Inhalatie- en zuurstoftherapie Flashcards by Marie-Julie Lingier

Wat is inhalatietherapie?

Bij inhalatie komt medicatie voor als een suspensie van zeer kleine partikels (vast/vloeibaar) zwevend in gas/lucht. Samen met inademingslucht kan het binnendringen in de longen

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wanneer kiezen we voor inhalatietherapie?

Als we een selectieve werking willen bekomen thv distale luchtwegen en alveolen.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Welke soorten medicatie bestaan er om te vernevelen?

Bronchodilatoren (luchtwegverwijdend)
Steroïden (lokale ontstekingsremmer)
Mucolytica (slijmoplossend)
Antibiotica

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

In welke volgorde moet je de medicijnen hanteren?

Waarom?

Kortwerkende bronchodilatantia
Langwerkende bronchodilatantia of combinatie kort/lang
Inhalatiecorticosteroïden

Mucolytica/AB in overleg met arts

Luchtwegen openmaken voor ontstekingsremmers

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Welke types inhalatietherapie zijn er?

Dosisaerosol
Poederinhalator
Verneveltoestel

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hoe werkt een dosisaerosol?

Zonder inhalatiekamer

Suspensie in een spuitbus met doseerventiel.
Wordt in een inhalator met mondstuk geplaatst.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hoe gebruik je een dosisaerosol?

Zonder inhalatiekamer

Spuitbus indrukken en tegelijkertijd inademen
Adem 5-10 sec inhouden

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Voor-en nadelen van een dosisaerosol?

Zonder inhalatiekamer

Voordelen:
- Compact (“zakverstuiver”)
- Hoog aantal dosissen
- Gebruiksklaar
- Juiste dosis/inhalatie
- Contaminatie niet mogelijk

Nadelen:
- Impact neus/keel
- Hand-ademcoördinatie moeilijk (50% foutief gebruik)
- Milieuonvriendelijk

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wat doe je best na inhalatietherapie? Waarom?

Mond spoelen.

Heesheid/schimmel voorkomen

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Waarom een dosisaerosol gebruiken mét inhalatiekamer?

Afgifte van het medicijn aan de luchtwegen verbetert.
Eenvoudiger
Indien techniek mond-handcoördinatie niet haalbaar is

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Waarom is een dosisaerosol met inhalatiekamer eenvoudiger in gebruik?

Er is een éénrichtingsklep in het mondstuk dat enkel opent bij inademing. UItademen gebeurt via zijopening.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hoe werkt een poederinhalator?

Medicatie in vorm van capsule/droog poeder + hulpstof
Verstuiving gebeurt door luchtstroom die P opwekt bij het inademen

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Welke soorten poederinhalatoren zijn er?

Single dose: capsules die je voor elke inhalatie moet inladen
Multidose: bevat meerdere dosissen

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Welke voor-en nadelen hebben poederinhalatoren?

Voordelen:
- Onschadelijk voor milieu
- Geen coördinatieprobleem

Nadelen:
- Snelle en diepe ademhaling is een vereiste > zorgt soms voor dyspnoe
- Zodanig weinig medicatie dat P soms het gevoel heeft dat hij niets geinhaleerd heeft

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hoe werken vernevelaars?

Synoniem?

Het toestel vernevelt medicatie mbv luchtstroom of ultrasonen tot heel fijne druppeltjes.

Aërosols

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Welke types vernevelaars zijn er?

Jet-vernevelaar/ persluchtverneverlaar
Ultrasone vernevelaar

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hoe werkt een luchtstroomvernevelaar?

Perslucht wordt met hoge snelheid langs een capillair buisje gestuurd. Dat buisje staat in een reservoir met medicatieoplossing > er ontstaat een vacuum dat kleine druppels omhoog zuigt.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hoe werkt een ultrasone vernevelaar?

Hoog frequente geluidsgolven zorgen ervoor dat de oplossing in beweging komt > ° nevel dat boven het oppervlak blijft hangen. Kleine ventilator zuigt de nevel naar het mondstuk.

Uitademen in de vrije lucht!

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wat zijn de voor-en nadelen van verneveltherapie?

Voordelen:
- Weinig medewerking van P vereist
- Mixen van medicatie mogelijk
- Hoge dosis is mogelijk
- Combinatie met zuurstof is mogelijk

Nadelen:
- Duurder
- Groot apparaat
- Externe kracht nodig (perslucht, stroom, …)
- Voorbereiding
- Duurt lang: 5min/ml
- Nevel = koud > bronchoconstrictie
- Snelle contaminatie
- Medicatie blijft vaak achter in vernevelkamer

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Hoeveel moet er minstens in de vernevelkamer?

4 ml.

Eventueel aanvullen met fysiologisch serum

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Bij wie ga je zeker wel/niet zuurstof gebruiken om te vernevelen?

NOOIT bij COPD
Meestal wél bij acute astmasituaties

COLL = chronisch obstructief longlijden

Waar hou je rekening mee bij de keuze voor mondpijpje of masker?

Masker kan beklemmend gevoel geven bij kortademigheid
Masker met corticoïden kan, maar gezicht moet gereinigd/gedroogd worden om peri-orale dermatitis te voorkomen.

Wanneer ga je de vernevelaar vullen?

Waarom?

Vlak voor de start met inhalatie.

Contaminatie en verandering in concentratie voorkomen

Hoe vaak en hoe moet je een vernevelaar reinigen?

Ziekenhuis:
- Na elk gebruik
- Lauw water en alcohol 70%
- Drogen aan lucht
- Vervang set elke 24u
- Filter vervangen na AB/cortocosteroïden

Thuis:
- Na elk gebruik
- Lauw water, huishoudelijk reinigen
- Drogen aan lucht
- Filter vervangen bij grijs/bruine kleur

"Definitie" van zuurstof?

- Medicijn - Enkel op voorschrift - Geen kleur, geur - Samengeperst gas - Hevige reactie met brandbare en reducerende stoffen

Welke indicaties voor zuurstoftherapie?

- COLL & astma - Tachycardie - Tachypneu - Dyspnoe - Zichtbare angst/bezorgheid/rusteloosheid - Gebruik van hulpademhalingsspieren - Stridor of andere bijgeluiden (zonder auscultatie) - Verlaagd bewustzijn - Hoofdpijn - Hypoxemie - Post-operatief in recovery - Ernstige uitputting/vermoeidheid

Welke veiligheidsmaatregelen bij zuurstoftherapie?

- Geen **brandbare** voorwerpen in kamer - Niet **roken** - **Katoenen** kledij voor P - Vermijd **vonken van elektrische toestellen** (vb scheerapparaat, deken) - Extra voorzorgen en observatie bij p die **slaapmedicatie/pijnstilling** krijgt - P met **COLL** kan fatale ademhalingsdepressie krijgen icm slaapmedicatie

Welke soorten zuurstofvoorzieningen zijn er?

1. Zuurstofcilinder 1. Centrale zuurstofvoorziening 1. Zuurstofconcentrator

Wat is dit? Hoe herken je het?

**Zuurstofcilinder** - Grijs - O2 in de hals - Hoofdkraan, reduceerventiel, manometer, debietmeter, veiligheidsklep

# Aandachtspunten zuurstofcilinder Hoe moet je je zuurstofcilinder plaatsen?

Stevig rechtop Indien hangen: goed bevestigen Niet in buurt van radiator of in de zon (brandgevaar)

# Aandachtspunten zuurstofcilinder Hoe moet je je zuurstofcilinder openen?

**Aflaatklep**: **traag** openen en weer sluiten om stof weg te blazen **Hoofdkraan**: **traag** openen om reduceerventiel niet te beschadigen

# Aandachtspunten Wat mag je niet gebruiken bij het reduceerventiel? Waarom?

Vet/olie Druk > temp verhoging > brand

# Aandachtspunten zuurstofcilinder Wat controleer je voor je p (met zuurstoftherapie) vervoerd moet worden?

**Manometer**: nog voldoende zuurstof voor transport?

# Aandachtspunten zuurstofcilinder Hoe moet je de zuurstoftoevoer afsluiten?

**Eerst hoofdkraan** sluiten Dan debietregelaar sluiten

Hoe bereken je de inhoud van je zuurstofcilinder?

**Druk x inhoud fles** | VB Fles van 2l met druk van 15 = 30l zuurstof

Wat is een centrale zuurstofvoorziening?

Distributie van zuurstof = gecentraliseerd. Het gebeurt vanuit een cilinderbatterij. Aftappunten in de kamers.

Welk materiaal heb je nodig voor een centrale zuurstofvoorziening?

- Aansluiting aftappunt - Debietmeter - Debietkraan - Zuurstofbevochtiger - Aansluiting P

Wat is een zuurstofconcentrator?

Toestel dat zuurstof uit omgevingslucht haalt. Stikstof wordt door membranen tegengehouden, zuurstof wordt doorgelaten.

Wanneer moet de zuurstof bevochtigd worden?

- Zuurstofmasker - >48u therapie - COPD patiënten | (CODP: rokerslong)

Welke toedieningssystemen bestaan er voor zuurstoftherapie?

- Zuurstof**bril** - Zuurstof**masker** - **Pharynxsonde**

Bespreek de zuurstofbril

- Max **6l/min** - **Goedkoop**/eenvoudig - **Continue** toediening - Veel **verlies** van zuurstof

Bespreek het zuurstofmasker

- Hoog debiet: 6-15l/min - Eten/drinken/praten/hoest niet mogelijk - Beklemmend gevoel door gesloten systeem en CO2-retentie - Al dan niet met reservoirzak

Welke soorten zuurstofmaskers met reservoirzakken zijn er?

1. **Partial rebreathing mask**: geen beademingsklep, uitgeademde lucht mengt met ingeademde lucht. Meeste uitgeademde lucht ontsnapt door aanwezige poorten 2. **Non-rebreathing mask**: beademingsklep sluit bij uitademen. Kleppen aan zijkant van masker sluiten bij inademen.

Bespreek de pharynxsonde

- Sonde via neus tot pharynx - Tot 4l/min - Elke 24u vervangen (neusgaten afwisselen)

Bespreek de mond-en neushygiëne bij zuurstoftherapie

Bevochtigen met zalf op **waterbasis** (géén olie/alcohol > brandgevaar)

Wat bij drukletsels achter de oren en onder de neus door zuurstoftherapie?

Gaaskussentjes

Wat ga je tijdens de zuurstoftherapie regelmatig doen?

- Gezicht van P verfrissen - Nagaan of het nog comfortabel is, niet te strak - Bril/masker schoonmaken, controleren doorgankelijkheid

Hoe herken je hypoxemie? | Wat doe je dan?

- Snelle, moeilijke ademhaling - Angst, onrust - Gelaatskleurt verandert - Verwardheid | Arts verwittigen

Wat bij teveel zuurstof toedienen? | Wat doe je dan?

**Carbonarcose**: - Hoofdpijn - Slaperigheid - Onduidelijke spraak - Gedaalde/oppervlakkige AH - Lethargie, coma, apnoe | Arts verwittigen

Hoe ga je zuurstoftherapie beïndigen?

- Debietkraan dicht - Toedieningssysteem verwijderen - Watersysteem verwijderen - Neus reinigen - Verdere observatie