Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Medicine > Melting > Flashcards

Melting Flashcards

1
Q

Hvar eru steinar í cholelithiasis?

A

Í gallblöðru.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

2 týpur af gallsteinum.

A
  • Blandaðir kólesteról steinar

- Pigmented steinar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Blandaðir kólesteról gallsteinar. Útlit, áhættuþættir.

A
  • Grænir

- Fat, female, forty, fertile, svartir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Pigmented gallsteinar. Útlit, orsök.

A
  • Svartir

- Koma vegna hemolysis.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Einkenni sjúklings með gallstein/a (cholelithiasis).

A
  • Kólískir kviðverkir í efri hægri fjórðungi. Leiðni upp í öxl.
  • Versnar með feitum mat.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Greining gallsteina.

A
  • Ómun á hægri efri fjórðungi kviðar.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvernig lítur gallblaðra út á ómun?

A

Hún er full af vökva og því svört.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Meðferð gallsteina.

A

Cholecystectomy (gallblöðrutaka)

Ef ekki hægt, þá ursodeoxycholic acid.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvar eru steinar í cholecystitis?

A

Í cystic duct, ganginum sem liggur frá gallblöðru niður í common bile duct sem opnast svo í duodenum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvar er bólga í cholecystitis?

A

Í gallblöðru.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað sést í ómun við cholecystitis?

A
  • Pericholecystic vökvi
  • Þykkveggja gallblaðra
  • Gallsteinar
  • Þetta er greining cholecystitis.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Einkenni sjúklings með cholecystitis.

A
  • Ekki lengur cholic verkir eins og í cholelithiasis heldur konstant kviðverkir.
  • Pos. Murphy´s próf.
  • Vægur hiti og leukocytosis (vegna bólgu).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Greining cholecystitis.

A
  • Echo (leita að bólgubreytingum, ekki steininum sjálfum)

- Ef það gengur ekki, þá HIDA skann

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Meðferð cholecystitis, 3-4 atriði.

A 
NPO diet
IV vökvi
IV sýklalyf
Gallblöðrutaka, tiltölulega urgent, annars getur gallblaðran perforerað.
Dren ef aðgerð ekki möguleiki.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvar er gallsteinn í choledocholithiasis?

A

Í common bile duct.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Einkenni sjúklings með choledocholithiasis.

A
  • Fer eftir því hversu langt steinninn fer.
  • Getur fengið pancreatitis (hækkaður lípasi), lifrarbólgu.
  • Dilation á gallgöngum og gula (því lifrin heldur áfram að konjugera bilirubin)
  • Þessir sjúklingar fá alltaf (sársaukafulla) obstructiva gulu!
  • Stundum pos. Murphy´s sign
  • Stundum bólga með hita etc.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hver er næstalgengasta ástæða pancreatitis?

A

Choledocholithiasis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Greining choledocholithiasis.

A
  • Echo

- Ef neg. en sterkur grunur, þá MRCP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Meðferð choledocholithiasis.

A
  • ERCP urgent!
  • Einnig NPO, IVF, IV sýklalyf.
  • Og svo gallblöðrutaka seinna ef þörf er á.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Cholangitis. Hvað gerist?

A
  • Eins og í choledocholithiasis, þegar gallsteinn festist í common bile duct og stíflar flæði galls.
  • Nema hér er gallið orðið stagnant og sýkist. Bakteríur geta farið upp í gallganga lifrar.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hvaða bakteríur eru oftast í cholangitis?

A

Gram neg stafir og loftfælur, þ.e. GI flóran.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Einkenni sjúklings með cholangitis.

A
  • Verkur í hægri efri fjórðungi
  • Sársaukafull obstructiv gula
  • Hiti
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Charcot´s triad - hvað og í hverju?

A
  • Verkur í hægri efri fjórðungi
  • Sársaukafull obstructiv gula
  • Hiti
    Einkenni cholangitis.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Hvað er Raynold´s pentad?

A
  • Verkur í hægri efri fjórðungi
  • Sársaukafull obstructiv gula
  • Hiti
  • Hypotension
  • Breyttur mental status
    Alvarlegt merki cholangitis!
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Greining og meðferð cholangitis.

A
  • Ómun sýnir obstruction á gallvegum.
  • IVF, IV sýklalyf og NPO diet.
  • Svo ERCP emergently! Er bæði greining og meðferð.
  • Stundum galltaka eftir á.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Hvaða IV sýklalyf á að nota í gallsteinasjúkdómum?

A
  • Ciprofloxacin (gram neg. stafir) og metronidazole (loftfælur)
  • Ampicillin/Gentamycin og metronidazole.
  • Pip/TAZO coverar of mikið, t.d. Strep. En er gert oft í praxis.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

4 gallsteinasjúkdómar.

A

Cholelithiasis
Cholecystitis
Choledocholithiasis
Cholangitis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Hvað getur valdið esophagit?

A 
Pill induced
Infectious
Eosinophilic
Caustic
Everything else (eða GERD)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Einkenni sjúklings með esophagit?

A
  • Kyngingarörðugleikar

- Sárt að kyngja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Greining esophagits?

A

Endoscopia með biopsiu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Meðferð esophagit.

A
  • Fer eftir undirliggjandi sjúkdómi.

- Vanalega líka alltaf PPI hemill eða H2 blokki.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Pill induced esophagit. Hvað gerist?

A

Pillurnar festast, valda bólgu þar sem þær festast og brenna vélindaslímhúðina aðeins. Pillan fer svo niður en bruninn situr eftir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Hvaða lyf eru algengust í pill induced esophagit?

A
  • Óhúðuð NSAIDS
  • Sýklalyf, sérstaklega tetracyclin
  • Bisphosphonöt
  • HIV lyf
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Meðferð pill induced esophagit.

A
  • Taka lyfskömmina út.

- Tími og PPI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Hvernig má fyrirbyggja pill induced esophagit?

A

Nota sem minnst af lyfjunum sem geta valdið honum og taka hverja pillu með fullu glasi af H20, standa á meðan.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

4 helstu organisms í sýktum esophagit. Hvað sést í munni og meðferð.

A
  • Candida: flucanozole, nystatin
  • HSV: sérð oral lesionir. Val/acyclovir
  • CMV: Val/agancyclovir
  • HIV: tækifærissýkingar. HAART
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Eosinophiliskur esophagit er…

A

…ónæmisviðbragð við fæðu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Sjúklingur með eosinophiliskan esophagit er vanalega líka með…

A

…atopy, þ.e. astma, ofnæmi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Greining eosinophilisks esophagits.

A

Biopsia úr vélinda sýnir fleiri en 15 eosinophila í felti.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Meðferð eosinophilisks esophagits.

A

PPI í 6 vikur.

Ef það gengur ekki eða sjúklingur hefur þegar verið á PPI, þá innúðasterar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

GERD er meðhöndlaður…

A

…því hann getur valdið eosinophiliu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Sjúklingar í caustic esophagitis.

A
  • Lítill krakki sem drekkur eitthvað
  • Fullorðinn í sjálfsvígstilgangi.
    Vanalega sterkur basi/sýra.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Einkenni sjúklings með brennt vélinda.

A
  • Larynx bruni veldur hæsi
  • Stridor
  • Slef
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Meðferð brennds vélinda.

A
  • Ekki alvarlegt: Fljótandi fæði og obs.
  • Alvarlegt: NPO fæði í 72 klst og endurtaka svo endoscopiu.
  • Má reyna að setja niður NGT túbu og skola, soga upp etc.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Hvað má aldrei gera í brenndu vélinda?

A

Reyna að hlutleysa pH!!! Brennir sjúklinginn aftur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Vandamál sem orsaka dysphagiu skiptast í…

A

…hreyfingu/functional (bæði matur og vökvi) og mechanical/obstructive (vanalega progressivt).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Fyrstu tvær rannsóknir í dysphagiu.

A

Fyrst kyngingarmynd með barium. Svo endoscopia með/án biopsiu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Hvað gerist í achalasiu?

A
  • LES getur ekki slakað á (vantar myenteric plexus).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Einkenni sjúklings með achalasiu.

A

Matur festist við GI mótin (midsternal).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Greining achalasiu.

A
  • Kyngingarmynd sýnir þanið vélinda og lokaðan LES.
  • Manometry
  • Endoscopia með biopsiu til að útiloka cancer.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Hvað er pseudoachalasia?

A

Cancer sem sýnist vera achalasia á kyngingarmynd og manometriu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Meðferð achalasiu.

A
  • Botulinum (endist stutt)
  • Dilation (getur rifið vélinda)
  • Myotomia (best)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Hvað gerist þegar scleroderma kemur í vélindað?

A

Kollagenútfellingar í LES sem getur þá ekki dregist saman.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Einkenni sjúklings með scleroderma í vélinda.

A
  • CREST eða system scleroderma.

- GERD (sýra kemur upp í vélinda)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Meðferð við scleroderma í vélinda.

A

PPI lyf fyrir einkenni, því við getum ekki læknað þetta.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Diffuse esophageal spasmi, hvað er að gerast?

A

Random samdrættir í vélinda, líka þegar ekki er verið að kyngja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Einkenni sjúklings með diffuse esophageal spasma.

A
  • Retrosternal verkur, líkist MI. Skánar við nítró (sem slakar á sléttum vöðvum).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Greining diffuse esophageal spasma.

A
  • Fyrst útiloka MI með EKG og troponin.

- Svo kyngingarmynd, manometria. Biopsia er ekki nauðsynleg.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Corkscrew vélinda á kyngingarmynd er…

A

…diffuse esophageal spasm.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Meðferð diffuse esophageal spasma.

A

Nítró og CCB í köstum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Schatzkit ring er hvað?

A

Þröngur “hringur” neðst í vélinda.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Einkenni sjúklings með Schatzkit ring.

A

“Steakhouse” dysphagia.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Uppvinnsla Schatzkit ring.

A

Kyngingarmynd sýnir þrengingu neðst í vélinda og svo endoscopia MEÐ biopsiu til að útiloka cancer.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

Meðferð Schatzkit ring.

A

Hringurinn er opnaður í endoscopiu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

Hvað er Plummer Vinson?

A

Syndrome einkenna sem tengjast esophageal webs.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

Einkenni Plummer Vinson

A
  • Kvk oftar
  • Járnskortur og anemia
  • Dysphagia
  • Esophageal webs
  • Esophageal cancer að lokum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

Greining Plummer Vinson.

A

Kyngingarmynd. Endoscopia og biopsia ekki nauðsynleg.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

Meðferð Plummer Vinson.

A
  • Járn

- Skima reglulega fyrir cancer með endoscopiu með biopsiu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Einkenni Zenker´s diverticulum.

A
  • Ómeltur matur skoppar aftur upp í munn.

- Mikil andremma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Greining og meðferð Zenker´s diverticulum.

A

Kyngingarmynd og biopsia.

Skurðaðgerð.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

Hvernig kemur strictura í vélinda til?

A

Vegna GERD í neðsta þriðjungi vélinda.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

Hvernig kemur cancer í vélinda til?

A
  • Adenocarcinoma í vélinda kemur til vegna GERD í neðsta þriðjungi vélinda.
  • Flöguþekjucancer kemur hins vegar í efsta þriðjung vélinda og er vegna reykinga og alkóhóls.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Einkenni sjúklinga með stricturu/cancer í vélinda.

A
  • GERD
  • Dysphagia
  • Þyngdartap (ýmist vegna lystarleysis vegna sýrureflux eða cancer)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

Greining og uppvinnsla stricturu/cancer í vélinda.

A
  • Kyngingarmynd

- Endoscopia með biopsiu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

Meðferð stricturu í vélinda.

A

PPI og dilation.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

Meðferð cancer í vélinda.

A

Chemo/geislun/skurðaðgerð.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

Hvað er GERD?

A

Gastroesophagial Reflux Disease.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

Hvað gerist í GERD?

A

LES er veikur af einhverri ástæðu og sýra fer upp í vélindað og brennir það.
Fólk fær esophagit.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

Einkenni sjúklings með GERD.

A
  • Brennandi brjóstverkur sem versnar við að leggjast og borða kryddaðan mat.
  • Skánar við að sitja uppréttur og við sýruhemlandi atriði.
  • Stundum hæsi og jafnvel stridor ef mjög slæmt.
  • Asmtaeinkenni, bara á nóttunni.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

Astmi sem er bara á nóttunni og skánar ekki með lyfjum, getur verið…

A

…GERD.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

Meðferð og greining GERD.

A
  • PPI í 6 vikur og lífstílsbreytingar (er bæði greining og meðferð!)
  • Ef þetta virkar ekki, þá endoscopera með biopsiu.
  • 24 klst. pH monitor en ekki mikið notað núna.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

GERD með metaplasiu/dysplasiu. Meðferð.

A

Ef metaplasia, hækka PPI skammta og skima.

Ef dysplasia, brenna vefinn í burtu. Annars breytist hann í adenocarcinoma. Og svo skima.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

Hvað er Barrett´s?

A

Vélindaslímhúðin breytist í columnar slímhúð. Þetta gerist í GERD.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

Þegar sjúklingur kemur inn með GERD einkenni, þarf einnig að spyrja hann hvort…

A

…hann hafi lést upp á síðkastið án þess að ætla sér það. Og athuga anemiu (obs cancer vegna GERD).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

Hvað er Nissen fundoplication og við hverju er það gert?

A

Við GERD ef sjúklingur vill ekki eða þolir ekki PPI lyf.

Þetta er aðgerð, þar sem maganum er snúið utan um neðsta hlusta vélinda.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

Hvar eru peptic ulcers og hvað veldur þeim?

A
  • Í maga: oftast H. pylori

- Í skeifugörn/duodenum: næstum alltaf H. pylori.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
87
Q

6 tegundir magasára, eftir orsök þeirra.

A
  • H. pylori (1 sár)
  • NSAIDS (mörg, grunn)
  • Malignancy (upprúnnaðar brúnir og nekrósa í miðjunni)
  • Curling ulcers (í bruna)
  • Cushing ulcers (með auknum intracranial þrýstingi eða sterum)
  • Gastrinoma (yfirleitt mörg sár og niðurgangur, ZE syndrome)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
88
Q

Einkenni magasára.

A
  • Epigastriskur verkur sem tengist mat.
  • Blóðug uppköst
  • Perforation á maga
  • Engin einkenni hjá 20%.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
89
Q

Greining magasára.

A

Endoscopia með biopsiu til að útiloka malignancy etc.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
90
Q

Almenn meðferð magasára.

A
  • PPI lyf
  • Hætta að reykja og drekka
  • Taka NSAIDS út.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
91
Q

Meðferð H. pylori magasára.

A

Triple therapy:

  • PPI
  • Chlorithromycin
  • Amoxicillin (eða Metronidazole)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
92
Q

H. pylori getur valdið…

A

…engu, dyspepsiu, magasárum og cancer (MALToma).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
93
Q

Greining H. pylori.

A
  • Best að gera endoscopiu með biopsiu.

- Serologia einnig möguleiki ef meðferð er ekki hafin.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
94
Q

Zollinger-Ellison syndrome.

A

Gastrinoma - tumor sem framleiðir gastrin og örvar þannig sýrumyndun, án þess að sýrustjórnun sé til staðar á gastrinmynduninni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
95
Q

Hvað gerir gastrin?

A

Gastrín örvar sýrumyndun í parietalfrumum. Gastrin er ekki framleitt ef nóg er af sýru.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
96
Q

Einkenni sjúklings með ZE syndrome.

A
  • Stór, virulent magasár sem svara ekki PPI meðferð.

- Niðurgangur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
97
Q

Greining ZE syndrome.

A
  • Mæla gastrin
  • Ef á mörkunum að vera hátt, þá secretin próf.
  • Somatostatin receptor scintigraphy leit með SRS skanni (eða CT).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
98
Q

Meðferð ZE syndrome.

A

Taka gastrinomað út (þó það sé benign), því það getur inducerað cancer í maga í gegnum sýrumyndun.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
99
Q

Hvað er gastroparesis og hvað veldur?

A
  • Lömun magans og hann tæmir sig ekki.

- Idiopathic eða vegna diabetes (þá er þetta neuropathia í vagus tauginni!)

100
Q

Einkenni sjúklings með gastroparesis.

A
  • Krónískur kviðverkur sem tengist máltíðum.

- Peripheral neuropathiur ef diabetes.

101
Q

Greining gastroparesis.

A
  • Magaspeglun til að útiloka aðra sjúkdóma (cancer, magasár, etc.)
  • Magatæmingarrannsókn (meira en 60% eftir 2 klst. eða 10% 4 klst. eftir í maga, bendir til gastroparesis).
102
Q

Meðferð gastroparesis.

A
  • Forðast ópíöt og anticholinergisk lyf.
  • Góð blóðsykursstjórnun
  • Prochinetisk lyf
    (Erythromycin IV, metaclopramide po)
103
Q

Hvað veldur cyclic vomiting syndrome?

A

Tengist THC (marijuana).

104
Q

Einkenni sjúklings með cyclic vomiting syndrome.

A
  • Óstjórnleg ógleði og uppköst á nokkurra vikna fresti.

- Marijuana notkun

105
Q

Greining og meðferð cyclic vomiting syndrome.

A
  • Klínísk greining. Hins vegar hægt að magaspegla til að útiloka aðrar ástæður.
  • Hætta að nota marijuana.
  • Í kasti er hægt að nota metaclopramide eða erythromycin.
106
Q

Gastric adenonoma tengist hverju og hvar er það algengt?

A
  • Tengist nítrötum

- Aukin tíðni í Austur-Asíu, líklega mataræði

107
Q

Einkenni sjúklinga með gastric adenoma.

A
  • Verða fljótt saddir
  • Þyngdartap
  • Gastric outlet obstruction
108
Q

Greining, meðferð og horfur gastric adenoma.

A
  • Magaspeglun með biopsiu sýnir signet ring frumur.
  • PET CT
  • Meðferð er skurðaðgerð og chemo, horfur eru slæmar.
109
Q

Akút vs. krónískur niðurgangur:

A
  • Akút er undir 2 vikur, krónískt er meira en 4 vikur.

- Akút er yfirleitt sýking.

110
Q

Akút niðurgangur skiptist í…

A
  • Enterotoxiskt

- Invasive

111
Q

4 einkenni invasive akút niðurgangs.

A
  • Blóðugur niðurgangur
  • Hiti
  • Leukocytosa
  • Hvítar blóðfrumur í niðurganginum
  • (lactoferrin)
112
Q

4 einkenni enterotoxisks akút niðurgangs.

A
  • Vatnskenndur niðurgangur
  • Ekki hiti
  • Ekki leukocytosa
  • Ekki hvítar blóðfrumur í niðurgangi
113
Q

6 algengustu orsakavaldarnir í enterotoxiskum akút niðurgangi og hverju tengjast þeir.

A
  • C. diff (sýklalyf)
  • Enterotoxiskur E.coli (ferðalög til mið-Ameríku)
  • Vibrio cholerae (mengað vatn, t.d. 3.heimslönd)
  • S. aureus (toxín! Eggjasalat etc.)
  • Bacillus cereus (endurupphituð hrísgrjón)
  • Giardia (ferskvatn t.d. útilegur)
114
Q

5 algengustu orsakavaldarnir í invasivum akút niðurgangi og hverju tengjast þeir.

A
  • Salmonella (kjúklingur, hrá egg)
  • Chigella (HUS)
  • Enterohemorragiskur E.coli (HUS og óeldað kjöt)
  • Camphylobacter (algengast!)
  • Amiva histolytica (HIV/AIDS)
115
Q

Sjúklingur kemur inn með pípandi upp og niður. Hvað er líklegast?

A

Gastroenteritis af viral orsök. Best að gefa vökva og hugsanlega gefa Imodium.

116
Q

8 rauð flögg hjá sjúklingi með pípandi upp og niður.

A
  • Hár hiti
  • Mikill kviðverkur!!!
  • Ónæmisbældur sjúklingur
  • Nýlegur sýklalyfjakúr
  • Nýleg sjúkrahúslega
  • Blóð eða gröftur í niðurgangi
  • Elektrolytatruflanir
  • Meira en 3 daga saga
117
Q

Uppvinnsla (ef rauð flögg) hjá sjúklingi með pípandi upp og niður.

A
  • Byrja á C. diff testi
  • Hægðapróf: ath. hvítar og rauðar blóðfrumur (ef já, þá invasive organism)
  • Ef já, þá fá ræktun og ristilspeglun til að athuga sýkingu vs. medical disease
  • Ef hvorki hvítar né rauðar, þá er þetta enterotoxiskt.
  • Þá athuga parasita.
  • Ef neg., þá var þetta bara viral.
118
Q

Meðferð við C. diff.

A
  • Metronidazole per os
  • Vancomycin per os
  • Vanco IV með MTZ po
  • Fecal transplant
119
Q

Einkenni sjúklings með C. diff.

A
  • Vatnskenndur niðurgangur með sérstakri lykt :-S
120
Q

HUS er hvað og hver eru einkenni sjúklings?

A
  • Hemolytic uremic syndrome, sem er hluti af rófi thrombocytipenisks thrombotic purpura.
  • Sjúklingur fær blóðugan niðurgang eftir að hafa borðað
  • Líka með anemiu (með schistocytum) og hækkað krea.
  • Orsakað af Shigella eða E.coli)
121
Q

Meðferð HUS.

A
  • Stuðningsmeðferð (skilun ef akút nýrnaskaði etc.)

- Plasmaskipti.

122
Q

4 tegundir krónísks niðurgangs.

A
  • Secretory
  • Osmotiskt
  • Bólga
    (- Malabsorption, er eiginlega hluti af osmótiskum)
123
Q

Hvað gerist í sekretoriskum krónískum niðurgangi?

A
  • Sá hluti magans sem á að taka upp stöff, fer að seyta í staðinn.
  • Niðurgangur verður mikill og vatnskenndur.
124
Q

Sekretoriskur krónískur niðurgangur. Osmólar bil hægða, hvítar blóðfrumur/rauðkorn í hægðum, slím, breyting við NPO, einkenni á nóttunni, fita í hægðum.

A

Osmólar bil normal, hvorki hvít né rauð, ekkert slím, breytist ekki við NPO, einkenni á nóttunni, ekki fita í hægðum.

125
Q

Osmótiskur krónískur niðurgangur. Osmólar bil hægða, hvítar blóðfrumur/rauðkorn í hægðum, slím, breyting við NPO, einkenni á nóttunni, fita í hægðum.

A
  • Orsökin er fæða sem ekki er hægt að melta
  • Osmólar bil hækkað, engin rauð, hvít eða slím.
  • Breyting við NPO, niðurgangur hættir
  • Ekki einkenni á nóttunni
  • Fita í hægðum ef malabsorption
126
Q

Inflammatory krónískur niðurgangur. Osmólar bil hægða, hvítar blóðfrumur/rauðkorn í hægðum, slím, breyting við NPO, einkenni á nóttunni, fita í hægðum.

A

Rauð og hvít og slím.

Gerir hitt ekki, ferð beint í ristilspeglun.

127
Q

Hvernig er osmólar bil hægða reiknað og hvert benda hækkuð/lækkuð gildi?

A

290 (mælt osm) - 2*(Na+K)

  • Ef þetta er undir 50, þá líklega secretory.
  • Ef þetta er meira en 100, þá líklega osmotiskt
128
Q

5 algengustu ástæður krónísks niðurgangs.

A
  • Laxativ ofnotkun
  • Lyf
  • Laktósa óþol
  • Krónísk C. diff sýking
  • Celiac sprue
129
Q

Hvað þarf að mæla í hægðum hjá sj. með krónískan niðurgang og til hvers?

A

Osmólar bil, hvít og rauð, slím, slím, fitu.

Erum að reyna að flokka niðurganginn í secretory vs. inflammatoriskan vs. osmotiskan.

130
Q

Ef krónískur niðurgangur reynist vera secretory, hvað er þá næst í uppvinnslu?

A

Mæla hormón, því þá er þetta hormónaseytandi tumor.

Í praxis er fyrst gerð magaspeglun og C. diff.

131
Q

Greining osmotisks krónísks niðurgangs.

A

Magaspeglun með biopsiu.

132
Q

Greining inflammatorisks krónísks niðurgangs.

A

Ristilspeglun.

133
Q

VIPoma. Hvað, greining, meðferð.

A
  • VIP er seytt og niðurgangur fer af stað.
  • Greint með mælingu VIP
  • Rx. er skurðaðgerð.
134
Q

ZE syndrome. Hvað, greining, meðferð.

A
  • Gastrinoma
  • Sj. með virulent magasár og niðurgang.
  • Dx. með gastrinmælingu, hátt er pos. Einnig sekretin test. Svo SRS skann.
  • Rx. skurðaðgerð
135
Q

Carcinoid. Hvað, einkenni, greining, meðferð.

A
  • Tumor sem seytir serotonin. Gerir ekkert í GI fyrr en það metastasast í lifur.
  • Útsetur hægri hlið hjartans (er svo brotið niður í lunga) fyrir fibrosis. Líka flushing og niðurgangur.
  • Dx. 5-HIAA í þvagi
  • CT til að stiga
  • Rx. skurðaðgerð
136
Q

Hvaða steinefni eru tekin upp í duodenum/skeifugörn og hverju valdur skortur á þeim?

A

Folate - macrocytisk anemia
Iron - microcytisk anemia
Calcium - osteoporosis

137
Q

Hvar eru kolvetni tekin upp?

A

Í duodenum/skeifugörn

138
Q

Hvað er tekið upp í terminal ileum?

A

Gallsölt

B12

139
Q

Ef fita er ekki tekin upp, missir sj. líka hvað, og hver verður þá sjúkdómurinn fyrir hvert atriði fyrir sig?

A 
Fituleysanlegu vítamínin:
A - næturblinda
D -  osteoporosis
E - nystagmus
K - blæðingar
140
Q

Hvað er tekið upp í ristli?

141
Q

Bris og melting.

A

Bris er nauðsynlegt til að melta prótín.

142
Q

Fyrsta skref þegar sj. kemur inn með einkenni malabsorptionar.

A
  • Setja þá á 100g af fitu og taka hægðir eftir 72 klst.
  • Ef meira en 14 g af fitu í hægðum, þá malabsorption.
  • Síðan prófa D-Xylose.
143
Q

Sj. með einkenni malabsorptionar. D-Xylose frásogast en fitutest var pos. Bendir til…

A

…vandamála í pancreas.
Rx. er pancreatic ensím
Gerist í Chronic pancreatit og cystic fibrosis

144
Q

Ef D-Xylose frásogast ekki. Næsta skref er?

A

Magaspeglun með biopsiu.

145
Q

Hvað er celiac sprue?

A

Glútenofnæmi, miðlað af IgA.

146
Q

Einkenni celiac disease.

A

Niðurgangur
Uppþemba
Þyngdartap
Stundum dermatitis

147
Q

Greining celiac disease.

A
  • ttG mæling

- Magaspeglun með biopsiu: sjáum útflatta villi.

148
Q

Hvað getur stundum fylgt celiac disease?

A

Járnskortsanemia og hypocalcemia/osteoporosis (obs allt tengt skeifugarnarveseni!)

149
Q

Meðferð celiac disease.

A

Forðast glúten.

150
Q

Laktósa óþol. Hverjir, einkenni og greining.

A
  • Eykst með aldri og í asískum.
  • Sjúklingur er með niðurgang og uppþembu tengt mjólk en EKKI þyngdartap.
  • Greint með því að taka út mjólkurvörur.
151
Q

Tropical sprue. Hvað, hverjir, einkenni, greining, meðferð.

A
  • Sýking
  • Sjúklingur er bóndi við Karabíska hafið :D
  • Einkenni eru eins og í celiac disease.
  • Dx. magaspeglun með biopsiu.
  • Rx. sýklalyf
152
Q

Whipple´s disease. Hvað, einkenni, greining og meðferð.

A
  • Sýking
  • Malabsorption + einkenni frá heila, liðum og lymph.
  • Dx. magaspeglun með biopsiu, þarf að skoða í rafeindasmásjá.
  • Rx. trimetoprim sulfa eða doxycyclin.
153
Q

Týpískur sjúklingur með diverticulosis á ristli.

A
  • Vanalega harðlífi
  • Yfir 50 ára
  • Borðar litlar trefjar, mikið af rauðu kjöti.
  • Annars einkennalaust.
154
Q

Prophylaxi fyrir ristilkrabba hjá sj. með ristilpoka.

A

Auka trefjar, ávexti og grænmeti í fæði. Minnka rautt kjöt.

155
Q

Einkenni og greining og meðferð diverticular spasma.

A
  • Verkur í vinstri neðri fjórðungi sem fer við hægðalosun
  • Klínísk greining (fyrst þarf þó að greina ristilpoka með ristilspeglun)
  • Meðferð: meiri trefjar
156
Q

Blæðandi ristilpokar…

A
  • Vanalega ekki sársauki
  • Útiloka aðrar ástæður GI blæðingar með magaspeglun.
  • Ristilspeglun
  • Rx. brenna fyrir blæðinguna.
157
Q

Diverticulitis, einkenni:

A
  • Vinstri appendicitis verkur
  • Eymsli og verkir í vinstri neðri fjórðungi
  • Hiti, leukocytosa (bólga!)
158
Q

Greining diverticulitis.

A
  • CT abdomen með IV kontrast

- Muna að útiloka perforation!

159
Q

Meðferð diverticulitis.

A
  • Mildur: Fljótandi fæði og sýklalyf per os.
  • Alvarlegt: NPO og IV sýklalyf
  • Abscess: NPO, IV sýklalyf og drena!
  • Perforation: Beint í skurðaðgerð og IV sýklalyf.
  • Endurtekið: fjarlægja hluta ristils.
160
Q

Sýklalyf fyrir diverticulitis.

A
  • Ciprofloxacin + MTZ
  • Gentamycin + Ampicillin + MTZ
  • Pip/Tazo (sísti kosturinn)
161
Q

Frítt loft á CT abdomen þýðir…

A

Perforation! Akút aðgerð!

162
Q

Loftbrún/vökvabrún í ristli á CT abdomen þýðir…

A

…obstruction á ristli. Aðgerð!

163
Q

Hvernig krabbi er ristilkrabbi?

A

Colorectal adenocarcinoma

164
Q

Forstig ristilkrabba er…

A

…ristilsepi (polyp).

165
Q

7 áhættuþættir ristilkrabba.

A
  • yfir 50 ára aldur
  • áfengi
  • reykingar
  • offita
  • unnið, rautt kjöt
  • bólgusjúkdómur í ristli (CU, Crohn´s)
  • Erfðir
166
Q

Einkenni sjúklings með ristilkrabba.

A
  • Engin einkenni! Finnst incidentalt.
  • Járnskortsanemia hjá kk eða kvk sem ekki eru á blæðingum, senda í ristilspeglun.
  • Breyttar hægðir, engar hægðir, blóð í hægðum.
167
Q

2 týpur af ristilsepum.

A
  • Á stilk, betri (litlir, tubular)

- Sessile, flatir og erfitt að ná þeim öllum af (villous, stórir)

168
Q

Meðferð ristilkrabba.

A
  • Skurðaðgerð
  • Stiga með CT
  • Lyfjameðferð (FOLFOX)
169
Q

Hvenær á að hætta að skima fyrir ristilkrabba?

A

Byrja 50 ára. Hætta í síðasta lagi 85 ára eða þegar lifun einstaklings er líklega undir 10 árum.

170
Q

FAP, familial adenomatous polyposis. Hvað, einkenni og meðferð.

A
  • galli í APC geni
  • Þúsundir polypa í ungu fólki, svo ristilkrabbi og dauði fyrir 40.
  • Prophylaxi: taka allan ristilinn.
171
Q

Lynch syndrome. Hvað?

A
  • Hereditary nonpolyposis colorectal cancer, HNPCC.
  • galli í mismatch viðgerðum á DNA
  • Colorectal cancer
  • Endometrial cancer
  • Ovarian cancer
  • 3-2-1 reglan í fjölskyldum.
172
Q

Turcot´s syndrome.

A

Heilakrabbi og ristilkrabbi.

173
Q

Gardner´s syndrome.

A

Kjálkacancer og ristilcancer.

Er undirtýpa af FAP

174
Q

Peutz-Jegher´s syndrome.

A

Polypar í ristli en cancer í smáþörmum.

175
Q

Orsakir skorpulifrar - VW HAPPENS!

A
  • Viral hepatitis B og C
  • Wilsons disease
  • Hemochromatosis
  • A1-antitrypsin deficiency
  • Primary sclerosing cholangitis
  • Primary biliary sclerosis
  • Etanól
  • Non alcoholic fitulifur
  • Something else
176
Q

Viral hepatitis C fá

A

IV lyfjafíklar

177
Q

Viral hepatitis B fá

A

þeir sem stunda óvarið kynlíf

178
Q

Viral hepatitis B og C. Hvernig veldur það skorpulifur, greining og meðferð.

A
  • Krónísk bólga
  • Greint með mótefnamælingum
  • C: ribavirin og interferon áður. Nú antagonistar sem geta læknað þetta.
  • Hægt að transplantera en ekki fyrr en lifrarbólgan er farin.
179
Q

Wilson´s disease. Hvernig veldur það skorpulifur, greining og meðferð.

A
  • Koparútfellingar í lifrinni.
  • Dx. með augnprófi, cerruplasmin í blóði eða kopar í þvagi. Biopsia er best!
  • Rx. Penicillamine losar sj. við kopar meðan beðið er eftir transplanti.
180
Q

Hemochromatosis. Hvernig veldur það skorpulifur, greining og meðferð.

A
  • Ofhleðsla járns gegnum upptöku, erfðasjúkdómur.
  • Bronze húð vegna járns, diabetes vegna járns í brisi.
  • Dx. ferritín eða transferrin mæling. Biopsia er best.
  • Rx. blóðtaka (phlebotomy). Deferoxamine. Transplant.
181
Q

Alfa 1 antitrypsin skortur. Hvernig veldur það skorpulifur, greining og meðferð.

A
  • A1-AT kemst ekki út úr lifur, þar sem hann er frl., og til lungna, þar sem hann á að hafa hemil á elastasa.
  • Færð skorpulifur og COPD.
  • Dx. biopsia með PAS pos. macrophögum.
  • Rx. transplant
182
Q

Primary sclerosing cholangitis. Hvernig veldur það skorpulifur, greining og meðferð.

A
  • Extra hepatic sjúkdómur, sést á fólki, gula og kláði.
  • 30-50 ára karlar með sársaukalausa gulu.
  • Tengist CU.
  • Dx. MRI gallgangar sýnir perlur á bandi.
  • Rx. transplant, ekki stent.
183
Q

Primary biliary cirrhosis. Hvernig veldur það skorpulifur, greining og meðferð.

A
  • B fyrir bitches!
  • Intrahepatic
  • 30-50 ára konur með gulu
  • Dx. MRI sýnir ekkert. Biopsia!
  • Rx. transplant
184
Q

Alkóhól skorpulifur. Greining og meðferð.

A
  • Dx. saga

- Rx. stöðva alkóhól notkun og svo transplant

185
Q

NASH fitulifur. Greining og meðferð.

A
  • Útilokunargreining

- Transplant.

186
Q

Hvað er í galli og hvað gerist það er ekki losað út?

A
  • Bilirubin (færð gulu)

- Gallsölt (færð kláða)

187
Q

2, 7, 9, 10?

A

Storkuþættirnir sem þarf að muna :-D

188
Q

Fylgikvillar skorpulifrar.

A
  • Gula
  • Kláði
  • INR hækkar (storkuþættir)
  • Hypoalbuminemia
  • Ammonia hækkar
  • Hepatic encephalopathia
  • Hækkað estrogen veldur gynecomastiu, palmar erythema og spiderangiomata.
  • Portal hypertension
189
Q

Hvað gerist ef ammonia er ekki brotið niður í lifur?

A

Þá safnast ammoniUM fyrir í heila og útkoman er hepatic encephalopathia.

190
Q

Einkenni hepatic encephalopathiu, greining, meðferð.

A
  • Asterixis (flapping tremor)
  • Rugl og breytt mental ástand
  • Klínísk greining
  • Rx. lactulose til að skilja ammonium út
191
Q

Fylgikvillar portal hypertension.

A
  • Thrombocytopenia
  • Ascites
  • Varicur í vélinda
  • Caput medusa
192
Q

Hvers vegna koma varicur á vélinda í portal hypertension?

A

Á fósturskeiði eru tengsl milli portal blóðrásar og vena cava. Þessi tengsl lokast en geta opnast aftur á fullorðinsaldri ef portal hypertension verður nógu mikill.

193
Q

2 lyf til að lækka portal háþrýsting.

A

Nadolol eða propranolol (beta blokkerar).

194
Q

Meðferð akút blæðinga frá varicum í vélinda.

A

Stoppa beta blokker ef sj. er á honum, svo setja “band” á blæðingar.

195
Q

Hydrostatiskur þrýstingur…

A

…þrýstir vökva út úr æð.

196
Q

Oncostatiskur þrýstingur…

A

…þrýstir vökva inn í æð.

197
Q

Tvennt getur í grundvallaratriðum valdið ascites:

A

Hydrostatiskur þrýstingur (alltof mikið af vökva) og oncostatiskur þrýstingur (stöff til staðar sem dregur vökvann til sín).

198
Q

Ascites skiptist í…

A

…orsakaðan af portal hypertension og ekki.

199
Q

Hvað er SAG og hvenær er það notað?

A

Serum albúmín - albumín í vökva.
Notað í ascites.
- Ef vegna portal hypertension: >1,1. Mest vatn í vökvanum.
- <1,1: mikið af frumum í vökvanum: berklar eða cancer.

200
Q

2 sem veldur portal hypertension.

A

Cirrhosa og hægri hjartabilun.

201
Q

Einkenni ascites.

A
  • Shifting dullness

- Bulging flankar

202
Q

Meðferð fyrir ascites.

A
  • Furosemide og spiranolactone
  • Vatnstakmörkun
  • Paracentesis (til að tappa af)
203
Q

Spontanous bacterial peritonitis. Hvað, einkenni, greining, meðferð.

A
  • Streptokokkar og/eða gram nef. stafir í ascites vökva.
  • Hiti og kviðverkir
  • Neutrophilar >250
  • Tx. Ceftriaxone.
204
Q

Hvað er secondary bacterial peritonitis?

A

Hellingur af mismunandi bakteríum í ascites vökva. Bendir til perforationar á þörmum og er ábending fyrir explorativa skurðaðgerð!

205
Q

Hepatocellular carcinoma. Hvað veldur, einkenni, greining.

A
  • Vegna skorpulifrar eða hepatitis B.
  • Engin einkenni
  • Dx. skima með ómun og svo þriggja fasa CT.
206
Q

Hvað þarf að skima í sj. með skorpulifur?

A
  • Magaspeglun fyrir varicur
  • Óma til að leita að hepatocellular cancer
  • Ath. ascites vökva til að screena fyrir SBP sýkingu.
207
Q

Hvað aðskilur efri og neðri GI blæðingar?

A

Ligamen of Treitz.

208
Q

Algengustu ástæður blóðs úr munni (t.d. blóðugra uppkasta/hósta/uppgangs).

A
  • Nefblæðingar
  • Varicur í vélinda
  • Magasár
  • AVM
    (GERD og cancer líka)
209
Q

Algengustu ástæður blóðugra hægða.

A
  • AVM
  • diverticulosis
  • cancer
  • henorrhoids
210
Q

5 hlutir sem þarf (alltaf) að gera í GI blæðingum.

A
  • 2 stórir æðaleggir
  • IVF
  • IV PPI
  • Krossa blóð!
  • Hringja í GI konsúlt
211
Q

Greining GI blæðinga.

A
  • Magaspeglun fyrst
  • Ef neg., þá líklega neðri blæðing.
  • Ristilspeglun ef blæðing er hætt
  • Arteriogram ef blæðing er mikil
  • Tagged RBC scan
  • Pillu myndavél ef allt annað fullreynt
212
Q

Helstu sjúkdómar sem valda GI blæðingum.

A
  • Varicur
  • ## Magasár
213
Q

Mallory-Weiss rifur.

A
  • Eru superficial rifur í vélinda.

- Týpískur sj. er “weekend warrior” sem kastar upp blóði í smá tíma og svo hættir það af sjálfu sér.

214
Q

Boerhaave syndrome. Hvað, hverjir, einkenni, greining.

A
  • Transmural gat úr vélinda inn í thorax.
  • Týpískur sjúklingur er alkóhólisti eða búlemíusjúklingur.
  • Einkenni: mjög veikt fólk! (blóð í mediastinum) hiti, mæði.
  • Subcutan loft, loft í mediastinum á CT eða í kringum hjarta í hjartahlustun.
  • Dx. gastrograffin, svo kyngingarmynd og svo magaspeglun (ef hitt var allt neg.)
215
Q

Dieulafoy´s lesion. Hvað, greining, meðferð.

A
  • Normal anatomiskur variant. Arteria sem er nálægt slímhúð og byrjar spontan að blæða.
  • Dx. magaspeglun
  • Rx. brenna fyrir æðina.
216
Q

2 týpur af henorrhoids/gyllinæð.

A
  • Internal: blæða en ekki sársauki.

- External: blæða ekki en eru sársaukafullar

217
Q

Mesenteric ischemia. Hvað, hverjir?

A
  • “gut attack”
  • sj. vanalega með vasculopathiu eða a.fib (emboliur).
  • Sársaukinn kemur því þarmarnir eru súrefnissnauðir og deyjandi
  • Óeðlilega mikill sársauki!
218
Q

Einkenni sjúklings með mesenteric ischemiu. Greining og meðferð.

A
  • Sársauki tengdur mat
  • Þyngdartap
  • Dx. angiogram
  • Rx. taka dauða vefinn burt eða koma blóðrás af stað aftur.
219
Q

Ischemiskur colitis. Hvað, einkenni, greining, meðferð.

A
  • Sj. verður hypotensivur af einhverri ástæðu og garnir fá ekki nóg blóð.
  • Sársaukafullt
  • Rautt blóð í hægðum
  • Dx. ristilspeglun
  • Rx. supportive.
220
Q

Hvaða 2 atriði er algengust að valdi pancreatitis?

A

Alkóhól og gallsteinar.

221
Q

Einkenni sjúklings með pancreatit.

A
  • Kviðverkur sem leiðir aftur í bak.
  • Positional verkur: skánar við að halla sér fram.
  • Uppköst og ógleði
  • Lystarleysi
222
Q

Greining pancreatitis.

A
  • Lípasi hækkaður amk 3x.
223
Q

Meðferð pancreatitis.

A
  • NPO
  • IVF
  • Verkjalyf
  • Tími
224
Q

5 ástæður fyrir pancreatitis.

A 
Alkóhól
Gallsteinar
Lyf (HIV lyf)
Tríglyceríð
Trauma/ERCP
225
Q

Cullen sign.

A
  • Superficial bjúgur og mar í kringum nafla.

- Tengist pancreatitis.

226
Q

Turner sign

A
  • Mar á flönkum.

- Tengist pancreatitis.

227
Q

Hvenær á að taka CT til að greina pancreatitis?

A

Þegar klínískur grunur er sterkur en lípasi er ekki hækkaður.

228
Q

Hvernig koma ómun og MRCP að gagni í pancreatitis?

A

Ekki til að greina, heldur til að leita að orsök (gallsteinum og stricturum).

229
Q

Hvaða sýklalyf skal nota í pancreatitis?

A

Meropenem. En bara ef staðfest sýking!

230
Q

Fylgikvillar pancreatitis.

A
  • ARDS
  • Hypocalcemia
  • Pleural effusion
  • Ascites
  • Sýking
  • Necrosis
  • Abscess
  • Pseudocysta
231
Q

Colitis ulcerosa. Hverjir, speglun, biopsia, einkenni, cancer, tengsl við aðra sj.d., skurðaðgerð.

A
  • 20-30 ára
  • Ristilspeglun sýnir samfelld sár frá endaþarmi upp ristil.
  • Biopsia sýnir superficial sár og cryptu abscessa.
  • Blóðugur niðurgangur
  • Aukin áhætta ristilcancer (skima árlega!)
  • Tengsl við primary sclerosing cholangitis og p-ANCA.
  • Ristiltaka læknar.
232
Q

Crohn´s. Hverjir, speglun, biopsia, einkenni, cancer, tengsl við aðra sj.d., skurðaðgerð.

A
  • 20-30 ára og 50-75 ára.
  • Ristilspeglun sýnir ósamfelld sár um allan meltingarveg.
  • Biopsia sýnir transmural sár og non-caseating granuloma.
  • Vatnskenndur niðurgangur, vannæring og þyngdartap.
  • Ekki tengsl við aðra sj.d.
  • Aðgerð til að laga fistulur og drena abscessa.
233
Q

Meðferð inflammatory bowel disease (CU og Crohn´s).

A
  • Mild einkenni: 5-ASA lyf, betri fyrir CU
  • Miðlungs einkenni: ónæmislyf
  • Alvarleg einkenni: TNF blokki fyrir Crohn´s eða aðgerð. Prednisone fyrir köst.
234
Q

Hvað er bilirubin?

A
  • Í raun hemoglobin sem flutt er í blóðrásinni.
  • RBC losa hemoglobin þegar þau deyja, haptoglobin grípur það og til verður ókonjúgerað bilirubin.
  • Flutt til lifrar sem konjúgerar það og skilur út í hægðir.
235
Q

Prehepatisk gula. Hvað hækkar og hvað veldur?

A
  • Hækkun ókonjúgeraðs bilirubins.
  • Hemolsyis
  • Hematoma
236
Q

Posthepatisk gula. Hvað hækkar og hvað veldur?

A
  • Hækkun konjúgeraðs bilirubins.
  • Obstruction:
  • Gallsteinar
  • Striktúra
  • Cancer
  • PBC, PSC
237
Q

Intrahepatisk gula. Hvað hækkar og hvað veldur?

A
  • Ýmist ó/konjúgerað bilirubin sem hækkar
  • Crigler Najar syndrome
  • Gilbert´s
  • Dubin-Johnson
  • Rotor´s
238
Q

Hvað veldur helst intrahepatiskri gulu með hækkun á ókonjúgeruðu bilirubini?

A
  • Crigler Najar syndrome

- Gilbert´s

239
Q

Hvað veldur helst intrahepatiskri gulu með hækkun á konjúgeruðu bilirubini?

A
  • Dubin-Johnson

- Rotor´s (svört lifur á MRI)

240
Q

Konjúgerað bilirubin.

A
  • Vatnsleysanlegt
  • Fer því ekki yfir BBB
  • Skolast út með þvagi sem verður dökkt
241
Q

Ókonjúgerað bilirubin

A
  • Fituleysanlegt
  • Kemst yfir BBB
  • Kemst til baka úr þvagi og þvag því ekki dökt.
242
Q

Hepatitis A. Smitleið, akút/krónískt, cancer, DNA/RNA, bólusetning, serologia.

A
  • Fecal-Oral smit
  • Bara akút, ekki cancer
  • RNA
  • Bólusetning til
  • IgM ef smitaður núna
    IgG ef ónæmur
243
Q

Hepatitis B. Smitleið, akút/krónískt, cancer, DNA/RNA, bólusetning, serologia.

A
  • Kynlíf, IV drugs, blóð
  • Bæði akút og krónískt
  • Getur valdið cancer
  • DNA
  • Bólusetning til
  • Misjöfn mynd hjá ónæmisbældum, í raun verri hjá heilbrigðum (fulminant hepatitis)
244
Q

Hepatitis C. Smitleið, akút/krónískt, cancer, DNA/RNA, bólusetning, serologia.

A
  • Blóð og IV lyf
  • Krónískt, getur valdið cancer
  • RNA
  • Ekki til bólusetning
  • Flestir verða krónískir berar.
245
Q

Hepatitis D. Smitleið, akút/krónískt, cancer, DNA/RNA, bólusetning, serologia.

A
  • Krónískt og því cancer

- Bara til sem superinfection á eftir hep. B.

246
Q

Hepatitis E. Smitleið, akút/krónískt, cancer, DNA/RNA, bólusetning, serologia.

A
    1. heimurinn, óléttar konur.

Medicine (8 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions