Hoorcollege 5: Overheidsinvloed: Hoe en waarom? Theorie en omvang collectieve sector

Question 1

doelstellingen overheidsingrijpen

Answer 1

1. allocatie (omvang productie en consumptie)
2. stabilisatie (evenwichtige macro economische ontwikkeling)
3. verdeling (herverdeling inkomens op eerlijke manier)

Question 2

marktimperfecties

Answer 2

1. collectieve goederen worden niet geproduceerd (geen markt)
2. machtsposities (monopolie)
3. asymmetrische informatie
4. externaliteiten

Question 3

wat is de output gap

Answer 3

kloof tussen feitelijke omvang van bbp en structurele bbp

Question 4

wat is een negatieve output gap

Answer 4

bezettingsgraad van de productiecapaciteit lager dan bij het evenwicht, en de werkloosheid hoger dan de evenwichtswaarde (structurele werkloosheid). economie draait minder hard dan mogelijk.

Question 5

wat is een positieve output gap

Answer 5

hogere bezettingsgraad bij productiecapaciteit (aanbod) en een hogere bezettingsgraad in werkloosheid dan het evenwicht (vraag). vraag en aanbod liggen beiden hoger dan het evenwicht, economie draait harder dan gemiddeld.

Question 6

hoe grijpt de overheid in op de conjunctuur

Answer 6

1. actief ingrijpen (discretionaire maatregelen):
   laag conjunctuur
   - overheidsuitgaven vergroten
   - verlagen belasting
   hoog conjunctuur
   - uitgaven verlagen
   -belasting verhogen
2. automatische stabilisatoren
   - belastinginkomsten dalen door recessie -> werkloosheid stijgt, mensen minder belasting betalen –> uitkering stijgt –> overheidstekort loopt op –> gevolgen recessie worden verzacht (wegvallen vraag)
   hoog con–> veel geld in, weinig uit
   laag con –> meer werkloosheid, minder verdienen, minder belasting, meer uitkeringen

Question 7

motieven overheidsingrijpen

Answer 7

1. onvolledige info
2. onvolkomen concurrentie (monopolie)
3. schaalvoordelen
4. externe effecten (externaliteiten)

Question 8

wet van wagner

Answer 8

overheidstaken worden meer als de maatschappij zich ontwikkelt. inkomen/hoofd stijgt –> vraag luxe collectief gefinancierde goederen en diensten stijgen

Question 9

plateautheorie

Answer 9

na een crisis groeien de uitgaven en belastinginkomsten en na die schok blijft het daar hangen, uitgaven en belastingpeil loopt spronggeweis op.

Question 10

ziekte van baumol

Answer 10

arbeidsproductiviteitsstijging bij overheid< dan stijging in markt die productiever en efficiënter is. Productiviteitsgroei lager bij collectieve sector en dus een stijging in collectieve lasten, meer geld kwijt aan productie.

Question 11

public choice theory

Answer 11

publieke ambtenaren hebben eigen ideeën, willen dat geld naar hun gaat, waardoor uitgaven collectieve sector stijgen.

Question 12

Kessler analyse (vliegwiel van Kessler)

Answer 12

verklaring groei en afnamen. Belasting verhoogd–> arbeid duurder, doordat lonen stijgen –> bedrijven zijn meer geld uit dus investeren minder en vraag arbeid neemt af –> werkloosheid neemt toe en dus sociale premies ook–> collectieve uitgaven nemen toe.

Question 13

emu- saldo

Answer 13

verschil overheidsinkomsten en uitgaven op transactiebasis.

Question 14

emu schuldquota

Answer 14

60% feitelijk van het bbp

Question 15

emu tekort

Answer 15

3% feitelijk van het bbp