Hormonet dhe funksioni i hormoneve Flashcards
Cka jane hormonet
Substanca te sekretuara nga qelizat qe veprojne per te rregulluar aktivitetin e qelizave tjera ne trup. Funksionet e tyre jane: 1.Rregullimi i rritjes, zhvillimit dhe riprodhimit 2.Koordinimi i prodhimit 3.Ruajtja e homeostazes 4.Pergjigja ndaj stimujve jasht trupit. Hormonet veprojne si lajmetare kimik, p.sh disa hormone bejne qe qelizat e zemres te rrisin ritmin e rrahjeve te zemres. Udhezimet qe bart nje hormon percaktohen nga vete hormoni dhe qeliza ne te cilen ndikon. Cdo hormon eshte specifik per qelizat qe mund te marrin udhezimet e tij. Hormonet veprojne si celesa qe veprojne vetem ne braven e duhur
Cka jane gjendrat dhe si ndahen
Nje gjender, nje organ qe sekreton substanca ne trup. Gjendrat endokrine, sekretojne hormonet drejtperdrejt ne qarkullimin e gjakut. Pervec gjendrave endokrine, organe tjera sekretojne hormone si:truri, lukthi, zorra e holle, veshka, melcia dhe zemra. Te gjithe keto dhe indet sekretuese perbejne sistemin endokrin. Gjendrat ekzokrine shperndajne substanca permes kanaleve. Gjendrat e djerses, peshtymes dhe tretese jane ekzokrine. Pankreasi edhe endokrin edhe ekzokrin. Sistemi endokrin perfshihet ne koordinimin e aktiviteteve te truput.
Dallimi i sistemeve endokrine dhe nervore
Lajmetaret e SN quhen neurotransmetues, kurse te sistemit endokrin jane hormonet. Neurotransmetuesit kane jete te shkurte dhe jane te shpejte. Hormonet te ngadalte, jete te gjate.
Substancat e ngjajshme me hormonet
Ka substanca qe nuk jane konsideruar si hormone pasi nuk sekretohen ne gjak, por tani shume shkenctare i quajne hormone. Keto jane neuropeptidet dhe prostaglanidat, acide yndyrore me shume funksione si p.sh, ngushtojne enet e gjakut
Qelizat e synuara
Hormonet qe lirohen nga qeliza, veprojne vetem me qelizat e synuara qe jane qeliza specifike me te cilen lidhet nje hormon dhe vepron. Nje hormon njeh nje qelize te synuar, sepse qeliza e synuar ka receptore specifike qe gjinden ne siperfaqe
Llojet e hormoneve
Hormone me baze aminoacide, te ndertuar nga aminoacidet, te tretshme ne uje. Hormonet steroide, ndertohen nga kolesteroli, jane te tretshme ne yndyre.
Hormonet aminoacide
Kur nje hormon aminoacidik lidhet me nje receptor, forma e receptorit ndryshon , ky ndryshim aktivizon nje lajmetare te dyte, qe kalon mesazhin nga hormoni ne qelize. Enzimat e aktivizojne njera tjetren dhe ne fund aktiviteti i qelizes se synuar ndryshon edhe pse hormoni nuk hyne ne qelize
Hormonet steroide dhe tiroide
Hormoni lidhet me receptorin e tij dhe formojne nje kompleks te receptoreve te hormoneve ne citoplazme. Ky kompleks hyn ne berthame the lidhet me ADN. Gjeni transkriptohet dhe rezulton se ARN eshte perkthyer ne proteine. Aktivitetet e qelizes se synuar jane ndryshuar.
Feedback
Trupi sekreton me shume se 40 lloje hormonesh, duhet te rregulloje lirimin e tyre. Niveli i nje hormoni ne gjak ndryshon prodhimin e hormonit dhe mekanizmat e reagimit (feedback). Feedback zbulon sasine e hormoneve ne qarkullim. Sistemi endokrin me pas rregullon sasine e hormoneve qe prodhohen/lirohen. Tek njerezit, lirimi i shumices se hormoneve rregullohet permes reagimev negative. Melcia gjithashtu luan nje rol te rendesishem ne reagimet negative duke larguar hormonet nga gjaku dhe duke i zberthyer ato.
