd?
Voor de middeleeuwse geleerden was het belangrijkste criterium om te bepalen of iets recht was een inhoudelijk moreel criterium: als iets overeenstemde met de wil van God, dan werd het als recht beschouwd. Als het niet overeenstemde met de wil van God, dan werd het niet als recht beschouwd, zelfs als er rechtbanken waren die dat wel deden.
Waarom werd het Romeins recht in de middeleeuwen als normatief en gezagvol beschouwd?
In de overtuiging van de christelijke elite van toen was het Heilige Roomse Rijk een soort voortzetting van het Romeinse Rijk. Daarom werd het Romeinse recht gezien als het ‘geldende recht’. Bovendien waren de inhoud en de bronnen van het Romeinse recht veel gesofisticeerder dan het destijds ‘geldende recht’. Men beschouwde het bijna als goddelijk, als de menselijke implementatie van de goddelijke gedachte.
Wat betekent de ‘Opkomst van het Humanisme’ in de context van rechtsgeschiedenis?
De opkomst van het humanisme markeert een periode waarin de mens centraal kwam te staan in het denken over de wereld. In deze context begon men Romeinse teksten te zien als weergaven van hoe de Romeinen dachten, en niet als absolute waarheden. De autoritatieve status van deze Romeinse teksten begon af te brokkelen.
Wat is ‘Rationalisme’ in de context van rechtsgeschiedenis?
Rationalisme in de context van rechtsgeschiedenis verwijst naar een benadering waarbij het recht wordt opgebouwd uit redeneringen die logisch volgen vanuit bepaalde uitgangspunten, los van historische teksten zoals de Romeinse wetten. De juridische waarheid wordt gezien als datgene wat kan worden afgeleid uit de aangenomen beginselen.
Hoe veranderde de opkomst van het rationalisme de benadering van het recht in vergelijking met de eerdere focus op Romeinse teksten?
Met de opkomst van het rationalisme verschoof de focus van het beschouwen van Romeinse teksten als autoritatieve bronnen naar een benadering waarbij consistentie en logische redenering centraal stonden. Het recht werd gezien als een systeem dat logisch kon worden afgeleid uit bepaalde basisprincipes, los van historische teksten.
Wat betekent ‘Sporadische Rechtsvergelijking’?
Sporadische rechtsvergelijking verwijst naar het incidenteel bekijken van buitenlands recht, wat voornamelijk gebeurt wanneer er grensoverschrijdende conflicten zijn. Het wordt gezien als een luxe-activiteit en geen standaardpraktijk voor alle juristen. Het buitenlands recht kan dienen als een bron van inspiratie bij nationale regelgeving.
Wie was Montesquieu en wat is de betekenis van ‘L’esprit des Lois’?
anse rechtsgeleerde en filosoof. In ‘L’esprit des Lois’ (1748), zijn bekendste werk, onderzocht hij hoe de inhoud van het recht in verband staat met de kenmerken van de samenleving waarin de wetten gelden. Hij benadrukte dat recht niet slechts abstracte regels zijn, maar dat het effectief geldt in bepaalde gebieden en dat de inhoud ervan verschilt per gebied, in lijn met de realiteit van die plaatsen. ontesquieu’s ‘L’esprit des Lois’ wordt beschouwd als een van de eerste grote pogingen tot rechtsvergelijking. Hij introduceerde het idee dat het recht van een samenleving nauw verbonden is met de specifieke kenmerken van die samenleving, en dat het begrijpen van deze relatie essentieel is voor het begrijpen van het recht zelf.
Wat is ‘Codificatie’ en waarom is het belangrijk?
Codificatie is het proces van het systematisch organiseren en vastleggen van wetten in een enkele, samenhangende code of wetboek. Het is belangrijk omdat het zorgt voor een duidelijke, georganiseerde en toegankelijke set van wetten, wat bijdraagt aan rechtszekerheid en voorspelbaarheid. Voorbeelden zijn de Franse Code Civil (1804) en de Duitse eenmaking (1866-1900).
Wat is de ‘Exegetische School’?
De Exegetische School was een dominante juridische beweging in de 19e eeuw, vooral in Frankrijk, die de wet als de enige bron van recht beschouwde. Juristen van deze school interpreteerden de wet strikt en letterlijk, en zochten naar de ‘geest’ van de wetgever om de wet te begrijpen. Ze geloofden dat de code alle bestaande regels bevatte en dat rechtsvergelijking niet nuttig was voor het achterhalen van de inhoud van het recht.
