Obstructivir lungnasjúkdómar Flashcards

1
Q

Obstructivir lungnasjúkdómar

sjúkdómsheiti

A

Emphysema
Chronic bronchitis
Asthma
Bronchiectasis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Einkenni obstructiva lungnasjúkdóma

A

Skert loftflæði í útöndun, aukið viðnám vegna partial/complete obstructionar.
Getur verið þrenging á loftvegum eða minni samdráttur á elastískum vef.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Emphysema (lungnaþemba)

A

Varanleg útvíkkun á alveoli distalt við terminal bronchioli með eyðileggingu á vegg þeirra.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Gerðir emphysema

A

Centriacinar
Panacinar
Distal acinar
Irregular

Bara centriacinar og panacinar sem valda klíniskri obstruction.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Centriacinar emphysema

A
20x algengari en panacinar
Oftast afleiðing af reykingum.
Miðhluti acinus verður fyrir skemmdum.
Bæði skemmdir og heilir alveoli í sama acinus/lobule
Algengara í efri löppum apicalt.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Panacinar emphysema

A

Skemmdir á öllum acinus
Algengara í neðri löppum lungna.
Alpha1-antitrypsinskortur veldur þessari gerð.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Distal acinar emphysema

A

Óþekkt orsök.
Distal hluti acinus, proximal hluti er eðlilegur.
Samliggjandi stækkuð loftrými.
Mynda cystur/bullur.
Sést oftast í ungu fólki með spontant pneumothorax.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Irregular emphysema

A

Mismunandi hlutar acinus skemmdir.
Nær alltaf tengsl við örmyndanir af völdum bólgusjúkdóma.
Einkennalaust.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Meingerð emphysema

A

Eituráhrif efna í innöndunarlofti valda viðvarandi bólguástandi (tóbaksreykingar, loftmengun).
Neutrophilar, macrophagar og lymphocytar safnast fyrir í lungum.
Skemmdir verða á pneumocytum og niðurbrot á ECM.
Anti-elastasar og antioxidantar vinna gegn skemmdunum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Myndbreytingar við panacinar emphysema

A

Föl og stór/fyrirferðamikil lungu.

Breytingar meira áberandi í neðri hlutum lungna.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Myndbreytingar við centriacinar emphysema

A

Fyrirferðarminni lungu, bleikari litur.

Breytingar meira áberandi í efri hlutum lungna.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Microscopiskar breytingar við emphysema

A
Eyðing á alveolar veggjum án fibrosu.
Stækkaðir/samrunnir alveoli/loftrými.
Fækkun á alveolar háræðum.
Afmyndun á terminal/respiratory bronchiolum vegna skorts á parenchymal stuðningi.
Bronchiolar bólga og submucosal fibrosa.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Klínisk mynd emphysema

A

Sjúklingar margir með tunnulaga brjóstkasta.
Mæði.
Öndunarbilun.
Lungnaháþrýstingur –> hægri hjartabilun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Krónískur bronchitis - klínisk greining

A

Hósti með uppgangi í amk 3 mánuði í röð í amk 2 ár í röð.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Krónískur bronchitis - meingerð

A

Tóbaksreykingar valda bólgubreytingum og offramleiðslu á slími. Aukinn fjöldi lymphocyta, macrophaga, neutrophila. Hypertrophia á slímkirtlum í barka og meginberkjum. Aukinn fjöldi slímframleiðandi goblet frumum í berkjum og berklingum.
Þekjubreytingar af völdum reyks taldar orsakast af cytokinum frá T-frumum og aukinni transcription á slímgeninu MUC5AC.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Krónískur bronchitis - macroscopiskar breytingar

A

Stærri berkjur með roða og bjúg þaktar slími. Minni berkjur og berklingar fyllt slími.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Krónískur bronchitis - microscopiskar breytingar

A

Hypertrophia á slímkirtlum.
Metið með Reid index
-Hlutfall þykktar submucosal kirtla/þykkt berkjuveggjar
-Eðlilegt hlutfall 0,4

18
Q

Krónískur bronchiolitis - myndbreytingar

A

Goblet-frumu metaplasia
Slímtappar
Bólga
Fibrosa

19
Q

Bronchiolitis obliterans - myndbreytingar

A

Lokun á bronchiolum vegna fibrosu.

20
Q

Krónískur bronchitis - klínisk mynd

A
Hósti og uppgangur án öndunarerfiðleika.
Endurteknar sýkingar.
COPD með teppu.
Öndunarbilun.
Lungnaháþrýstingur --> hægri hjartabilun.
21
Q

Asthma

A

Krónískur bólgusjúkdómóur í barka og berkjum sem veldur berkjusamdrætti.

22
Q

Einkenni asthma

A

Tímabundin og afturkræf teppa.
Krónískar bólgubreytingar með eosinophilum.
Hypertrophia og hyperreactivity á sléttum vöðva í berkjuvegg.
Aukin slímmyndun.

23
Q

Frumugerðir sem taka þátt í bólgusvari asthma

A
Eosinophilar
Mastfrumur
Macrophagar
Lymphocytar
Neutrophilar
Þekjufrumur
24
Q

Meingerð asthma

A

Helsta undirliggjandi orsökin er arfbundin tilhneiging til týpu1 ofnæmisviðbragða, bólgubreytinga og aukins berkjuertanleika við ýmsum áreitum.
Th2 virðist gegna lykilhlutverki vegna aukinna viðbragða við umhverfisantigenum.
Áhrif cytokina frá Th2 valda flestum breytingum í ashtma
-IL4, IgE framleiðsla
-Il5, virkjar eosinophila
-Il13, eykur slímframleiðslu og eykur IgE framleiðslu B-fruma

25
Q

Early phase asthma

A

Binding allergena við IgE á mastfrumum, losun úr granulum. Tvenns konar viðbrögð, early og late phase.

Veldur

  • Berkjusamdrætti
  • Aukinni slímfrl
  • Æðaútvíkkun

Berkjusamdráttur bæði vegna efna frá mastfrumum og beinna áhrifa á vagal viðtaka.

26
Q

Late phase asthma

A

Binding allergena við IgE á mastfrumum, losun úr granulum. Tvenns konar viðbrögð, early og late phase.

Veldur
Bólgufrumuíferð
-Eosinophilar, neutrophilar og T-frumur
Þekjufrumur frl chemokine
-Th2 og eosinophilar
Losun efnahvata frá bólgufrumum viðheldur ástandinu.
Major basic protein frá eosinophilum veldur einnig skemmdum á þekjufrumum.

27
Q

Breytingar á berkjuveggjum vegna endurtekinna asthmakasta

A

Hypertrophia á sléttum vöðva og slímkirtlum.
Aukin æðavæðing.
Þykknun á grunnhimnu.

28
Q

Gerðir asthma

A

Atopic asthma (ofnæmisasthmi)
Non-atopic asthma
Lyfjaorsakaður asthmi
Atvinnutengdur asthmi

29
Q

Atopic asthma

A
Algengasta gerð asthma.
Týpa1 ofnæmisviðbrögð
Byrjar venjulega í barnæsku.
Fjölskyldusaga um asthma.
Orsakast af umhverfisantigenum, ryk, frjókorn, dýr, fæða.
Sýkingar geta líka orsakað asthmakast.
30
Q

Non-atopic asthma

A
Ekki ákveðnir ofnæmisvaldar.
Fjölskyldusaga um asthma ekki eins algeng.
Þættir sem útleysa astmaköst
-Veirusýkingar
-Mengunarvaldar í innöndunarlofti
-Kuldi
-Stress
-Þjálfun
31
Q

Lyfjaorsakaður asthmi

A

Nokkur lyf geta útleyst asthma.
Aspirin og NSAIDs algengust
Talið orsakast af blokkun á COX–>aukið magn leukotriene –> berkjusamdrátátur

32
Q

Atvinnutengdur asthmi

A

Orsakaður af efnum í atvinnuumhverfi

  • gufur
  • lífrænt og efnaryk
  • lofttegundir

Asthmaköst þróast eftir endurtekna útsetningu fyrir viðkomandi áreiti/efni

33
Q

Asthmi - macroscopiskar myndbreytingar

A

Ofþensla lungna

Slímtappar í berkjum

34
Q

Asthmi - microscopiskar myndbreytingar

A

Eosinophilar og krónísk bólga í berkjuvegg
Frumuleifar í berkjuslími
-Eosinophilar (Charcot-Leyden kristallar)
-Berkjuþekja (Curschmanns spirals)
Þykknuð grunnhimna
Hypertrophia á sléttum vöðva í berkjuvegg
Hypertrophia á slímkirtlum og gobletfrumu metaplasia

35
Q

Asthmi - klínisk mynd

A

Andþrengsli, aðallega í útöndun.
Lungun fyllast af lofti, það festist distalt við berkjur sem eru samanherptar og fylltar af slími.
Öndun eðlileg á milli asthmakasta.

36
Q

Bronchiectasis

A

Varanleg útvíkkun á berkjum og berklingum vegna skemmda á vegg í tengslum við necrotiserandi sýkingar.
Einkennist af hósta með miklum, illa lyktandi, purulent uppgangi.

37
Q

Undirliggjandi orsakir Bronchiectasis

A
Obstruction á berkjum--> takmarkað við viðkomandi segment.
-Æxli
-Aðskotahlutir
-Slímstíflur
Asthma
Krónískur bronchitis

Meðfæddir/arfgengir sjúkdómar

  • Cystic fibrosis
  • Ónæmisbrenglanir
  • Kartagener syndrome (afbrigðileg bygging bifhára)

Necrotiserandi/purulent lunganbólgur

38
Q

Bronchiectasis - macroscopiskar breytingar

A

Venjulega neðri lungnalappar beggja vegna.
Meira áberandi í lóðréttari berkjum
Víkkaðir berklingar ná út að pleura.

39
Q

Bronchiectasis - microscopiskar breytingar

A

Bráð og krónísk bólga í veggjum berkja og berklinga
Necrosur í veggjum –> abscess
Fibrosis í veggjum og peribronchiolar fibrosis.

40
Q

Bronchiectasis - afleiðingar

A

Lungnabólga
Empyema (graftarmyndun í brjósholi)
Sepsis
Metastatiskir abscessar, s.s. í heila