M13 Nörotransmitterler ve Etki Mekanizmaları Flashcards
SSS de iki nöron arasındaki iletişimden sorumlu olan amin, aminoasit ya da peptid yapılı maddelerdir
Nörotransmitter
Nörotransmitter salınımı için gerekli temel iyon
Kalsiyum
Peptid yapılı nörotransmitter
Substance P
Rahatlatıcı (calming) nörotransmitter
GABA
Hafıza (memory) nörotransmitteri
Glutamat
Konsantrasyon nörotransmitteri
Noradrenalin
Öğrenme nörotransmitteri
Asetilkolin
Presinaptik ya da postsinaptik membranın eksitabilitesini değiştirerek yanıt verme olasılığını arttırır ya da azaltan maddeler
Nöromodülatör
Asetilkolin ko-transmitteri
VIP
Noradrenalin ko-transmitteri
Nöropeptid Y
Dopamin ko-transmitteri
Kolesistokinin
Nörohormon örnekleri
Somatostatin, dopamin, GnRh, vazopressin ve oksitosin
Sinir sisteminde en fazla bulunan ve en hızlı eksitatör nt
Glutamat
İnhibitör nörotransmitterler
GABA,Glisin,Taurin,Agmantin
Kolin ve Asetil CoA’dan asetilkolin üreten enzim
kolin asetiltransferaz (Ach yıkan enzim asetilkolin esteraz)
Muskarinik / Nikotinik Yavaş ve uzun etkili olan
Muskarinik
Muskarinik / Nikotinik İyonotropik olan
Nikotinik
Muskarinik / Nikotinik İnhibitör etkili olan
Nikotinik (bazı alt tipleri eksitatör)
Muskarinik / Nikotinik SSS de daha yaygın olan
Muskarinik M1
Dopaminden noradrenalin sentezi hangi enzim
dopamin β hidroksilaz
Dopaminerjik yolakların en büyüğüdür Bu yolağın nöronlarının ve striatumdaki uçlarının dejenerasyonu Parkinson hastalığının oluşmasında rol oynar
Nigrostriatal yolak
Aşırı aktivitesi şizofreninin pozitif belirtileri ve benzeri psikozların oluşmasında rol oynayan dopaminerjik yolak
Mezolimbik ve Mezokortikal yolak
Dopaminerjik nöronların azalmasıyla oluşan özellikle hareketlerde belli bozukluklar ile seyreden hastalık
Parkinson hastalığı
Parkinson hastalığının semptomları
Tremorlar
Bradikinezi /akinezi (hareket yavaşlığı)
Rijidite (özellikle bacaklarda yorgunluk, sertlik)
Postüral bozukluk
Eksitatör dopaminerjik reseptörler
D1 - D5 (D5 dopamine 10 kat daha afine)
Beyinde en fazla eksprese edilen reseptörlerdir adenilat siklaz aktivasyonu yapan dopamin reseptörü
D1
Striatum, substantia nigra, prefrontal korteks ve ön hipofizde bulunan en fonksiyonel ana dopaminerjik reseptörlerdir
D2
Dopamin re-uptake ini güçlü şekilde inhibe eden ilaçlar
Kokain, amfetamin(sinir ucundan dopamin salınımını da arttırıyor), ve mazindol
SSS de NA nin majör metaboliti
3- metoksi-4-hidroksifeniletilenglikol
Hem idrar hem de beyin-omurilik sıvısında ölçülebilen noradrenalin metaboliti
MHPG
Özellikle tümörlerin teşhisinde kullanılan adrenalin ve dopamin metaboliti
VMA
MHPG seviyesine bakıp neyi anlarız
nörotransmitter dengesinin değerlendirilmesi ve nörolojik bozuklukların tanısında kullanılır. Özellikle depresyon ve diğer psikiyatrik bozukluklarla ilişkilidir.
SSS de NA reseptörleri
α1 α2 β1 β2
Ortalama kan basıncını yükselten SSS de çok az bulunan nörotransmitter
Adrenalin
Beyin sapı Rafe çekirdeğinde nöron gövdelerinde sentezlenir
Seratonin
İyon (sodyum) kanalı niteliğinde olan seratonin reseptörü
5-HT3
İnhibitör seratonin reseptörleri
5-HT1A - 5-HT1B/1D
Seratonin hangi aminoasitten
Triptofan
SSS de bulunan histamin reseptörleri
H1 ve H3
Diamin oksidaz (DAO) = Histaminaz inhibe edip histamin miktarının arttıran molekül
İzoniazid
Histamin N-metil transferaz (HMT) inhibe edip histamin miktarinı arttıran moleküller
Nikotin, metoprin amodiakin
Fosfolipaz C ve Ca+ ile sinyal iletimi yapan histamin reseptörü
H1 (H3 cAMP azaltır)
G proteine bağlı metabotropik GABA reseptörü
GABA-B
Glikozdan serin aracılığı ile üretilen inhibitör nörotransmitter
Glisin
NMDA kofaktörü olarak işlev gören glisin reseptörü
Glisin-B
İyonotropik ARAS’ı inhibe eden glisin reseptörü
Glisin-A (Kapılamada rol oynar:diğer uyaranları algılamayı engelliyor odaklanma gibi bi şey )
Hızlı iyonotropik Glutamat reseptörleri
AMPA , Kainat
Mg++ ile bloke edilen glutamat reseptörü
NMDA
İmidazolin reseptörlerine bağlanarak glutamatın NMDA reseptörlerine etkisini bloke eden nt
Agmatin (Taurin de glutamatın aşırı etkisini önlüyo)
Sinir uçlarında veziküllerde depolanmayan ekzositozla salıverilmeyen sinir uçlarına geri alınmayan kendine özgü reseptörlerine bağlanmayan nörotransmitter
Nitrik Oksit (guanilat siklaz cGMP aracılığıyla etkiler)