Hoorcollege 6 - stemmingsstoornissen / suïcide Flashcards
Affect
humeur wisselt gedurende de dag en van dag tot dag
Stemming
gemoedstoestand over lange termijn, als in +2 weken lang
Stemmingsstoornis
syndroom / pathologische toestand van ontregelde stemming
Disruptieve stemmingsregulatiestoornis
met name bij jonge kinderen
Persitent depressieve stoornis
duurt nog langer dan gewonen depressieve stoornis
Cyclothyme stoornis
lichte mate bipolaire stoornis
Maniforme stemmingsstoornis
bipolaire stoornis
Depressieve stoornis DSM-5
tenminste 2 aaneengesloten weken last van 5 depressieve kenmerken
Depressieve kenmerken DSM-5
- Sombere stemming
- Interesse verlies (Anhedonie)
- Gewicht
- Insomnia of hyper insomnia
- Psychomotore stemming of agitatie; inactief moeite uit bed komen
- Vermoeidheid / verlies van energie
- Waardeloosheid / schuldgevoelens
- Concentratie / vertraagd denken / besluiteloosheid
- Doodsgedachten / suïcidale gedachten
Agitatie
prikkelbaal, licht ontvlambaar. alles is te veel en alles irriteert iemand
sekseverschillen depressieve stoornis
meer vrouwen dan mannen.
Na de menopauze neemt de kans nog meer toe
risicofactoren depressieve stoornis
- ervaringen
- herhaling
- afhankelijkheid
- weinig/wegvallen sociale steun
- zingevingsproblematiek / rolwijziging
- negatieve levensbalans
- co-morbiditeit
kindling bij depressie
na iedere depressie stijgt het recidief. Meer kans op nogmaals een depressieve stoornis
Depressie; anemie
bloedarmoede, wordt je moe en lusteloos van. Sterke bloedarmoede lijkt op een depressie
Depressie; apathisch delier
stille verwardheidstoestand, uit zich soms in teruggetrokkenheid en inactiviteit wat lijkt op een depressie
Depressie; Dementie symtomen
klachten kunnen lijken op een depressie
pseude-dementie
zo erg depressief dat het lijkt alsof je dement bent
Serotonine en depressie
bij minder serotonine; meer klonten van het bloed. Depressie = minder serotonine = meer kans op het krijgen van een hartinfarct.
Depressieve mensen zitten krap met serotonine en zijn meer impulsief
Substantie nigra; Depressie
dopamine, nodig voor motoriek en goed gevoel.
Noradrenaline
activerende stof, bij te weinig kan dat bijdrage aan een depressie
Melatonine
stofje voor je slaap waak ritme, kan bijdrage aan seizoensgebonden depressie (winter)
Thrapie depressieve stoornis
- medicatie
- cognitieve gedragstherapie
- Activering / bewegingstherapie
- Steunende structurerende interventies
- systeeminterventies
- mindfullness
Persisterende depressieve stoornis (Dysthymie)
chronische depressieve stoornis duurt langer dan 2 jaar en er moet sprake zijn van een sombere stemming het grootste deel van de dag
(hypo)manische episode DSM-5
deze mensen zijn juist overactief (overdreven actief)
Symptomen (hypo)manische episode
minstens 3 aanwezig;
- opgeblazen gevoel van eigenwaarde / grootheidsideeën (ik kan de hele wereld aan)
- verminderde slaapbehoefte
- spreekdrang
- vluchtige gedachten
- verhoogde afleidbaarheid
- toename doelgerichte activiteit (sociaal, seksueel werk)
- overmatig bezig met risico activiteiten (koopdrang)
Bipolaire-I-stoornis
afwisseling van manische en depressieve episoden
Bipolaire-II-stoornis
afwisseling van hypomanische en depressieve episoden
hypomanie
een wat lichtere mate van manie
Kunnen mensen aan manie overlijden?
jaa, ze putten zichzelf dan zo uit.
Beginleeftijd/sekseverschillen bipolaire stoornis
- gemiddeld tussen de 15-45
- evenveel bij mannen als bij vrouwen
Economische verschillen bipolaire stoornissen
er zijn geen socia-economische verschillen tussen patiënten.
Ook geen verband met omstandigheden.
Geen relatie tot vroegere psychotrauma’s
bij manier heb je;
teveel noradrenaline en te weinig serotonine
Premissive theory
laag serotonine opent deur voor verdere stemmingsontregeling
Lithiumzouten
= stemmingsstabilisator (gebruikt bij bipolaire stoornis)
werkt antimanisch en stemmings-stabiliserend
niet teveel dat lijdt tot vervelende bijwerkingen
Cyclothyme stoornis
afwisseling depressieve en hypotonie SYMPTOMEN
Voldoet niet aan de criteria voor depressieve of manische episode
Er mag geen sprake zijn van een depressie of echte manier, dan is er sprake van een bipolaire stoornis
Suicidaliteit
intentioneel, direct en bewust zelf veroorzaakt overlijden
Suicide; Death seekers
met duidelijke intentie om het leven te beëindigen
Suicide; Death initiators
zoeken levenseinde vanuit het idee dat het stervensproces al i begonnen “ik ben toch al dood aan het gaan, dan kan ik het net zo goed eindigen”
Suicide; Death ignorers
menen dat zelf veroorzaakt overlijden niet het einde van hun bestaan betekent
Suicide; Death darers
ambivalent tov de dood en tonen dat ook in hun suicidaliteit; gevaarlijk gedrag vertonen om de dood uit te dagen
Suicide; sub-intentional desat
niet intentioneel, onbewust aandeel in eigen overlijden. We weten niet precies, bijv auto ongeval
Suicide; retrospectieve analyse
manier om onderzoek te doen naar suïcide door terug te kijken op hoe het is gelopen
Hoeveel zelfdodingen per jaar wereldwijd en in Nederland
Wereldwijd 800.000
Nederland 1800 en 94000 pogingen
Wanneer vooral suïcides
rond middelbare leeftijd, en met name mannen op latere leeftijd een neiging
vrouwen en mannen suicide
mannen gebruiken agressievere methoden, daarom meer vrouwen een poging maar meer mannen die overlijden
Suïcide bij kinderen
zeldzaam, maar toenemend.
jongens meer.
soms imitatie soms intentioneel
Suïcide bij ouderen
hoge incidentie
vooral alleenstaande mannen
Psychologische risicofactoren suicidaliteit
- acute stress
- chronische stress
- specifieke beroepen
- veel life events
- draagkracht <-> draaglast
- psychiatrische stoornissen
Inschatten suïciderisico
middels interview
- Ask
- Asses; inzicht
- Advice
- Agree; bespreek de zorg
- Assist; regel veilige setting
- Assure follow up
Therapie suicidaliteit
- preventieprogramma’s
- reductie beschikbaarheid van middelen
- Vragen naar
- screeningslijsten als hulpmiddel
- veiligheidsafspraken / crisisplan / telefoon - bed op recept
