Innkirtlar

Question 1

Tauga og innkirtlakerfið

Answer 1

Samhæfir alla starfsemi líkamans

Question 2

Taugakerfið

Answer 2

Gerir það í gegnum taugafrumur og taugaboðefni.

Question 3

Innkirtlakerfið

Answer 3

Notast við hormón sem framleitt eru á ýmsum stöðum í líkamanum.

Question 4

Virkni hormóna

Answer 4

• Stýra vökvajafnvægi líkamans
• Stýra efnaskiptum og orkuframleiðslu
• Stýra þroskun og sérhæfingu vefja.
• Stýra stressi og svara viðbrögðum við stressi og álagi.
• Stjórn kynhormóna og kynfrumumyndunar.

Question 5

Fituleysanleg hormón

Answer 5

Sterar, skjaldkirtilshormón, NO. Komast auðveldlega inn í frumuna. þurfa hjálp.

Question 6

Vatnsleysanleg

Answer 6

Amín, peptíð, protein eikosaníðar. Auðveldlega um líkamann.

Question 7

Heiladingull

Answer 7

• Undistúkan stýrir virkni heiladinguls sem er eitt mikilvægasta innkirtlalíffærið .
• Hangir niður úr undirstúku með stilk sem kallast infundibulum.
• Skiptist í (fremri hluta og aftari hluta)

Question 8

Fremri heiladingull

Answer 8

Er um 75% af þyngd kirtilsins

Question 9

Undirstúkan og fremri hluti heiladinguls

Answer 9

• Undirstúkan - Hypothalamus
• Undirstúkusygill - Infundibulu

Fremri (anterior) hluti heiladinguls (kirtilhluti) seytir:

Human growth hormone (hGH)

Thyroid-stimulating hormone (TSH)

Follicle-stimulating hormone (FSH)

Prolactin (PRL)

Adrenocorticotropic hormone (ACTH)

Question 10

Human growth hormone

Answer 10

Lágur blóðsykur - Framleiða GHRH í undirstúku - seyting á hGH í heiladingli - liftarfrumur - hvatar niðurbrot á glycogeni.

Question 11

Aftari (tauga) heiladingull

Answer 11

Geymir og seytir eftirfarandi hormónum:

• Oxytocin (OT)
• Antidiuretic hormone (ADH), einnig þekkt sem vasopressin

Question 12

Sjúkdómar tengdir Heiladingli

Answer 12

Acromegaly, Gigantism (offramleiðsla á vaxtarhormónum)
Diabetes Insipidus (DI). Skortur á ADH myndun. Aukin vatnslosun úr líkamanum

Question 13

Heilaköngull (Pineal Gland)

Answer 13

• Framleiðir melatonin
• Stýrir dægursveiflum, bregst við ljósáreiti frá augum
• Aukin framleiðsla í myrkri

Question 14

Skjaldkirtillinn

Answer 14

Skjaldkirtill - Thyroid
- Tveir bleðlar, með tengingu á milli
- Follikular frumur framleiða tvö hormón:
Triiodothyronine (T3)
Thyroxine, eða Tetraiodothyronine (T4)

Question 15

Skjaldkirtillinn

Answer 15

• Skjaldkirtillinn er samsettur af svokölluðum folliklar frumum sem geyma tyroxin hormónin á formi thyroglobulins.
• Parafollicularfrumur framleiða calcitonin (T-thyrocyte)
• Hvatar geymslu á Kalsíum

Question 16

Skjaldkirtilshormón

Answer 16

• Thyroglobulin er stórt prótein sem bindur og varðveitir skjaldkirtilshormónin T4 (tyroxin) og T3 (triiodothyronine).
• Þegar þörf er á hormónum að þá losar thyroglobulin T3 og T4 sem eru svo tekin upp með innfrumun í folliklar frumunar og síðan seytt út í blóðið.

Question 17

Skjaldkirtill - Thyroid

Answer 17

Stjórnað af undirstúku og heiladingli

Question 18

Kalkkirtlar (Parathyroid Glands)

Answer 18

• Kalkkirtlarnir eru litlir hringlaga kirtlar staðsettir aftan á skjaldkirtlinum. Tveir á hvorum bleðli.

Question 19

Kalkkirtilshormón

Answer 19

• Parathyroid hormone (PTH) framleitt af chief (principal) frumum kirtilsins
• PTH eykur upptöku
• á Ca2+ frá smáþörmunum og örvar virkni osteoclasta (bein niðurbrot) svo að Ca2+ losni frá beinum og út í blóðið.

Question 20

Nýrnahettur

Answer 20

• Nýrnahettur sem staðsettar ofan á sitt hvoru nýranu.

- Í fósturþroska þroskast nýrnahetturnar í tvo ólíka vefi með mismunandi starfsemi (Cortex og Medulla).

Question 21

Adrenal Cortex

Answer 21

• Cortex er utar og telur 80-90% af heildarþ. kirtilsins
• Cortex skiptist í þrjú svæði (zones), sem hvert seytir mismunandi gerðum af sterahormónum sem öll eru mynduð frá kólesteróli.

Question 22

Zona glomerulosa

Answer 22

Myndar mineralocorticoid hormones - Aldosteron

• Stjórnar saltbúskap - blóðþrýstingur

Question 23

Zona fasciculata

Answer 23

Myndar aðallega glucocorticoid hormones – cortisol.

- stjórnar sykurbúskap

Question 24

zona reticularis

Answer 24

Myndar kynhormón

- testósterón

Question 25

Renin-angiotensin-aldosterone system (RAAS)

Answer 25

- RAAS örvast við lækkun í blóðrúmmáli og/eða lækkun á blóðþrýsting. - Leiðir til myndunar á hormóninu Renin í nýrum.

Question 26

RAAS

Answer 26

- Renin umbreytir plasma proteininu angiotensinogen (myndað í lifur) í angiotensin I. - Angiotensin I fer með blóðinu til lungna og er umbreytt þar í Angiotensin II af angiotensin converting enzyme (ACE) - Angiotensin II örvar adrenal cortex til að seyta aldosterone sem örvar salt og vatnsupptöku í blóð. Afleiðingin er hækkun á blóðþrýsting.

Question 27

Glucocorticoids

Answer 27

- Glucocorticoids (aðllega cortisol) stýra efnaskiptum með því að örva niðurbrot á próteini og fitu til að getað myndað glúkósa (gluconeogenesis). Aukin blóðsykur hjálpar líkamanum m.a til að kljást við álag og stress. - Glucocorticoids hindra bólgu með því hindra virkni hvítu blóðkorna.

Question 28

Glucocorticoids sterar

Answer 28

Eru hjálplegir við meðhöndlun krónískra bólgusjúkdóma eins og td. Lupus (rauðir úlfar)

Question 29

Adrenal Medulla

Answer 29

- Innra svæði nýrnhettnanna kallast adrenal medulla. | - Catecholamines (epinephrine (80%), og norepinephrine (20%))

Question 30

Briskirtillinn (Pancreas)

Answer 30

- Briskirtillinn er bæði út og innkirtill. - Útkirtillinn kemur að meltingu - Innkirtillinn hefur áhrif á blóðsykurstjórnun

Question 31

Briskirtillinn

Answer 31

4 gerðir frumna finnast í Langerhanseyjum brissins: Alpha (A) cells - glucagon Beta (B) cells - insulin Delta (D) cells - somatostatin F cells - pancreatic polypeptide

Question 32

Klínísk tenging

Answer 32

Sykursýki Type 1 diabetes (insulinháð sykursýki) Type 2 diabetes (non-insulin-dependent diabetes)

Question 33

Kynkirtlar

Answer 33

``` Estrogen Progesterone Inhibin Relaxin (RLX) Testosterone ```

Question 34

Meltingarfæri

Answer 34

Gastrin Glucose-dependent insulinotropic peptide (GIP) Secretin Cholecystokinin (CCK)