Kaviteti Oral Dhe Trakti Gastrointestinal Flashcards
Lezione ulceroze dhe inflamatore
Ulcerat aftoze
Stomatiti herpetik
Kandidoza orale
Ulcerat aftoze
Lezione shume te shpeshta,te vogla, te dhimbshme dhe te ceketa.Marrin formen e erozioneve siperfaqesore te rrumbullaketa,shpesh te mbuluara me eksudat gri ne te bardhe.Shfaqen vetem ose ne grup ne mukozen orale te pakeratinizuar,vecanerisht ne qiellzen e bute,mukozen bukolabiale.
Mujd te nxiten nga stresi,temperatura,ngrenia e disa ushqimeve te caktuara dhe aktivizimi i semundjes inflamatore te zorreve.
Stomatiti herpetik
Infeksion qe shkaktohet nga virusi Herpes simplex virus 1
Patogjeni transmetohet nga personi ne person permes puthjes.
Infeksioni paresor eshte asimptomatik,virusi vazhdon me ekzistu brenda ganglioneve rreth gojes (ganglioni trigeminal).
Ku mandej me riaktivizimin e virusit(ethet,ekspozimi ndaj te ftohtit apo te nxehtit)shfaqen vezikula te vetme ose t e shumefishta te vogla,ne buze,ose rreth vrimave te hundes (ulcerat nga i ftohti ose fluskat e e ethev).Mandej ato qahen dhe lene ulcera te ceketa dhe te dhimbshme.
Morfo;vezikujt fillojne si vater intraepiteliale e edemes qelizore.Qelizat e infektuara fryhen dhe zhvillpjne inkluzione virale intranukleare acidofilike.
Ndonjihere qelizat e aferta bashkohen per te formuar qeliza gjigande,te cilat nihen si polikarione te multinukleuara.
Kandidoza orale
Kandidoza pseudomembranoze eshte infelsiom fungal (nga candida albicans), me i zakonshem i kavitetit oral dhe eshte mjaft i shpesh te personat te cjlet kane diabet mellitus ose anemi.
Morfo;kandidpza merr formen e nje pllake te bardhe aderente te ngjajshme me gjizen(e shtrire kudp brenda kavitetit oral,e mbeshtjellur nga pseudomembrana,e perbere nga nje sere krganizmash fungal te ngjotur ne mukozen qe ndodhet nen te)
Leukoplakia dhe eritroplakia
Paraqet nje njolle ose pllake mukozale e bardhe e mirepercaktuar qe shkakrohet nga trashja epidermale ose hiperkeratoza.
Keto pllaka paraqiten me shpesh tel meshkujt e moshuar dhe shpesh ndodhen ne kufirin vermilion te buzeve te poshtme.ne mukozen bukale,ne qiellzen e forte dhe te buta.
Mund te jene multifokale,difuze,te lemuara ose te ashpra ne trashjet mukozale.
Kane kryesisht shkakzar te panjohur pervew faktit qe shoqerohen me perdorimimin e duhanit.
Llojet e leukoplakise
Ka kryesisht 3 verzione te leukoplakise qe dallojne nga leukoplakia orale;
1,leukoplakia me qime-lezion i pazakonte,qe verehet vetem te personat e infektusr me HIV,PERBEHET NGA PLLAKA TE BARDHA Qe bashkohen njera me tjetren kudo ne mukozen orale,qe kane siperfaqe te rrudhosur me qime
2.leukoplakia verrukoze-shfaq nje siperfaqe te rrudhosur,qe shkaktohet nga hiperkeratoza e tepert, eshtebe pademshme,perhapet me kalimin e kohes duke shkaktuar lezione ne forme te lythave.
3.eritroplakia prekanceroze-ka te beje me zonat e kufizuaramtr kuqe,qe mund tr jene tr ngritura ose jo tr ngritura.
Kanceret e kavitetit oral dhe te gjuhes
Mbizoterimi me i madh i kancereve tr kavitetit oral eshte -karcinoma me qeliza skuamoze.
Tri vendet mbizoteruese te origjines se karcinomes se kavitetit oral jane ;
Kufiri vermilion i aneve te buzes poshtme
Dyshemeja e gojes
Kufijt lateral te gjuhes se ,evizshme
Lezionet e hershme shfaqen si trashje te kufizuara si perla te bardha ne te gri te buzes,te cilat ngjajne me pllakat. Eleukoplakise.Ato mund te rriten ne nje menyre ekzofitike duke krijuar lezione nodulare dhe perfundimisht lezione fungale ose te kene prirje per nekroze qendore duke krijuar keshtu ulcer kanceroze.
Semundjet e gjendrrave te peshtymes
Sialoadeniti
Tumoret e gjendrrave te peshtymes
Sialoadeniti
Paraqet inflamacion te gjendrrave kryesore te peshtymes,qe mund te kete origjine traumatike,virale,bakteriale dhe autoimune.
Mucocela
Lezioni me i zakonshem i gjendrrave te peshtymes qe ka origjije nga trauma
Kryesisht ne buzen. Eposhtme.
Shkaktohet nga bllokimi ose ruptura e duktusit te gjendrrave te leshtymes dhe pasohet me rrjedhje te peshtymes ne indet perreth
Infeksioni viral i shytave
Mund te shkaktoj zmadhim te gjendrrave te peshtymes,kryesisht parotideve.
Sialodeniti bakterial
Ndodh per shkak te obstruksionit te duktusit,qe shkaktohet nga formacioni i gureve (sialolithiatis),por shkaktohet edhe ngs hyrja retrograde e baktereve ne kavitetin oral nen kushtet e dehidratimit te rende sistemik.
Nga bakteret me te zakonshme jane ; staph.aureus dhe strep.viridans.
Sialodeniti autoimun
Eshte shkaku kryesor i sialodenitit kronik,i cili vjen nga prodhimi i ulet i peshtymes me inflamacion pasues,sic eshte rasti te sindroma Sjorgen,ku preken te gjitha gjendrrat e peshtymes dhe te loteve,duke cuar ne shfaqejen e kserotomise (goja e thate),keratocpnjuctivitis sicca (sy te thate)
Sindroma Mikulicz
Kombinimi i zmadhimit inflamator te gjendrrave te peshtymes dhe gjendrrave te loteve dhe kserotomise njihen me emrin me ekte sindrome
Shkaqet jane
Sarkoidoza
Leukemia
Limfoma
Tumoret e gjendrres se peshtymes
Shumica e tumoreve beninje shfaqen brenda gjendrrave parotide ,dhe pjesa tjeter jane ne gjendrren submandibullare dhe submaksillare.
Tumori mbizoterues ne parotide eshte adenoma pleimprfike beninje.
Kristadenoma papillare limfomatoze(Tumori Warthin)
Ndersa tumori malinj i gjendrrave te peshtymes eshte larcinoma mukoepidermoide
Adenoma pleimorfike beninje
Lezion qe rritet ngadal,i miredalluar,dhe ne dukje i inkapsuluar,shfaqet tek parotidet siperfaqesore dhe shkakton ejtje ne kendin e nofulles,dhe mund te palpohet si mase e vecante
Morfo; tipari karakteristik i kesaj adenome eshte heterogjeniteti.
Qelizat tumorale formojne duktuse,acinuse,tubula,shirita ose shtresa qelizore.
Kristadenoma papillare limfomatoze(Tumori Warthin)
Mendohet se lind nga indet heterotopike te gjendrrave te oeshtymes te ngecuravne nje nodul limfatik gjate embriogjenezes.
Ky tumor eshtr nje mase e vogel,e mirekapsulua,sferike ne vezake ,e cila gjate prerjes shfaq shpesh hapesira cistike,qe ngjajne si te cara dhe permbajne mucine.
Tiparet karakteristike jane;epiteli dyshtresor qe vesh hapesirat e degezuara cistike dhe nje ind limfoid i mirezhvilluarni vendosur posht te çarit,qe formon nganjehere qendra germinale.
Crregullimet anatomike dhe motorike te ezofagut
Akalazia
Sindroma Mallory Weiss
Akalazia
Akalazia paraqet pamundesine per te relaksuar sfinkterin e poshtem ezofageal ne pergjigje te gelltitjes.
Anomalite e akalazise jane;aperistaltika,relaksimi i pjesshem ose i paplote i sfinkterit ezofageal te poshtem,tonus i larte i qetesise se sfinkterit ezofageal te poshtem.
Manifestimet e Akalazise
Me humbje te inervimeve intrinsike frenuesente sfinkterit ezofageal tr poshtem dhe muskujve te lemuar te trupit te ezofsgut.(Akalazia paresore)
Akalazia dytesore-mund te shkAktohet nga procese te ndryshme patologjike qe qojne ne demtimin e funksionit ezofagesl ,psh ; Semundja e Chagas,shkaktuar nga trypanosoma cruzi-shkakton shkaterrim te pleksusit mieneterik te ezofagut ,duodenit,kolonit dhe ureterit.
Akalazia kryesisht nuk eshte semundje mukozale,mirepo stazab eushqimit mund te shkaktoje inflamacion mukozal dhe ulcere mbi sfinkterin ezofageal te poshtrm.
Klinikisht akalazia karakterizohet nga disfagia perparuese dhe paaftesia per te transportuar plotesisht ushqimin ne stomak.Mundet me ndodhe regurgitimi gjate nates dhe aspirimi i ushqimeve te patretura.
Sindroma Mallory Weiss
Nenkupton carjen longitidunale te ezofagut ne junksionin gastroezofageal,qe hasen me shpesh pas operacioneve kirurgjike ne ate pjese,te konsumuesit e alkoolit,refluksi gastroezofageal etj.
Si vjen kjo carje e ezofagut te sindroma Mallory Weiss
Nga nje shtypje qe krijohet nga largimi i permbajteve te lukthit gjate te vjellave qe perkon me relaksimij e papershtatshem te muskulatures ne sfinkterin ezofagesl te poshtem
Carjet mund te prekin vetem mukozen,ose mund te penetrpjne ne mur.Infeksioni i defektit mund te coje ne nje ulcere inflamatoee ose ne mediastinit
Varicet
Varicet ezofageale jane vena te dilatuara te ezofagut qe shfaqen te njerezit me semundje te melcise.
Varicet shkaktohen kur qarkulli,i i gjakut ne melci bllokohet nga cirroza,koagulimi apo ndonke shkaketar tjeter.Tash,per me i evitu keto bllokime,gjaku rrjedhes permes eneve te vogla kolaterale ,te cilat nuk jane te projektuara pee te mbartur kete vellim te madh te gjakut,keshtu presioni qe krijoheg ne keto ene i dilaton ato (formon varice)dhe mund te coje ne gjakderdhje.
Morfologjia;varicet shfaqen si vena te dilatuara te perdredhura qe shtrihen kryesisht ne submukozen e ezofagut distal dhe stomakut proksimal.Efekti perfundimtar eshte dalja e parregullt e mukozes se mbivendosur ne drejtim te lumenit.Kur varicja nuk eshte e qare,mukoza mund te jete normale,por shpesh ajo eshte e gerryer dhe e inflamuar per shkak te pozicionit te saj te ekspozuar duke dobesuar me tej indin mbeshtetes te venave te dilatuara.
Ezofagiti
Paraqet inflamacion te ezofagut,pas demtimit te mukozes ezofageale;qe mundnte vie ngab:intubimi gastrik i tejzgjatur,uremi,gelltitje te lendeve gerryese etj.
Njeri nga shkaqet e ezofagitit mund te jete REFLUKSI EZOFAGEAL;ku sfinkteri ezofageal i poshtem e mban permbajtjen acidike te lukthitnposht ezofagut ,mirepo ky sfinkter mund te mos mbyllet si duhet ,dhe ne kete rast nje pjese e lukthit mund te rreshqase mbi diafragme (herni hiatale)dhe keshtu permbajtja acidike kthehet ne ezofag (refluksi gastroezofageal) dhe mund te demtoje mukozen.
Morfologjia;ezofagiti mund te dallohet mikroskopikishz si HIPEREMI e thjeshte mr anomali histolpgjike ose virtuale.Mukoza ne ezofagitin e rende shfaq erozione epiteliale te bashkuara ose ulcerim total ne submukoze.Rei tiparet karakteristike te ezofagitit nga refluksi jane ;
Eozinofilia
Hiperplazia
Zgjatja e lamina propria te papillave
Ezofagiti Barrett
Eshte nje gjendje ne te cilen ka ndryshim metaplastik ne qelizat e mukozes se pjeses se poshtme te ezofagut,nga epiteli skuamozni shtresuar ne epitelin kolumnar (qe permban qeliza ne forme kupe)
Shkaku kryesor i kesaj gjendjeje eshte pershtatja e epitelit ndaj ekspozimit kronik te acidit gjat refluksit ezofageal
Morfologjia;ezofagiti barret shaqet si nje mukoze roze ne te verdhe midis mukozes ezofageale skuamoze roze te zbehte dhe mukozes gastrike te shendetshme ne ngjyre kafe te lehte.
Karcinoma ezofageale
I ka dy tipa ; karcinoma me qeliza skuamoze dhe adenokarcinomat.