Kafli 1 - Sett Lög

Question 1

Sett lög

Answer 1

• ákvæði stjórnarskrár
• Almenn lög
• stjórnvaldsfyrirmæli

Question 2

Lögskýring

Answer 2

• hugsanleg réttarheimild e.t.v. Fundin
• Réttarheimildinni þarf að beita
• Til þess að hægt sé að beita henni þarf fyrst að skýra hana - lögskýringar taka við
• komist að niðurstöðu um réttarreglu

Question 3

Lex lata

Answer 3

Hin lagalega aðferð á að leiða okkur að niðurstöðu um lögin eins og þau eru á hverjum tíma

Question 4

Lex ferenda

Answer 4

hin lagalega aðferð snýst ekki um að komast að niðurstöðu um hvernig lög ættu að vera

Question 5

Hvaðan koma reglunar

Answer 5

Réttarreglur hafi smám saman vaxið úr siðum og þróast í fastmótaðar venjur og smá saman orðið skuldbindandi.

Venjunar myndast við að reynt er að halda samfélaginu saman.

Question 6

Lög og venjur

Answer 6

Reglur settar sem gilda eiga um hefðun (lög í þrengri og rýmri merkingu)

Hlutverk lýðræðislega kjörins þjóðþings að setja reglurnar
-Sett lög

siðir og venjur sem viðgengist hafa áður gilda áfram, enda sé ekki annað ákveðið með reglusetningu - Venjur

Question 7

Lög og venjur

Answer 7

Rétturinn mótast í gegnum tíðina

Ýmsar reglur til löngu áður en settar í lög

Rétturinn byggist oft á venjum og grunnkennisetningum sem þróast hafa á löngum tíma
- löggerningur, hjúskapur, skuldbindingargildi

Question 8

Samfélagsreglur

Answer 8

• kurteisisreglur
• trúarreglur
• siðareglur
• lagareglur

Question 9

Réttarvarsla og réttarríki

Answer 9

Til að réttur geti verið bundinn, þurfa allir að vera bundnir við sömu reglur

Einungis lög ekki nóg, fólk þarf einnig að fylgja þeim
- réttarvarsla

Mikilvægt að hægt sé að treysta því að lögum sé fylgt, að rétturinn sé byggður upp á réttarheimildum sem má treysta - réttarríki

Question 10

Réttarvarsla

Answer 10

Menn verða að geta reyst því að lögum sé fylgt eftir
- efndaskylda, skaðabætur, refsingar og refsikennd viðurlög

Framkvæmd réttarvörslunnar í höndum dómstóla og stjórnvalda

Question 11

Framkvæmd réttarvörslu

Answer 11

• dómstólum skylt að leysa úr ágreiningsefnum sem lög og landsréttur ná til
• Framkvæmdarvaldið, einkum sýslumenn og fulltrúar þeirra framfylgja síðan dómum

Question 12

Dómstólar - hlutverk í réttarvörslu.

Answer 12

Vald stjórnvalda takmarkast af lögum

Dómstóla að skera úr um hvort reglur stjórnvalda séu innan marka laga - eftirlit með stjórnvöldum - réttarvarsla
- 60.gr.stjórnarskrár

Öryggisventill fyrir borgara

Dómsvald bundið lögum - réttaröryggi.
-61.gr. Stjórnarskrár

Question 13

Refsivarsla

Answer 13

Réttarvarsla jafnframt fólgin í refsivörslu
- refsing af hálfu ríkisvalds vegna brota á refsilögum
Lögregla og ákæruvald draga þá sem brjóta af sér til ábyrgðar dómstóla að sker aúr um sekt og sýknu
- Fangelsismálayfirvöld sjá um fullnustu refsingar.