Les 12 Flashcards
Van preverbale boodschap naar spraakklanken
Preverbale boodschap
Lemma’s
Lexemen
Fenomeen
Hergroepering
Artoculatorische codes
Monitor
Preverbale boodschap
Boodschap wat men onder woorden wil brengen
Lemma’s
Abstracte representatie van woorden die de grammaticale eigenschappen van het woord bevatten
Lexemen
Bijbehorende woordvormen, hierin zit info over fenomenen
Fenomeen
Klank in taal die verschil in betekenis aangeeft
Woordenschat
> 50.000 woorden
3 soorten klankverwisseling
Naburige klank toevoegen (hooghoek)
Weg laten vallen klank (achtig%)
Spoonerism (slaatje bla)
Top down processen
Context boodschap (ziekenhuis —> patient)
Grammaticale beperkingen (geven —> aan)
Cohort
Lijst van alle mogelijke woorden die met dezelfde klank beginnen (kapi —> schip, geld) (kapitei..—> alleen schip)
Mentale lexicon
Woordenboek in ons brein met alle woorden die we kennen
Wat helpt segmentatieprobleem?
- langzaam spreken (duidelijkere afbakening woorden)
- motherese taal (om kinderen te laten oefenen)
- weten wat je hoort (engelse ondertiteling friends)
Mcgurk illusie
Verbale en auditieve stimuli vermengen (mond lijk ba te zeggen, maar je hoort ga)
3 verschillen geschreven en gesproken woorden
- duidelijke spaties
- geschreven woord wordt volledig in 1x aangeboden
- woord in tekst kan terug gekeken worden
Oogbeweging lezen
- fixaties 3-4 p/s
- saccades 20-40 ms blind
- regresses (terugkeren na fout)
Dyslexie
Problemen met ontwikkelen van automatisering van woord herkenning (lezen) en schriftbeeldvorming (schrijven).
Dyslexie definiëren
- Achterstandscriterium (moet achterstand zijn in lezen en schrijven)
- Exclusiecriterium (mag geen andere reden zijn voor achterstand zoals beperking)
- Hardnekkigheidscentrum (probleem moet blijven bestaan, ook bij deskundige hulp)
Laag fonologisch bewustzijn
Moeilijkheid om gesproken woorden op te delen in fenomenen (individuele klanken)
Frequentie effect
Woorden die in taal veel voorkomen worden sneller herkent
Verwervingsleeftijd
Hoe vroeger je een woord leert, hoe sneller je deze herkent
Gerelateerde context
Versnelt woordherkenning, priming
Gedemieerde priming oorlog—> rust
Morfeem
Kleinste bestanddeel woord met betekenis of grammaticale waarde
Hoe herkennen we morfologisch complexe woorden?
Alle woorden opsplitsen in morfemen? Te traag
Alle woorden in mentale lexicon?
Te veel
Antwoord; beide
3 variabelen waardoor woord oogeslagen wordt in mentale lexicon
Frequentie: woorden die je vaak hoort worden sneller opgeslagen
Lengte: korte woorden meer kans
Transparantheid: woorden die niet letterlijk af te leiden zijn sneller opgeslagen (oogappel sneller dan oogarts)
Syntaxis
Woorden staan in zinnen met syntactische structuur;
- woord classificatie (zn, bn, ww)
- samenvoegen verschillende woordsoorten (bn-zn, lw-bn)
Intuinzinnen
Zinnen die we spontaan verkeerd ontleden
Pragmatiek
Speker en luisteraar moeten taal aan elkaar aanpassen (gesprek met kleine kinderen)
Semantisch systeem
Systeem in brein waarin betekenis opgeslagen wordt
Concept
Groep verwante woorden (hond, blaffen). Vormen semantisch netwerk
Categorieën concepten
Boven geschikte; algemene categorie (dier, meubel)
Basiscategorie; duidelijk prototype (vogel, stoel)
Ondergeschikte; onderverdeling basiscategorie (mus, parkiet, duif)
Propositie
Combi van concepten en hun relaties wat de betekenis van een zin weergeeft
ACT-R theorie
Zin is een reeks proposities die gecombineerd worden en worden opgeslagen in het declaratieve geheugen
Lexicon
Taalsysteem, bij tweetalige heb je 2 lexicons. Woorden zijn rechtstreeks verbonden met hun vertaling, tweede naar eerste taal sterkste verbinding
