Neurologie en Oogheelkunde Colleges I Flashcards
Waaruit bestaat de uvea
Choroïdea
Iris
Corpus ciliare
Uit welke 3 lagen is de choroïdea opgebouwd?
Membraan van Buch: basale membraan van pigmentblad van retina
Lamina choriocapillaris: fijne vaatjes aan binnenkant
Lamina vasculosa: grote vaten aan buitenkant
Wat is de functie van het corpus ciliare?
Produceren van kamervocht
Accomodatie
Waaruit bestaat de retina?
Binnenste neurale laag: via kegeltjes en staafjes naar n. opticus en hersenen
Buitenste pigmentlaag: absorberen van licht, vit. A-metabolisme, instandhouding van bloed-retina barrière, fagocytose van fotoreceptoren
Wat zijn de functies van de uitwendige oogspieren?
Rectus medialis: adductie
Rectus lateralis: abductie
Rectus inferior: depressie, adductie, extorsie
Rectus superior: elevatie, adductie en intorsie
Obliquus superior: depressie, abductie en intorsie
Obliquus inferior: elevatie, abductie en extorsie
Welke zenuwen zijn betrokken bij het oog?
N. opticus (II): informatie van oog naar hersenen (afferent)
N. oculomotorius (III): beweging van pupillen en spieren van bovenste ooglid (efferent)
N. trochlearis (IV): schuine oogspier
N. abducens (VI): buitenste oogspier
Wat is het Marfan syndroom?
Autosomaal dominant
Mutaties in FBN1-gen
25-30% komt door de novo mutatie
Wat zijn de kenmerken/symptomen van Marfan syndroom?
Skelet: lange lengte, arachnodactylie
Ogen: lensluxatie
Hart/aorta: dilatatie
Longen: pneumothorax
Wat zijn klachten in het oog die voorkomen bij Marfan?
Vlakke cornea, lange as
Myopie (40%)
Ectopia lentis (50-80%)
Miosis
Netvliesloslating
Glaucoom
Cataract
Strabismus
Wat zijn kenmerken van Axenfeld Rieger syndroom?
Glaucoom
Voorste oogkamer afwijkingen
Hele lange uitstekende navel
Geen/weinig tanden hebben
Wat zijn kenmerken van Alagille syndroom?
- Uiterlijk: spitse kin, groot voorhoofd, diepgelegen ogen
- Schade van lever
- Heftige jeuk
- Embryotoxon posterior in oog
Wat zijn kenmerken van het Waardenburg syndroom?
Grijze of witte haarlokjes (hypopigmentatie)
Slechthorendheid
Synophris heterochromie (verschillende iris kleur)
Witte vlekken op huid
Wat zijn kenmerken van Leber congenitale amaurosis (LCA)?
Inactief netvlies
Ernstig slechtziend of blind
Netvlies is gedegenereerd bij geboorte
Wat zijn kenmerken van retinitis pigmentosa?
Degeneratie van staafjes –> moeite met oriënteren en traplopen
Nachtblindheid
Wat zijn kenmerken van achromatopsie?
Degeneratie van kegeltjes –> geen kleuren kunnen zien, visus vaak maar 0.1
Wat zijn kenmerken van de ziekte van Stargardt?
Maculadegeneratie
Verlies van centraal zicht
Autosomaal recessief
Defect in ABCA4 gen
Treedt op bij 16-25 jaar
Stappen van kunnen zien
- Foton komt oog binnen en wordt opgevangen door fotoreceptoren
- 11-cis retinal wordt aangeslagen door foton
- Configuratie van 11-cis retinal naar all trans retinal
- Recycling via retinal pigmentepitheel (RPE)
- Neurotransmitters komen vrij uit fotoreceptoren en worden overgezet naar bipolaire cellen
- Er ontstaat een elektrisch signaal waaruit zicht ontstaat
Waarin kunnen behandelingsopties voor oogaandoeningen onderverdeeld worden?
Genspecifieke benadering (bv. RPE65 gen) en gen-onafhankelijke benadering
Wat zijn gentherapeutische technieken voor oogaandoeningen?
AAV-gebaseerd gen augmentatie
CRISPR/Cas-gebaseerde correctie
AAV-gebaseerd vs. andere methoden
RNA therapie
Hoe werkt een CT?
Kijken in 2D
Signaal bestaat uit absorptie van röntgenstraling
Hoe meer absorptie, hoe hoger het signaal
Hoe hoger het signaal, hoe hoger de pixelwaarde
Contrast = verschil tussen signalen
Maat voor absorptie in Hounsfield Unit
Absortpiecoëfficient is 𝜇
Wat is de HU en absorptiecoëfficient van water en lucht?
𝜇 lucht = 0
HU water = 0
HU lucht = -1000
Hoe werkt een MRI?
Komt tot stand door waterstofkernen
Hoe meer signalen, hoe hoger de pixelwaarde
Goed te zien bij zachte weefsels
Wat is T1 weging bij MRI?
T1 = waterstofkernen richten zich richting magneetveld, bij water duurt dit lang (5 sec) en voor andere weefsels kort (1 sec)
Een weefsel met een korte T1 geeft een hoog signaal
Wat is T2 weging bij MRI?
T2 = uitgezonden signaal dooft uit
Een weefsel met een lange T2 geeft een hoog signaal
Wat is een artefact?
Aanduiding voor iets wat zichtbaar is op beeld, dat er in werkelijkheid niet was, maar veroorzaakt wordt door de afbeeldingstechniek zelf
Hoe werkt een SPECT?
Signaal is radioactief verval van tracer die gammastraling (fotonen) uitzendt
Bij hoog signaal is er veel binding/opname van tracer
Wat is glaucoom?
Chronisch progressieve neuropathie van anterieure n. opticus
Treedt op bij ouderen
Cupping (uitholling van papil van n. opticus): cupgrootte wordt te groot t.o.v. neuroretinale rim
Beloop is sluipend en ongemerkt
Modificeerbare oorzaak: verhoogde oogdruk
Irreversibel
Wat is karakteristiek voor glaucoom?
Vezelbundel scotomen in de vorm van boog scotomen met nasale stelp
Temporale gezichtsveld gaat typisch als laatst verloren
Excavatie van papil
Risicofactor verhoogde oogdruk door afvoerprobleem
Wat is open kamerhoek glaucoom?
Gemiddelde druk in oog is te hoog
Secundair: glaucoom t.g.v. oculaire/systemische afwijking met verhoogde weerstand voor kamerwater
Waarbij komt secundair open kamerhoek glaucoom voor?
Pigmentdispersie syndroom
Pseudo-exfoliatie
Steroïde gebruik
Trauma
Wat zijn symptomen van open kamerhoek glaucoom?
Vaak asymptomatisch, symptomen treden pas op in vergevorderd stadium
Ongemerkte gezichtsvelduitval
Wazige stukjes
Gemiste stukjes
Wazige tunnel
Wat is gesloten kamerhoek glaucoom?
Drukpieken in het oog
Voorste oogkamerhoek is vernauwd of afgesloten
3 vormen: acuut, chronisch/intermitterend en secundair
Wat zijn symptomen van acuut glaucoom?
Pijn in en rondom oog
Verminderde visus
Zien van gekleurde ringen rond lichtbronnen (halo’s)
Lichtstijve pupil
Misselijkheid en braken
Wat zijn risicofactoren van acuut glaucoom?
Hypermetropie
Cataract
Inuit of Aziatische bevolkingsgroep
Welke diagnostiek verricht je bij glaucoom?
Oogdrukmeting
Spiegelen, foto’s, imaging
Dikte van zenuwvezellaag met OCT
Gezichtsveldonderzoek: semi-automatische perimetrie
Wat is de behandeling van glaucoom?
Doel = verlagen van oogdruk
Oogdruppels (soms onvoldoende werkzaam, 30%), laserbehandeling
Trabeculectomie/Baerveldt operatie
Welke aandoeningen horen bij de verticale mediaan van gezichtsvelduitval en welke bij horizontale mediaan?
Verticaal: neurologische problemen
Horizontaal: glaucoom, vasculaire afwijkingen
Wat zijn de verschillen in aangeboren en verworven stoornissen in kleurenzien?
Aangeboren: meestal rood/groen, beide ogen, visus en gezichtsveld in orde, mannen > vrouwen
Verworven: meestal blauw/geel, 1 of 2 ogen, vaak gepaard met afwijkende visus of gezichtsveld, mannen = vrouwen, typische oorzaak is neuritis optica (desaturatie van rood)
Wat gebeurt er bij de ziekte van Horner?
Verwijdingsdefect van pupil
Wat gebeurt er bij een Adie-pupil (stoornis in autonome innervatie), n. III parese of farmacologische oorzaak?
Vernauwingsdefect van pupil
Wat gebeurt er bij fysiologische anisocorie?
Grootteverschil van pupil in licht is gelijk aan grootteverschil in donker
Geen sprake van vernauwings- of verwijdingsdefect
Wat doe je bij testen van de efferente banen?
Onder 3 condities: normaal licht, fel licht, halfduister
Onderscheiden bij anisocorie welke pupil afwijkend is
Wat doe je bij testen van afferente banen?
Pupilreactie op licht
RAPD-test/swinging flashlight test: in de verte kijken en lampje komt van beneden
Accomodatie leidt tot pupilconstrictie
Wat gebeurt er bij relative afferent pupillary defect test (RAPD test)
Tijdens verplaatsen van lampje van rechteroog naar linkeroog, is er een relatieve verwijding van beide pupillen
Wat zijn kenmerken van neuritis optica?
Jongvolwassenen, vrouwen > mannen
Visus daalt over enkele dagen
Bij scopie geen afwijkingen
Hints: RAPD, pijn bij oogbewegingen, roodsaturatie
Diagnostiek: VEP met verlengde latentietijd
Bij herhaalde neuritis optica -> papilatrofie
Wat gebeurt er bij chiasma compressie?
Geeft heteronieme aantasting van temporale gezichtsveld
Begint typisch vanaf bovenzijde en kan uitbreiden naar nasale bovenzijde of temporale onderzijde
Diagnostiek: MRI
Welke symptomen bij verhoogde intracraniële druk?
Symptomen: hoofdpijn in ochtend en gelokaliseerd in achterhoofd, braken, visuele obscuraties
Lange termijn: papilatrofie en blindheid, dubbelzien door n. abducens parese
Wat is een AION?
Anterieure ischemische opticusneuropathie = plotse, pijnloze, niet-progressieve visusdaling van 1 oog
Wat is een arteritische AION?
A-AION is geassocieerd met arteriitis temporalis
Onmiddelijke en lange behandeling met steroïden
Typisch: kaakclaudicatio, haarkampijn, proximale spierzwakte en koorts
Bij verdenking: met spoed BSE, CRP en trombo’s
Wat is een niet-arteritische AION?
Geassocieerd met atherosclerose, hypertensie, nachtelijke hypotensie en OSAS
Wat doen de afferente banen?
Verantwoordelijk voor verwerking van visuele informatie:
- N. opticus (II)
- Chiasma
- Tractus opticus
- Radiatio optica
- Cortex
Wat doen de efferente banen?
- Supranucleaire banen en nuclei van n. oculomotorius, n. trochlearis en n. abducens met sympathische en parasympathische banen, verantwoordelijk voor pupilreactie, oogbewegingen, ooglid, bewegingen en tranen
- N. facialis voor ooglidbewegingen (sluiten) en tranen
Welke zenuwen innerveren welke oogspieren?
N. trochlearis: m. obliquus superior
N. abducens: m. rectus lateralis
N. oculomotorius: alle andere 4 en m. levator palpebrae
Wat zijn oorzaken van een abductiebeperking van het oog?
Nervus abducens parese door microvasculaire infarct
Hyperthyreoïdie
Myasthenia gravis
Myositis
Trauma
Welke klachten heb je bij een nervus abducens parese?
Horizontale dubbelbeelden
Eventueel torticollis aannemen naar rechts om dubbelzien te vermijden
Welke klachten heb je bij een nervus oculomotorius parese?
Dubbelbeelden schuin boven elkaar
Ptosis
Mydriasis
Exotropie
Laagstand
Eventueel torticollis aannemen naar links om dubbelzien te vermijden
Waar wordt op gelet bij orthoptisch onderzoek?
Algemene indruk, lichtreflex, diepte zien, oogstand, pupilreacties
Wat is het verschil tussen hypermetropie en myopie?
Hypermetropie: + sterkte, kleiner oog, scherptepunt valt achter netvlies
Myopie: - sterkte, oog groter, scherptepunt valt voor netvlies
Wat is astigmatisme?
Krommingen zijn anders, waardoor je oog niet volledig rond is
Cilindrisch glas nodig om alle assen scherp te zien
Wat is amblyopie?
Lui oog, oog achtergebleven in ontwikkeling
Verminderde gezichtsscherpte van 1 of beide ogen, zonder pathologische afwijking
Te behandelen tot je 10e
Wat is strabismus?
Scheelzien
Hersenen schakelen 1 beeld uit, waarbij 1 oog scheel blijft en ander zich ontwikkelt
Het beeld van het straberende oog wordt uitgeschakeld, waardoor er geen diplopie is
Wat is een deprivatie amblyopie?
Beeld wordt niet goed aangeboden, bv. bij cataract (verminderd lichtinval) of ptosis
Wat is een refractie amblyopie?
Het beeld is onscherp, komt doordat iemand bv een bril nodig heeft en deze niet krijgt
Wat is de behandeling voor amblyopie?
Brilcorrectie
Occlusie pleister
Soms chirurgie
Wat zijn oorzaken van strabismus?
Refractie-afwijking
Gedecompenseerd latent scheelzien
Erfelijk
Paralytisch scheelzien
Trauma
Organisch