Les 4. Fysiologische factoren en processen die leiden tot honger en verzadiging

Question 1

Vertering monosacchariden (‘‘snelle suikers’’)

Answer 1

Kunnen direct worden opgenomen in de bloedbaan en hoeven niet worden afgebroken tot kleinere deeltjes. Alleen glucose, fructose moet naar de lever om te worden omgezet in glucose.

Question 2

Vertering polysacchariden

Answer 2

Zoals zetmeel. Vertering begint in de mond. Speekselamylase breekt deel zetmeel af tot olisacchariden en disaccharide maltose. In de maag gaat vertering klein beetje door, maar echte werk begint in duodenum. Pancreassap bevat amylase. Resterende poly- en disacchariden worden hier afgebroken tot maltose. Vervolgens worden de disacchariden maltose, sacharose en lactose afgebroken tot monosacchariden door maltase, sacharase en lactase. Deze enzymen bevinden zich in het spijsverteringssap dat wordt uitgescheiden door de dunne darm. De sacchariden zijn nu afgebroken tot glucose, fructose en galactose.

Question 3

Hoe worden monosacchariden opgenomen?

Answer 3

Alle monosacchariden passeren de wand van de dunne darm en worden via de poortader naar de lever vervoerd.

Question 4

Wat doet de lever met monosacchariden?

Answer 4

De lever kan galactose en fructose omzetten in glucose. De lever bepaalt vervolgens hoeveel er in de circulatie terecht komt voor brandstof, hoeveel er wordt opgeslagen als glycogeen in de lever en spieren en als er een groot overschot is, kan glucose worden omgezet in vet.

Question 5

Waar start eiwitvertering?

Answer 5

In de maag

Question 6

Waaruit bestaan eiwitten?

Answer 6

Opgerolde ketens van polypeptiden, ofwel lange ketens van aan elkaar gekoppelde aminozuren.

Question 7

Wat doet zoutzuur?

Answer 7

Zoutzuur in de maag vouwt keten van polypeptiden wat uit elkaar, zodat het enzym pepsine in iets kortere ketens kan splitsen.

Question 8

Waar gaan de polypeptiden naartoe na de maag?

Answer 8

De pancreas. Het sap bevat enzymen, proteinasen, om de polypeptiden te knippen in tri- en dipeptiden.

Question 9

Wat doet de darm met peptiden?

Answer 9

Het darmsap bevat proteinasen die ti- en dipeptiden opknippen tot aminozuren. Deze worden voornamelijk in het duodenum en jejunum geresorbeerd en gaan via de poortader naar de lever.

Question 10

Wat doet het lichaam met aminozuren?

Answer 10

Deze kunnen in de lever worden omgezet tot glucose of vet (overtollig), kunnen dienen voor de synthese van plasma-eiwitten of enzymen, kunnen worden omgezet in andere aminozuren via trans-aminering.

Question 11

Hoe heeft het lichaam altijd een voorraad aminozuren?

Answer 11

De lever kan een beperkte hoeveelheid aminozuren opslaan.

Question 12

Waar start de vetvertering?

Answer 12

In de duodenum

Question 13

In welke vorm komen vetten in de voeding voor het grootste deel in voor?

Answer 13

Triglyceriden

Question 14

Emulgatie

Answer 14

Oplossen in water

Question 15

Waarom moeten vetten eerst worden geemulgeerd?

Answer 15

Omdat vetten niet in water oplosbaar zijn.

Question 16

Hoe worden vetten geemulgeerd?

Answer 16

Door galzouten, die vanuit de lever via de galblaas in het duodenum komen, worden vetten in kleine druppeltjes verdeeld.

Question 17

Lipase

Answer 17

Afkomstig uit de pancreassap. Enzym dat triglyceriden in di- en monoglyceriden, glycerol en vrije vetzuren, splitst nadat ze in kleine druppeltjes worden verdeeld.

Question 18

Welke vetzuren kunnen rechtstreeks vanuit de darmwand worden geresorbeerd en via de poortader naar de lever worden vervoerd?

Answer 18

Korte- en middellange keten vetzuren, tot 12 koolstofatomen, en glycerol.

Question 19

Hoe kunnen het grootste gedeelte van de vetzuren, mono-, di- en triglyceriden de darmwand passeren?

Answer 19

Via simpele diffusie

Question 20

Chylomicronen

Answer 20

Triglyceriden gekoppeld aan eiwitten

Question 21

Hoe worden chylomicronen gevormd?

Answer 21

In de darmwand worden triglyceriden gevormd, die in de vorm van chylomicronen via de lymfen, de borstbuis en de vena subclavia (linker ondersteutelbeenader) naar de bloedbaan worden vervoerd.

Question 22

Wat doen chylomicronen (lipoproteïnen)?

Answer 22

Geven tijdens het circuleren in de bloedbaan triglyceriden af aan de weefsels die dat kunnen gebruiken als brandstof- of opslagbron.

Question 23

Andere lipoproteïnen, naast chylomicronen, in het bloed

Answer 23

VLDL, HDL en LDL

Question 24

Very Low Density Lipoprotein

Answer 24

Vervoerd voornamelijk triglyceriden die vanuit glucose in de lever zijn gevormd

Question 25

HDL en LDL

Answer 25

Houden zich voornamelijk bezig met de transport van de vetachtige stof cholestrol, die slechts voor een klein deel via de voeding in het lichaam terechtkomt en voor het grootste deel wordt aangemaakt in de lever.

Question 26

Chymus

Answer 26

Brokje zure maaginhoud

Question 27

Wat gebeurt er wanneer chymus in de dunne darm terechtkomt m.b.t. hormonen?

Answer 27

De stof prosecretine wat aanwezig is in het duodenum zet zich om in het hormoon secretine.

Question 28

Wat doet secretine?

Answer 28

Deze bereikt via het bloed de pancreas waarna de pancreas het pancreassap uitscheidt.

Question 29

Waaruit bestaat pancreassap?

Answer 29

Vooral natriumbicarbonaat, wat de zure maaginhoud neutraliseert

Question 30

Wat gebeurt er na de neutralisatie van de zure maaginhoud?

Answer 30

De chymus wordt getransporteerd van de maag naar de dunne darm

Question 31

Hoe heeft secretine invloed op het honger en verzadigingsgevoel?

Answer 31

Doordat secretine de maagzuursecretie remt en dus zorgt voor een gevoel van verzadiging

Question 32

Hormonen die een rol spelen bij honger en verzadiging

Answer 32

Secretine, pancreatisch polypeptide (PP), gastric inhibitory polypeptide (GIP), polypeptide YY (PYY), leptine, het incretine hormoon glucagon-like peptide (GLP-I), gherline en ook insuline.

Question 33

Leptine

Answer 33

Wordt afgegeven door het vetweefsel

Question 34

Waardoor worden hormonen afgegeven?

Answer 34

Leptine door het vetweefsel, overige door het spijsverteringsstelsel

Question 35

Ghreline

Answer 35

Stimuleert het hongergevoel

Question 36

Rol Cholesystokine (CCK) en andere hormone, m.u.v. ghreline

Answer 36

Remmen het hongergevoel

Question 37

Leptine

Answer 37

Wordt afgegeven door het vetweefsel en zorgt voor het handhaven van de energiebalans op lange termijn.

Question 38

Insuline

Answer 38

Wordt afgegeven door de alvleesklier en heeft op korte termijn invloed op de energiebalans

Question 39

Wat gebeurt er met iemand die ongevoelig is voor het signaal van leptine?

Answer 39

Hoe meer vetweefsel iemand heeft hoe meer leptine er geproduceerd wordt. Wanneer iemand niet gevoelig is voor leptine zal de vetmassa alleen maar toenemen omdat de verzadiging en daarmee de energieinname niet worden geremd. Er zijn aanwijzingen dat een genetisch defect in de aanmaak van leptine dan wel ongevoeligheid van de receptoren in de hersenen kunnen leiden tot (ernstig) overgewicht.

Question 40

Waarom is insuline direct van invloed op het honger- en verzadigingsgevoel?

Answer 40

Insuline wordt geproduceerd door de alvleesklier na het eten van een (koolhydraat bevattende) maaltijd. Het proces van gluconeogenese in de lever wordt hierdoor geremd. Dit is een signaal voor de hypothalamus dat het lichaam over genoeg brandstof beschikt. Echter langer na een maaltijd daalt o.i.v. insuline het bloedglucosegehalte. Zowel het bloedglucosegehalte als het insulinegehalte dalen en het remmende effect op de gluconeogenese verminderd. Dit is een signaal dat het lichaam over onvoldoende brandstof beschikt.