Æðasjúkdómar Flashcards

1
Q

Tegundir æðasjúkdóma (5)

A
  1. Arteriosclerosis
    - Arteriolosclerosis
    - Mönckeberg medial calcific sclerosis
    - Atherosclerosis
  2. Aneurysma og dissection
  3. Háþrýstingur
  4. Vasculitis
  5. Æxli
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Arteriolosclerosis

A

Litlar slagæðar og slagæðlingar.
Þykknun og þrenging á lumeni, getur valdið ischemiu.
Aðaltengsl við háþrýsting og sykursýki.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Arteriolosclerosis - gerðir

A

Hyaline

Hyperplastic

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Mönckeberg medial calcific sclerosis

A
Kalkanir í muscular slagæðum.
Sjúklingar yfir 50 ára.
Hefur ekki áhrif á lumenvídd æða.
Brengluð calciumphosphat efnaskipti í æðavegg (SMC).
Lítið klíniskt mikilvægi.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Atherosclerosis

A

Finnast í einhverri mynd hjá flestum yfir tvítugt.
Einkennist af intimal meinsemdum (atheroma)
-Bunga inn í æðalumen
-Geta hindrað blóðflæði
-Veikt media æðanna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Meiri háttar áhættuþættir fyrir Atherosclerosis

A
Hækkandi aldur
Karlkyn
Fjölskyldusaga
Erfðaþættir
Hækkaðar blóðfitur
Háþrýstingur
Reykingar
Sykursýki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Minni háttar áhættuþættir fyrir Atherosclerosis

A
Bólga/CRP
Metabolic syndrome
Lipoprotein
Offita
Hreyfingarleysi
Streita
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Atherosclerosis - meingerð

A

Endothel skemmd/vanstarfsemi talin upphafsbreytingin.
Uppsöfnun lipoproteina í æðaveggnum
Viðloðun bólgufrumna
Uppsöfnun T-fr, macrophaga og foamy macrophaga í intima
Losun á hvetjandi factorum
Fjölgun sléttvöðvafrumna í intima og myndun ECM
Fitusöfnun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Orsakir krónískrar endothel skemmdar/vanstarfsemi

A

Hypercholesterolemia
Blóðflæðistruflanir (háþrýstingur, iðuflæði)
Reykingar
AGE (advanced glycation end products) í DM

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Atherosclerosis - vefjabreytingar (þrjú stig)

A
  1. Fatty streak
  2. Atheromatous plaque
  3. Complicated lesion
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Atherosclerosis - Fatty streak

A

Byrjunarstig atherosclerosis.
Fitufylltar átfrumur í intima.
Gulleitar, punktlaga meinsemdir renna saman í línulaga “strik”
Ekki marktækt upphækkaðar, hafa ekki áhrif á blóðflæðið.
Geta gengið til baka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Atherosclerosis - Atheromatous plaque

A
Fibrous/fibrofatty/fibrolipid plaque.
Gular/hvítar/gráar meinsemdir sem skaga inn í lumen, hafa áhrif á blóðflæði.
Staðbundið í æð, renna saman í stærri meinsemdir.
Uppbyggt úr
1. Frumum
-SMC
-Macrophagar
-T lymphocytar
2. Extracellular matrix
-Collagen
-Elastin
-Proteoglycan
3. Intra og extracellular fita
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Atherosclerosis - Complicated lesion

A
  1. Rof/sáramyndun á plaque.
    Thrombus, lokar æð að hluta eða alveg, kemur ischemia og síðan drep.
  2. Blæðing í plaque.
    Rof á fibrous cap eða rof á nýmynduðum æðum í plaque.
  3. Kalkmyndun
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Vulnerable plaque

A
Aukin hætta á rofi og thrombusmyndun.
Það sem einkennir:
1. Aukið fituinnihald og foamy frumur.
2. Þunnt fibrous cap og lítið af SMC í cap.
3. Mikil bólga.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Stable plaque

A

Minnkuð hætta á rofi og thrombusmyndun.
Það sem einkennir:
1. Þykkt fibrous cap
2. Minna fituinnihald og bólga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Afleiðingar atherosclerosis

A
  1. Hægfara þrenging æðar
    - Súrefnisskortur á næringarsvæði æðar
    - Stable plaque
  2. Skyndileg lokun æðar
    - Thrombus, blæðing í plaque
    - Vulnerable plaque
  3. Atheroembolism/cholesterol embolism
    - Rof á plaque, debris í blóðrás, microemboliur, microinfarctar í líffærum
  4. Aneurysm
    - Veikleiki í æðavegg vegna atherosclerosis, verður útvíkkun á æð
17
Q

Meingerð atherosclerosis í DM

A

Myndun á AGE

  • Nonenzymatic glycosylering á intra- og extracellular próteinum
  • Hyperglycemia eykur myndun á AGE

AGE bindast RAGE-viðtökum á bólgufrumum, æðaþelsfrumum og sléttvöðvafrumum í æðum
-Aukið ROS frá æðaþelsfrumum
-Aukin cytokine og GF frá macrophögum sem eykur bólgu
-Fjölgun SMC í æðum og aukin framleiðsla á ECM
AGE geta valdið kross-tengslum milli ECM próteina
-Minnkar teygjanleika æða sem eykur núningsálag sem veldur endothel áverka.
-Plasma prótein festast í æðaveggjum, verður aukin kólesteról uppsöfnun í intima

18
Q

Microangiopathy

A
Kemur oft hjá sjúklingum með sykursýki.
Smáæðasjúkdómur sem hefur mest áhrif í 
-Sjónhimnu
-Nýrum
-Úttaugum
19
Q

Microangiopathy - meingerð

A

Þykknun á grunnhimnu.
AGE kross-tengja collagen 4 í grunnhimnu sem veldur minnkaðri samloðun æðaþelsfrumna og auknu útflæði vökva.
Plasma prótein festast/tengjast grunnhimnu.

20
Q

Diabetic nepropathy

A

Þykknun á grunnhimnu glomeruli.
Mesangial aukning.
Nodular glomerulosclerosis.
Hyaline arteriolosclerosis.

21
Q

Aneurysma - skilgreining

A

Staðbundin, varanleg, óeðlileg útvíkkun á slagæð.

22
Q

True aneurysm

A

Öll lög æðarinnar víka.

23
Q

False aneurysm

A

Pseudoaneurysm.

Rof á æð með aðlægu hematoma.

24
Q

Aneurysma - lögun

A

Saccular aneurysma
-Afmörkuð útbungun/víkkun á æð

Fusiform aneurysma
-Ílöng víkkun, circumferential

25
Q

Orsakir aneurysma

A
  1. Atherosclerosis
    - Algengasta orsökin
    - Intimal atheromatous breytingar veikja media æðanna.
  2. Háþrýstingur
    - Veldur þrengingu á vasa vasorum, verður ischemia í ytri hluta media
  3. Sýkingar
  4. Bandvefssjúkdómar
    - Marfan syndrome
    - Ehlers-Danlos syndrome
26
Q

Abdominal aortic aneurysm

A

Algengustu aneurysmin af völdum atherosclerosis.
Verður á milli aa. renalis og aorta bifurcationar.
Mural thrombus fyllir út í víkkaða hlutann.

27
Q

Afleiðingar Abdominal aortic aneurysm

A
  1. Lokun á greinum út frá aorta –> ischemia
  2. Emboliur frá atheroma/mural thrombus
  3. Þrýstingur á aðlæga strúktúra
  4. Rof með lífshættulegri blæðingu
28
Q

Thoracic aortic aneurysm

A

Meiri tengsl við háþrýsting og Marfan’s.
Tengsl við syphilis.
Afleiðingar
1. Þrýstingur á mediastinal strúktúra.
2. Hósti vegna ertingar á n. laryngeus recurrens
3. Beinverkir vegna eyðingar á rifjum/hrygg
4. Aortuloku bakflæði/þrenging á kransæðaopum
5. Rof með blæðingu

29
Q

Aortic dissection

A

Dissecting aneurysm
Aorta og stundum stærstu greinar hennar.
Ekki útvíkkun á æð.
Rof á intima –> blóðflæði klýfur upp media –> blóðfyllt rás í æðaveggnum

30
Q

Aortic dissection - áhættuhópar

A

Miðaldra karlar með háþrýsting
Ungt fólk með bandvefssjúkdóma
Ófrískar konur
Bicuspid aortuloka

Aðal áhættuþátturinn er háþrýstingur

31
Q

Aortic dissection - gerðir

A

Týpa A: Aorta asc. með/án distal hluta

Týpa B: Distalt við a. subclavia sin

32
Q

Aortic dissection - afleiðingar

A
  1. Rof með blæðingum
    - Mediastinum
    - Kviðarhol
    - Pericardium –> tamponade
  2. Dissection í
    - Aorturótina –> aortuloku insufficiency
    - Kransæðar –> myocardial infarct
    - Æðar til annarra líffæra –> ischemia/drep
  3. Rof aftur inn í lumen aorta –> chronic dissection