Leki alkilujące Flashcards
Ogólny shcemat budowy i mechanizm działania
Najcześciej dwie grupy funkcyjne zdolne do alkilacji kwasów nukleinowych i białek.
Alkilując atomy azotu guaniny w DNA powodują
a) powstawanie wiązań krzyżowych w obrębie DNA, DNA-białko, DNA-RNA
b) uszkodzenie struktury DNA
c) hamowanie replikacji/transkrypcji
Alkilujące - która faza?
Są FAZOWO NIESWOISTE, najsliniej działają w S i G1, słabiej w G2
Leki alkilujące - DNP
Nudności, wymioty (30-60min)
Uszkodzenie szpiku (leukopenia, małopłytkowość)
Uszkodzenia śluzówki przewodu pokarmowego
Oporność na leki alkilujące?
Jak już wystąpi to na całą grupę z WYJĄTKIEM POCHODNYCH NITROZOMOCZNIKA
Leki alkilujące - kiedy stosować?
Ziarnica złośliwa Chłoniaki nieziarnicze Szpiczak plazmocytowy Białaczki itd.......
Pochodne IPERYTU AZOTOWEGO - wymień
CHLORMETYNA (=METCHLORETAMINA, NITROGRANULOGEN)
- CYKLOFOSFAMID
- IFOSFAMID
- TROFOSFAMID
- CHLORAMBUCYL
- MEFALAN
CHLORMETYNA
jaka grupa, gdzie stosować
Pochodna IPERYTU AZOTOWEGO
-leczenie ziarnicy złośliwej
ESTRAMUSTYNA
połączenie CHLORMETYNY i estrogenu.
Leczenie raka prostaty
CYKLOFOSFAMID - gdzie stosować?
Białaczki i wiele guzów litych.
Mniejsze dawki - jako cytostatyk
CYKLOFOSFAMID
grupa, metabolizm
- pochodna IPARYTU AZOTOWEGO
- prolek, metabolizm P450 w wątrobie
- aktywny metabolit w tkankach ulega przekształceniu w AKROLEINĘ.
Co może spowodować akumulacja AKROLEINY?
Krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego
AKROLEINA to związek powstający z aktywnego metabolitu CYKLOFOSFAMIDU
Jak zapobiegać krwotocznemu zapaleniu pęcherza przy stosowaniu CYKLOFOSFAMIDU?
Diuretyki, nawadnianie, donory -SH: ACETYCYSTEINA, MESNA
CHLORAMBUCYL
grupa, gdzie stosować, dnp
- pochodna IPERYTU AZOTOWEGO
- przewlekła białaczka limfatyczna i chłoniaki
- pacjencji z uszkodzeniem OUN: wzrost ryzyka drgawek
MEFALAN
grupa, gdzie stosować
pochodna IPERYTU AZOTOWEGO
-szpiczak plazmocytowy i rak jajnika
POCHODNE NITROZOMOCZNIKA - wymienić
LOMUSTYNA
FOTEMUSTYNA
SEMUSTYNA
KARMUSTYNA
Pochodne NITROZOMOCZNIKA - właściwości
- nieenzymatyczna przemiana do związku aktywnego
- lipofilne, przechodzą przez BBB
Pochodne NITROZOMOCZNIKA, a inne leki alkilujące?
Zmiany w morfologii krwi później (4-5tyg) niż inne leki alkilujące (1-2tyg)
KARMUSTYNA
- pochodna nitrozomocznika
- podawana w wysokich dawkach może powodwać zwłókniające zapalenie płuc i zaczerwienienie skóry głowy i twarzy
Pochodna nitrozomocznika zawierająca GLUKOZĘ?
i do czego i dlaczego służy
STREPTOZOCYNA
kumuluje się w komórkach BETA wysp trzykstkowych
super do terapii guzów trzustki wydzielających INSULINĘ
Pochodne platyny - wymienić
CISPLATYNA KARBOPLATYNA OKSALIPLATYNA NEDAPLATYNA HEPTAPLATYNA LOBAPLATYNA
CISPLATYNA - główne zastosowanie
Terapia guzów litych: płuca, pęcherz, jajniki
Schemat VBC
CISPLATYNA + WINBLASTYNA + BLEOMYCYNA
lub
CISPLATYNA + ETOPOZYD + BLEOMYCYNA
zwiększa efekty leczenia nienasieniakowych guzów jąder
CISPLATYNA - dnp
-MNIEJ mielotoskyczna niż inne leki ALKILUJĄCE
nudności, wymioty, biegunka,
- uszkodzenie nerek
- ototoksyczność
- neurotoksyczność
Jak zapobiec uszkodzeniu nerek przez CISPLATYNĘ?
AMIFOSTYNA - donor grupy SH wyłapywany przez komórki zdrowe, ale nie przez nowotworowe
KARBOPLATYNA
v. CISPLATYNA
- działa jak CISPLATYNA
- ale! tutaj GŁÓWNY objaw niepożądany to MIELOSUPRESJA
-w MNIEJSZYM stopniu uszkadza nerki i przewód pokarmowy (brak konieczności nawadniania i nefroprotekcji)
Co podać w wypadku oporności na CISPLATYNĘ/KARBOPLATYNĘ
OKSALIPLATYNA
stosowana jest w przerzutującym raku okrężnicy
OKSALIPLATYNA + FLUOROURACYL + LEUKOWORYNA
Schemat FOLFOX?
przerzutujący rak okrężnicy
OKSALIPLATYNA + FLUOROURACYL + LEUKOWORYNA
OKSALIPLATYNA - główne dnp
czuciowa neuropatia obwodowa
nadwrażliwość na zimno w obrębie kończyn
BUSULFAN
TREOSULFAN
(jaka grupa, działanie w zależności od dawek, zastosowanie, dnp)
-inne leki alkilujące
- mniejsze dawki: swoiście hamują tworzenie granulocytów i płytek
- większe dawki: hamują erytropoezę
-stosowane w megadawkach żeby wybić szpik przed przeszczepem
- CIEMNIE ZABARWIENIE SKÓRY (mija rok po terapii),
- OKLUZYJNA CHOROBA ŻYŁ WĄTROBOWYCH, mielosupresja, nudności, wymioty, zapalenie błon śluzowych
PROKARBAZYNA
inny lek alkilujący
-niejasny mechanizm, zaburza strukturę RNA i DNA, pęka chromosomy, możliwe że przez RFT
-leczenie ziarnicy złośliwej w schemacie MOPP, chłoniaków nieziarniczych, guzów OUN
PROKARBAZYNA a MAO
jeden z metabolitów silnie hamuje MAO
trzeba unikać leków hamujących enzym i pokarmów z TYRAMINĄ
Który lek alkilujący wywołuję reakcję disulfiramową?
PROKARBAZYNA
DAKARBAZYNA
grupa, metabolizm, zastosowanie, dnp charakterystyczne
- inny alkilujący
- aktywny metabolit powstaje w wątrobie
- ziarnica złośliwa (ABVD), czerniak, guzy tkanek miękkich
- ciężkie, źle rokujące uszkodzenie wątroby
ALTRETAMINA
grupa, zastosowanie, dnp
- inny lek alkilujący
- oporne raki jajnika
- nudności, wymioty, mielosupresja, neurotoskyczność (senność, zmiany nastroju, neuropatia obw)
TEMOZOLOMID
grupa, cecha, zastosowanie
- inny lek alkilujący
- dobrze przenika przez BBB
- glejaki
TIOTEPA
grupa, zastosowanie, ciekawe zastosowanie
- inny alkilujący
- rak jajnika i sutka
- podawana miejscowo: do jam ciała = zmniejszenie wysięku nowotworowego, do pęcherza=rak pęcherza
