Hoorcollege 7: Mentalisation based treatment

Question 1

Mentaliseren

Answer 1

Het impliciet en expliciet waarnemen en begrijpen van het gedrag in termen van intentionele mentale toestanden (zoals gevoelens, bedoelingen) van zichzelf en anderen.

Question 2

Kenmerken van mentaliseren

Answer 2

1. Mentale toestanden zijn intern, nauwelijk zichtbaar
2. We trekken conclusies over mentale toestanden
3. Die conclusies kunnen foutief zijn
4. Centrale uitgangspunt is het innemen van een niet-wetende en nieuwsgierige houding

Question 3

Doel van mentaliseren

Answer 3

Onszelf van buitenaf te zien en anderen van binnen. Het creëert een betekenisvol zelf en het vermindert miscommunicatie.

Question 4

Hoe ontwikkelt het mentaliserend vermogen?

Answer 4

Gradueel ontwikkelingsproces startend vanaf de geboorte. Multigelaagd construct: teleologisch denken, psychische equivalentie en pretend modus.

Question 5

Teleologisch denken

Answer 5

0-6 maanden: Lichamelijke toestand kenbaar maken,bv honger –> huilen
6-12 maanden: Oorzaak en gevolg herkennen en gebruik van maken. Dit gaat fout als ouders geen aandacht geven.

Question 6

Psychische equivalentie

Answer 6

2-3 jaar: Acties toekennen aan mentale toestanden, maar nog geen theory of mind (snapt niet dat gedachten van anderen anders zijn)

Question 7

Pretend modus

Answer 7

3-4 jaar: Rollenspel (voelt echt)
6-11 jaar: De verschillende mentaliserende modi worden samengevoegd tot 1 geheel. Mentaliserend vermogen nog afhankelijk van goedkeuring omgeving.

Question 8

Wat verminderd het vermogen om te mentaliseren?

Answer 8

Stress en trauma

Question 9

Ontwikkeling mentaliseren

Answer 9

Pre-mentaliserende modi:
1. Teleologische modus (1,5 jaar): objectconstantie: als ik het niet zie dan is het er niet
2. Psychische equivalente modus (3-4 jaar): intern werkelijkheid = externe werkelijkheid = eigen
3. Alsof modus (3-4 jaar): Loskoppeling interne en externe werkelijkheid.
Mentaliseren: integratie van deze modi (rond 4 jaar)

Question 10

Onveilig- vermijdend gehechte kinderen

Answer 10

Bij een vermijdende hechtingsstijl zijn clienten vaak wantrouwend naar anderen. Ze kunnen afstandelijk overkomen en zijn niet graag afhankelijk van een ander. Ze doen dingen het liefst alleen. Dit kan komen doordat ouders tijdens de opvoeding in het contact met hen vaak negatief, afwijzend en niet-sensitief waren.

Question 11

Onveilig-afwerend/ ambivalent gehechte kinderen

Answer 11

Ze ervaren sterke wisselingen in hun stemming. Ze hebben verlatingsangst maar bij
hereniging kunnen ze boos en afwerend opstellen. Deze hechtingsstijl ontstaat omdat
ouders overbezorgd, inconsequent en/of onvoorspelbaar waren. Het signaal dat zij van ouders kregen was niet duidelijk.

Question 12

Gedesorganiseerde hechtingstijl

Answer 12

Vaak bij misbruik of verwaarlozing in kindertijd door ouders. Tegelijkertijd bron van veiligheid en van angst is. Cliënten hebben hierdoor geen vertrouwen in hunzelf en in anderen. Pijn, trauma of angst is hierbij de basis. Op sociaal gebied zijn ze veelal in
de war, moeite relaties aan te gaan. Je zoekt toenadering, maar er is tegelijk sprake van vermijding.

Question 13

Verdeling hechting populatie

Answer 13

60% veilig gehecht
20% vermijdend
15% ambivalent
5% gedesorganiseerd

Question 14

Psychopathologie en hechting

Answer 14

Onveilige hechting leidt niet tot psychopathologie. Gedesorienteerde hechting wel op latere leeftijd.

Question 15

Vemorgen mentaliseren hechtingstijl

Answer 15

Onveilige hechtingstijl minder vermogen dan veilige hechtingstijl en dat maakt het moeilijker om met anderen om te gaan.

Question 16

Spiegeling

Answer 16

Manier om te laten zien dat ze snappen hoe je voelt en samen oplossen. Niet te realistisch reageren, zoals zelf ook in paniek raken en niet negeren, zoals te zeggen dat ze niet moet aanstellen.

Question 17

Gemarkeerd spiegelen

Answer 17

Onderscheid maken eigen belevingen en die van een ander. Bijv. Ik zie dat je boos bent

Question 18

Ongemarkeerd spiegelen

Answer 18

Geen onderscheid eigen beleving en die van een ander, dus te veel mee gaan.

Question 19

Psychische equivalente modus

Answer 19

Kind denkt dat hun interne werkelijkheid gelijk is aan de externe werkelijkheid, bijvoorbeeld kind paniek want monster onder bed –> moeder reageert met paniek –> kind denkt wat ik voel is terecht.

Question 20

Gevolgen ongemarkeerd spiegelen

Answer 20

De ouder reageert te realistisch. Er is escalatie, want er vindt geen containment plaats. Het gevoel van kind blijft heftig en beangstigend.

Question 21

Incongruent spiegelen

Answer 21

De gespiegelde gevoelens komen niet overeen met interne gevoelens. Niet matchende secundaire representaties. Bijvoorbeeld: zeggen als kind bang is, stel je niet aan!

Question 22

Gevolgen incongruent spiegelen

Answer 22

Innerlijke leegt; de innerlijke beleving is te weinig reëel.

Question 23

Gevolgen affectregulatie bij verschillende hechtingsstijlen

Answer 23

Veilig: Moduleren en kalmeren van pijnlijke affecten.
Vermijdende: overregulatie
Gepreoccupeerde/ afwerende: onderregulatie
Gedesorganiseerde: afwisseling van onder - en overregulatie.

Question 24

Vervolg van psychische equivalentie modus

Answer 24

Heel zeker van hun zaak zijn, geen ruimte voor alternatieve zienswijzen, voorbeeld: mannen zijn niet te vertrouwen. Vaak wantrouwend en vijandig en negatieve cognities over zelf.

Question 25

Teologische (doelmatige) modus

Answer 25

Alles wat waargenomen wordt is werkelijkheid; wat ik zie, is wat er is. Zien alleen bevestiging. Deze mensen laten voelen alsof je gemanipuleerd wordt, maar snappen niet dat ze zo over komen. (net als bij bordeline). Bijvoorbeeld: therapeut moet betrokkenheid bewijzen door extra sessies, anders “Het boeit haar niet hoe het met mij gaat”.

Question 26

Alsof modus/ pretend mode

Answer 26

De interne wereld is losgekoppeld van de externe wereld. Gekoppeld aan leegheid, betekenisloosheid en risicovolle gedragingen zoals middelenmisbruik of zelfbeschadiging om zowel niets als iets te voelen.

Question 27

Therapeutische houding

Answer 27

• Monitor ook eigen mentaliserend vermogen
• Niet-wetende houding
• Actief en betrokken
• Deelnemer > observator
• Transparantie eigen mentale toestand

Question 28

Principes van interventies

Answer 28

• Eenvoudig
• In het hier en nu
• Procesgericht (niet op inhoud)
• Gericht op affect
• Gericht op mentale toestand
• Gericht op verband tussen actuele gebeurtenis en mentale toestand
• Nadruk op bewuste inhouden en niet op onbewuste lagen.

Question 29

Primaire steun

Answer 29

Laten merken dat je het echt wilt begrijpen.

Question 30

Positieve feedback

Answer 30

Identificeer, exploreer en complimenteer als er goed wordt gementaliseerd.

Question 31

Uitdagingen interventie

Answer 31

Het doel is niet-mentaliseren direct te laten stoppen, ook al is het voor korte tijd. Zorg voor verbazing bij patiënt zodat hij weer in zelfreflectief proces gaat. Als mogelijk gebruik maken van humor.

Question 32

Interventiespectrum

Answer 32

• Steunend en empathisch reageren
• Verduidelijken, uitwerken en uitdagen
• Mentaliseren en affect focus
• Mentaliseren in/van de relatie

Question 33

Verduidelijken, uitwerken en uitdagen

Answer 33

Belang om patiënt betekenis te geven aan het gedrag dat voortkwam uit het falen van mentaliseren

Question 34

Steunend en empatisch reageren

Answer 34

Primaire steun en positieve feedback

Question 35

Mentaliseren en affect modus technieken

Answer 35

Vertragen (‘Stop, luister en kijk’) en terugspoelen (‘stop, ga terug en exploreer’).

Question 36

Verduidelijken, uitwerken en uitdagen techniek

Answer 36

Bevriezen

Question 37

Bevriezen

Answer 37

Stop en sta stil: Bij overgang naar niet-mentaliseren. Therapeut onderbreekt de dialoog en dringt aan dat de patiënt zich richt op het moment van de overgang.

Question 38

Vertragen

Answer 38

Stop, luister en kijk: Bij signalen van verminderde mentaliserende capaciteit.
Hoe? Sessie wordt stil gezet en vertraagd om stap voor stap te mentaliseren in het moment.

Question 39

Terugspoelen

Answer 39

Stop, ga terug en exploreer: Als gevaar dan gevoelens van patiënt of groep oncontroleerbaar worden.
Hoe? Ga terug in tijd binnen sessie om het proces te exploreren (achteraf mentaliseren).

Question 40

Timing interventiespectrum

Answer 40

Type interventie hangt af van emtionele intensiteit van het moment. Begin bij twijfel bovenaan en als nodig naar vroegere interventies.

Question 41

Equivalent, lage spanning

Answer 41

Vertellen hoe kut de wereld is zonder affect te tonen

Question 42

Pretend lage spanning

Answer 42

Praten over niks boeiends

Question 43

Voor wie wordt MBT toegepast?

Answer 43

Persoonlijkheidsstoornissen, eetstoornissen en verslavingsproblematiek