Hoorcollege 8 Flashcards
3 soorten hersenletsel
- acquired brain injury ABI
- progressive disorder
- congenital disorder
ABI
- tbi, stroke, toxic, no oxygen, tumor, encephalitis
Progressive disorders
- alzheimer, parkinsons, MS
Congetinal disorders (vanaf geboorte)
- ADHD, down’s, autism
CVA
Cerebrovascular Accident
- 2 soorten
1/3e gaat dood binnen 1 jaar
- bloedprop: ischemic stroke (geen zuurstof bij brein), blocked artery
- intracerebral hemmorraghe: bloeding in brein.
TBI
Traumatic brain injury
- oorzaken
- meer open of gesloten?
- doelgroep? 2
- onderscheid ernst
- vallen, verkeer ongeluk, geweld, sport
- meeste is gesloten
- kinderen onder 4 jaar & mannen tussen 18-24
- mild - moderate - severe + kijken naar duur van coma en post-traumatische amnesie
Primary TBI vs Secondary TBI
Primary: directe plek waar letsel is
Secondary: contrecoup; schade aan andere kant door beweging van brein
komen niet altijd samen voor
Kneuzingsgevoeligheid van brein bij TBI
(contusion)
- welke delen van het brein zijn gevoelig (susceptical) voor kneuzing?
- kneuzing van breinweefsel
- plotselinge kracht zorgt voor impact/kneuzing van brein tegen binnenkant schedel
- vaak de onderkant van het brein: frontale en temporale kwab
verhoogde intracraniele druk
- hoeveelste neuropathologische proces?
- cause
- 2 breinonderdelen meeste schade
- 3e neuropathologische proces: verhoogde druk in schedel
- weefselschade wordt zwelling/oedeem -> vocht
- weefsel wordt groter, maar geen ruimte voor
- meeste schade in onderkant temporale kwab en cingulate gyrus
3 soorten stoornissen door ABI
- cognitief: afasie, amnesie, geheugenstoornis, agnosie, vermoeidheid
- sensori motor; verlies van kracht, pijn, tinnitus
- emotional/psychosocial/gedrag: depressie, anxiety
Psychosociale factoren van ABI
- identiteit: wie ben ik?
- angst: kijk naar wereld/jezelf is veranderd
- moeite met doorgaan zoals van tevoren
- onzichtbare schade voor anderen
- catastrofische reacties; adaptation effects
- rehabilitatie = hard werken
ABI: patienten en family
- familie ook zwaar: rollen veranderen, taken veranderen
- angst/depressie
- persoonlijkheidsverandering: impulsiviteit, gebrek aan initiatief
- 50% van de huwelijken gaan kapot
Spontaan herstel TBI (voor elke schaal)
- mild: snel en ongeveer volledig
- moderate: langzamer, 3/4e
- severe: langzaamste, minste terug zoals vroeger (60%)
Course of action na ABI
- 3 fasen + vraag
- acute fase: will i live
- subacute fase: will i walk/talk (rehabilitatie, 3-8 maanden)
- chronic fase: will i work? (huisarts; 1 jaar)
Doel van rehabilitatie
- optimaal herstel: onafhankelijkheid & participatie
- NIET om volledig terug te gaan naar premorbide functioneren
- samenwerken door ICF-model
ICF- model (International Classification of Functioning)
- wat was het vroeger
- 6 componenten
- vroeger: IC-IDH: impairment (bio), disability (cant do) & handicap (sociale role) -> handicap is te stigmatiserend
- nu: classification of functioning: positief, elaborate (able to do)
- health condition = disorder/diseases
- activities/limitations
- bodyfunction/structures
- participation
- environmental factors
- personal factors
- interactie tussen bodyfunction, activities en participation
-psycholoog zit op activities/limitations & participation (CBT)
Restoratieve model
- top-down of bottom up?
- doel
- onderdelen ICF model
- hoe en brein
- voorbeeld
- bottom up
- polio survivers could walk again, restoring function/herstellen!
- body functions & structures
- trainen: mental muscle approach; drill & PRACTICE
- gebruik van plasticiteit, use it or lose it
- computerized functional training
Compensation model
- top down of bottom up?
- doel
- hoe
- icf model onderdeel
- aandacht gebruiken
- top down
- aandacht weer erop krijgen
- gebruiken van intacte functies om te compenseren voor beschadigde functies (iets weer kunnen DOEN)
- ICF; activity level
- gebruiken van AANDACHT om doelen weer te bereiken
