lang 4 Flashcards
apat na proseso ng pagbabasa
a. Komunikatibong aspekto
b. Pisyolohikal na aspekto
c. Kognitibong aspekto
d. Panlipunang aspekto
Pagkilala at pagtukoy sa mga nakaimbag na
simbolo at kakayahan sa pagbigkas ng mga tunog.
Persepsiyon
Pag-unawa sa mga nakalimbag na
simbolo o salita.
Komprehensiyon
Paghatol ng kawastuhan,
kahusayan, pagpapahalaga at pagdama sa
teksto.
Reaksiyon
Pag-uugnaysa teksto ng mga
karanasan ng mambabasa.
Intergrasiyon
pagtitig sa teksto
fixation
paggalaw
interfixation
simula hannggang katapusan
return sweeps
balik (piling salita lamang)
regration
DALAWANG URI NG PAGBABASA
a. Metacognitive na
Pagbabasa
b.INTERAKTIBONG PROSESO NG PAGBASA
Isang paraan ng mahusay at mabisang pagbabasa ng
isang indibidwal na kung saan nauunawaan niya
ang nais iparating na impormasyon ng materyal/
sulatin na binabasa. Maaking tulong ito para humusay
ang kakayahan nilang umnawa at bumuo ng mga
ideya.
Metacognitive na
Pagbabasa
TATONG ELEMENTONG DAPAT
ISAALANG-ALANG:
a. Kaalaman sa kahulugan ng salita o bokabuaryo
Paglinang ng Talasalitaan
b.Pag-unawa sa pangungusap o kaalaman sa syntax
c. Pag-unawa sa kabuuan ng pahayag
Kaalaman sa kahulugan ng salita o bokabuaryo
Paglinang ng Talasalitaan
a. Una, BIGKASIN ang salita.
b. Ikalawa, suriin ang ESTRUKTURA ng salita.
c. Pagkatapos, pag-aralan ang KONTEKSTO ng salita.
d. Kapag hindi pa rin makuha ang kahulugan, kumonsulta na sa
diksiyunaryo.
e. itala ang salita at kabisahin ang kahulugan nito upang
maidagdag sa kaalaman sa taasalitaan.
ay isang sangay sa disiplina ng lingguwistika
na sinusuri kung paanong ang mga salitang nakapaloob
sa isang pahayag ay nagkakaugnay-ugnay.
Tinitignan kung paano mapag-uugnay-ugnay ang mga
salita upang makabuo
ng isang wasto at angkop na pangungsap.
syntax
Ang isang mambabasa ay may kakayahang suriin ang
sariling paraan ng pagpoproseso ng impormasyon.
Halimbawa, kung habang nagbabasa ay tila walang
kabuluhan ang mga salitang nadaanan ng tingin, balikan
itong muli at tukuyin ang angkop na salitang dapat
gamitin.
Pag-unawa sa kabuuan ng pahayag
Nagsisimua sa teksto ang proseso
TEORYANG IBABA-PATAAS
( BOTTOM-UP )
Ang pag-unawa ay nagmumula sa isipan ng
mambabasang
mayroon nang dating kaalaman at karanasan.
TEORYANG ITAAS-PABABA
(TOP DOWN )
Batayan nito ang pagkakaroon ng dating kaalaman ng
mambabasa ukol sa paksa
iskema
Hindi kinikilala ang
kakayahan ng mambabasa
na manghinuha at
magproseso ng
impormasiyon .
kahinaan ng bottom up
Akma lamang ang
mahuhusay nang bumasa at
marami nang kaalaman
Panganib ng
misinterpretasiyon.
kahinaan ng top down
Ang pagbasa ay isang transaksiyon
at interaksiyon ng teksto at mambabasa.
Habang isinasagawa
ang prosesong ito, tayo ay naghahanap at bumbuo
ng kahulugan base sa pag-unawa natin sa teksto.
INTERAKTIBONG PROSESO NG PAGBASA
Taglay ng Teksto
*konsepto, damdamin
*wika
*layunin
*porma/ anyo
*nilalaman
Taglay ng Mambabasa
*personal nakaalaman, damdamin
at saloobin
*wika
*layunin
*kaalaman sa porma/ anyo
*mga ekspektasyon sa nilalaman
ay
may layuning ilarawan ang
mga katangian ng mga bagay,
pangyayari, lugar, tao, ideya,
paniniwala at iba pa
TEKSTONG
DESKRIPTIBO
HALIMBAWA NG MGA SLATING
TEKSTONG DESKRIPTIBO
*mga akdang pampanitikan
*talaarawan
*suring-basa
*obserbasyon
*talambuhay
*polyetong pantrismo
*sanaysay
*rebyu ng pelikula o palabas
MGA ELEMENTO NG
TEKSTONG DSKRIPTIBO
a. KARANIWANG
PAGLALAWARAN
b. MASINING NA
PAGLALARAWAN
tahasang inilalarawan ang paksa sa
pamamagitan ng pagbanggit sa mga
katangian nito gamit ang pang-uri at
pang-abay
Karaniwang Paglalarawan
ito ang salitang nagbibigay
turing o naglalarawan sa isang
pangngalan o panghalip.
Nagsasaad din ng uri o katangian
ng tao, bagay, hayop, pook o pangyayati.
pang uri
ay salitang
naglalarawan o nagbibigay
turing sa pandiwa,
pang-uri, o kapwa pang-abay.
pang abay
-malikhain ang paggamit ng wika
upang makabuo ng kongkretong imahe tungkol
sa inilalarawan.
-madalas gamitin ang ganitong diskurso sa mga
tekstong pampanitikan kagaya ng mga tula,
maikling kwento, nobele at sanaysay.
MASINING NA PAGLALARAWAN
PAALALA SA PAGSULAT NG
TEKSTONG DESKRIPTIBO
-gumamit lamang ng mga wastong salita
na maghahayag ng eksaktong ibig sabihin.
-iwasan maging maligoy sa paglalarawan.
“figure of speech” sa wikang ingles ay mga salita o
mga pahayag
na gumagamit ng mga salitang matalinghaga upang
ang pagpapahayag ay mas
maging kaakit-akit, makulay, at mabisa.
tayutay
ay tumutukoy sa paghahambing ng
dalawang magkaibang bagay, tao, o
pangyayari sa pamamagitan ng mga
salitang tulad ng, parang, kagaya, kasing,
kawangis, kapara at katulad
SIMILI O
PAGTUTULAD
ay tumutukoy sa tuwirang paghahambing
kaya’t hindi na kailangan gamitan ng mga
salitang naghahayag ng pagtutulad
METAPORA O PAGWAWANGIS
ay tumutukoy sa paglalapat ng mga
katangiang pantao sa mga bagay na abstrak
o walang buhay
Personipiksyon o Pagsasatao
ay tumutukoy sa eksaherado o sobrang
paglalarawan kng kaya hindi literal
ang pagpapakahulugan
Hyperboli o Pagmamalabis
ay tumutukoy sa paggamit ng salitang may
pagkakatulad
sa tunog ng bagay na inilalarawan nito
Onomatopeya o paghihimig
ay isang uri ng
babasahing di-piksiyon.
tekstong impormatibo
isang uri ng pagpapahayag na ang
layunin ay makapagbibigay ng impormasiyon.
Naglalahad ito ng malinaw na paliwanag sa paksang
tinatalakay
ekspositori
halimbawa ng mg sulatin
o akdang pampanitikan na naglalaman
ng tekstong impormatibo
*Ulat
*pananaliksik
*artilkulo
*komentaryo
*polyeto o brochure
*suring-papel
*mungkahing proyekto
*balita
*sa mga sangguniang
aklat tulad ng mga
ensayklopediya,
almanak, batayang
aklat at dyornal
ELEMENTO NG
TEKSTONG
IMPORMATIBO
*kahulugan
*pag-iisa-isa
*pagsusuri
*paghahambing
*sanhi at bunga
*suliranin at solusyon
GABAY SA
PAGBASA NG
TEKSTONG
IMPORMATIBO
a. Layunin ng may akda
b. Mga Pangunahin at suportang ideya
c. Hulwarang Organisasyon/ Pantulong na Kaisipan
d. Paggamit ng mga nakalarawang interpretasyon
e. Pagbibigay diin sa mahalagang salita sa teksto
f. Pagsulat ng mga Talasanggunian
Ano ang hangarin ng may-akda sa kaniyang pagsulat?
Layunin ng may akda
Tungkol saan ang teksto?
Mga pangunahing suportang ideya
Paano inilahad ang mga suportang ideya ?
Hulwarang Organisasyon/ Pantulong na Kaisipan
Paggamit ng larawan ,guhit ,dayagram, tsart,
timeline at iba pa upang higit na mapalalim
ang pang-unawa ng mga mambabasa sa mga
tekstong impormatibo.
Paggamit ng mga nakalarawang interpretasyon
Ito ay ang paggamit ng mga estilo tulad ng
pagsulat nang nakadiin, nakalihis,
nakasalungguhit o paglagay ng “panipi” upang
higit na madaling makita ang mga salitang
binibigyang diin.
Pagbibigay diin sa mahalagang salita sa teksto
Inilalagay ng mga manunulat ang mga
aklat, kagamitan, at iba pang sangguniang
gamit upang higit na mabigyang-diin ang
katotohanang naging batayan ng mga
impormasyong taglay nito.
Pagsulat ng mga Talasanggunian
MGA URI NG
TEKSTONG IMPORMATIBO
a. Paglalahad ng Totoong pangyayari/Kasaysayan
b. Pag-uulat pang-impormasyon
c. Pagpapaliwanag
ito ang uri ng tekstong impormatibo na naglalahad
ng mga totoong pangyayaring naganap sa isang
panahon o pagkakataon.
Paglalahad ng Totoong pangyayari/Kasaysayan
ito ay naglalahad ng mahahalagang kaalaman o
impormasyon patungkol sa tao, hayop at iba pang
bagay na nabubuhay gayundin sa mga pangyayari sa
paligid.
Pag-uulat pang-impormasyon
ito ay uri ng tekstong impormatibo nagbibigay
paliwanag kung paano o bakit naganap ang isang
bagay o pangyayari.
Pagpapaliwanag
ay naglalayong manghimok omangumbinsi sa pamamagitan ngpagkuha ng damdamin o simpatiya ngmamba
TEKSTONGNANGHIHIKAYAT/PERSUWEYSIB
halimbawa ng mga akdang gumagamit ng tekstongnanghihikayat;
Talumati
Mga Patalastas
isang pilosopong naniniwala sakahalagahan ng panghihikayat. Ayon sa kanyamay tatlong elemento ng panghihikayat.
Aristotle
Mga Elemento ng TekstongNanghihikayat
a. Ethos
b. Pathos
c. Logos
ay salitang Griyego na nauugnay sasalitang etika ngunit higit ng itong angkop ngayon sasalitang “ imahe”.
ETHOS: Ang karakter, Imahe, o Reputasyon ngManunulat/Tagapagsalita
tumutukoy sapangangatwiran. Nangangahulugan din itongpanghihikayat gamit ang lohikal na kaalaman. Tumutukoyrin ito sa pagiging lohikal ng nilalaman o kung maykatuturan ba ang sinabi upang mahikayat o mapaniwalaang tagapakinig na ito ay totoo.
Logos: Ang Opinyon o Lohikal na pagmamatuwidng Manunulat/Tagapagsalita
tumutukoy sa emosyon at damdamin ng mgamambabasa o tagapakinig. May kakayahan ang taona gumawa ng sariling desisyon dahil mayroonsiyang pag-iisip at lahat ng ginagawa ng tao aybunga ng kaniyang pag-iisip.
Pathos: Emosyon ngMambabasa/Tagapakinig
GABAY SA PAGBASA NG TEKSTONGNANGHIHIKAYAT
*Kredibilidad ng may-akda
*Nilalaman ng teksto
*Pagtukoy sa elementong pathos sapanghihikayat
*Bisa ng panghihikayat
PAGHAHANDA PARA SA PAGSULAT NGTEKSTONG NANGHIHIKAYAT
Una, linawin kung ano ang layunin ng isinulat na teksto.Anong posisyon, aksiyon, o ideya ang nais mongpaniwalaan o tanggapin ng mambabasa o tagapakinig.Kapag natukoy na ito, sunod na unawain ang uri ngmambabasa o tagapakinig na tatanggap ng isinusulat nateksto.
ay pagsasalaysay o pagkukuwento ng mga
pangyayari a isang tao o mga tauhan,
nangyari sa isang lugar at panahon o sa isang
tagpuan nang may maayos na
pagkakasunod-sunod mula simula hanggang
katapusan.
NARATIBO
Mga Uri ng Tekstong Nnaratibo
a. salaysay na nagpapaliwanag
b. salaysay ng mga pangyayari
c. salaysay na pangkasaysayan
d. salaysay na pantalumbuhay
e. likhang katha batay sa kasaysayan
f. salaysay ng nakaraan
g. salaysay na pakikipagsapalar
iba’t ibang uri ng
naratibo
maikling kuwento, nobela, kuwentong-bayan,
mitolohiya, alamat.
Elemento ng Isang
Tekstong Naratibo
a. Banghay
b. Tauhan
c. Tagpuan
d. Suliranin at Tunggalian
e. Diyalogo
Binubuo ang banghay ng mga kawil-kawil na
pangyayari.Inaayos ang mga pangyayari upang
makabuo ng isang istruktura o porma.
Banghay
Tatlong Uri ng Banghay;
a. Analepsis (Flash back)
b. Prolepsis (Flash forward)
c. Elipsis
dito ipinapasok ang mga pangyayaring nagaganap
sa nakalipas.
Analepsis (Flashback)
dito nama’y ipinapasok ang mga pangyayaring
magaganap pa lang sa hinahara.
Prolepsis (flash forward)
may puwang o patlang sa pagkakasunod-sunod ng
mga pangyayari na nagpapakitang may bahagi sa
pagsasalaysayna tinaggal o hindi isinama.
Elipsis
Sila ang nagdadala at
nagpapaikot ng mga pangyayari sa isang
salaysay. Sila ang kumikilos sa mga
pangyayari at karaniwang nagpapausad nito.
Tauhan
walang pagsasalaysay o naratibo na mabubuo
kung walang lugar na pinangyarihan ng
kuwento at panahon kung kailan ito naganap
Tagpuan
ang pinakaadramang tagpo ng kuwento at
inaasahang may maidudulot na mahalagang pagbabago
patungo sa pagtatapos.
Suliranin at Tunggalian
ginagamit ang diyalogo upang gawing
makatotohanan ang mga pangyayari sa
pamamagitan ng pag-uusap ng mga
tauhan.
Diyalogo
sa pagsasagawa ng tekstong naratibo, kailangan
magkaroon ka ng mahusay na umpisa upang makapagset
ka ng mood sa daloy ng kuwento. Iwasan ang pagbibigay
ng komento sa gitna upang hindi lumihis ang paksang
tinatalakay.
Pamamaraan ng Narayon
kabigla-biglang pagbabago sa takbo ng
kuwento na hindi inaasahan ng mambabasa.
Plot Twist
pagbibigay ng clue sa puwedeng maging takbo ng
kuwento.
Foreshadowing
pag-aalis ng ilang bahagi upang mag-isip ang mga
mambabasa.
Ellipsis
pinalalabas na patay na ang mga mahahalagang
tauhan ngunit nabubuhay sa dulo.
comic book death
baliktad na pamamaraan dahil nagsisimula sa
wakas patungong simula ang takbo ng kuwento
Reverse chronology
GABAY SA PAGBASA NG
TEKSTONG NARATIBO
a. Layunin ng May-akda
b. Mga ginagamit na elemento
ng naratibo
Paghahanda para sa Pagsulat ng Tekstong Naratibo
a. Malinaw dapat kung papaano magagamit ang tekstong
naratibo upang mapalutang ang layunin ng isusulat.
b. Malalim ang pananaliksik sa paksa
c. Mahalaga ang paglalarawan sa setting at
kontekstuwlisasyon
d. Mahusay ang panulat o literary prose style
naglalayon itong hikayatin angmambabasa na ibahin ang kanilangpananaw, tanggapin, o sang-ayunan anginilalahad na panig, o hikayatin silangkumilos ayon sa iaparating naargumento.
Tekstong argumentatibo
halimbawa ng mga sulatin o akdang gumagamit ng Tekstong Argumentatibo
a. Tesis
b. posisyong papel
c. papel na pananaliksik
d. editoryal
e. petisyon
Elemento ng isang Tekstong Argumentatibo
a. Nakabatay sa mga totoong ebidensya
b. May pag sasaalang alang na pananaw
c. Ang paghihikayat ay nakabatay sa katwiran at mga patunay na inilatag
d. Nakabatay sa lohika
10 uri na lihis ng pangangatwiran
a. Argumento laban sa karakter
b. Pag gamit sa pwersang panakot
c. Paghingi ng awa o simpatya
d. Batay sa dami ng naniniwala sa argumento
e. Batay sa kawalan ng sapat na ebidensya
f. Batay sa pag kakaugnay ng dalawang pangyayari
g. Batay sa pagkakasunod ng pangyayari
h. Walang kaugnayan
i. Paikotikot na pangangatwiran (circular reasoning)
j. Padalos dalos na paglalahat (Hasty generalization)
Lihis ang ganitong uri ng pangangatwiran sapagkat nawawalan ng katotohanan ang argumento dahil ang pinagtutuunan ay hindi ang isyu kundi ang kredibilidad ng taong kausap.
Argumento laban sa karakter
ang pangangatwiran ay hindi nakasalig sa katatagan ngargumento kundi sa awa at simpatiya ng kausap
Paghihingi ng awa o simpatya
ang paninindigan sa katotohanan ng isang argumento ay batay sa dami ng naniniwala rito.
Batay sa dami ng naniniwala
Ang proposisyon o pahayag ay paninindigan dahil Hindi pa napapatunayan ang kamalian nito at walang sapat na patunay kung mali o tama ang pahayag
Batay sa kawalan ng sapat na ebidensya
Pangangatiwaran ay batay sa sabay na pangyayari; ang isa ay dapat dahilan ng isa o may ugnayan na sanhi at bunga agad ang dalawang pangyayaring ito
Batay sa pagkakaugnayan ng dalawang pangyayari
ang pamamatuwid ay batay sa magkakasunod-sunod napattern ng mga pangyayari, ang nauna ay pinaniniwalaangdahilan ng kasunod na pangyayari.
Batay sa pagkakasunod ng pangyayari
ang kongklusyon ay walang lohikal na kaugnayan sa naunangpahayag.
Walang kaugnayan
paulit-ulit ang pahayag at walang malinaw napunto.
Paikot-ikot na pangangatwiran(Circular Reasoning)
paggawa ng panlahatang pahayag o kongklusyonbatay lamang sa iilang patunay o katibayang maykinakailangang. Bumuo ng argumento nang walanggaanong batayan.
Padalos-dalos na Paglalahat (Hasty Generalization)
ay binubuo ng mga panuto upang masundan ang mga hakbang ng isang proseso sa paggawa ng isang bagay. Nagsasaad din dito ang impormasyon o mga direksiyon upang ligtas, mabilis, matagumpay, at maayos na maisakatuparan ang mga gawain. May tiyak na pagkakasunod-sunod ang mga hakbang na dapat sundin upang matagumpay na magawa ang anumang gawain.
Tekstong Prosidyural
• ay nabibigay ng punto o direksiyon kung paano gawin ang isang bagay.
• laging ginagamit ang tekstong prosidyural sa mga gawaing pampaaralan.
• para sundan ang isang resipi ng putahe.
• kapag magsasagawa ng isang eksperimento.
• kailangang unawain ang mga panuto sa paggawa ng iba’t ibang gawain sa tahanan.
Tekstong Prosidyoral
halimbawa ng mga sulatin o akdang gumagamit ng tekstong prosidyural
a. Resipi
b. Manwal sa paggamit ng isang kasangkapan o mekanismo
c. Gabay sa paggawa ng mga proyekto
d. Mga eksperimentong siyentipiko
e. Mekaniks sa Laro
f. Mga alituntunin sa Kalsada
Mga Elemento ng Tekstong Prosidyural
a. Layunin
b. Kagamitan
c. Mga hakbang
d. Tulong na Larawan
e. Gabay sa Pagbasa ng Tekstong Prosidyural
f. Mga paalala sa Pagsulat ng Tekstong Prosídyural
