Hoofdstuk micronutriënten Flashcards
Geef de vetoplosbare vitamines !
ADEK en carotenoïden
Geef de wateroplosbare vitamines !
C en B
Wie is Karimiers Funk ?
term vitamine
Geef de kenmerken van vet oplosbare vitamines !
- kunnen opgeslagen worden om later gebruikt te worden
- vetoplosbaar
- nemen beter op in vetrijke voeding
- noodzakelijk voor celmembramen
- transport nodig ( lipoproteines)
- hebben galzouten nodig
gaan niet verloren tijdens koken
Geef de kenmerken van oplosbare vitamines !
- wateroplosbaar
- kunnen niet opgeslagen worden
- worden onmiddellijk gebruikt
- dus dagelijks te eten en verspreid over de dag
- hebben geen transport nodig
- hebben geen galzouten nodig
Welke vitamines hebben ook een hormoonachtige werking ?
ADEK
Wat doet vit D met calcium ?
Vit D verhoogt opname calcium
Waarom is vit B12 nodig ivm homocysteine ?
homocuysteine is een afbraakproduct bij methylering van methionine naar het aminozuur cysteine.
Te veel aan homocysteine wordt gerecycleerd naar methionine met behulp van vit B12, B6 en foliumzuur
Welke is de plantaardige vorm van vitamine A ? Welke de dierlijke ?
plantaardige vorm vit A = beta caroteen
dierlijke vorm = retinol
Wat is retinolpalmitaat ?
koppeling retinol en palmitinezuur : wateroplosbaar
Welke enzymen hebben we nodig voor omzetting beta -caroteen naar retinol ? Welke mineralen en vitamines ?
beta ccaroteen naar retinal : - dioxygenase - ijzer - jodium -vit C van retinal naar retinol : - dehydroxygenase - zink
In welke voedingsmiddelen zitten carotenoïden ?
gele , oranje , rode groenten en fruit en donkergorene bladgroenten
Welke carotenoïden komen het meeste voor in ons voedingspatroon ?
- alfa caroteen
- beta caroteen
- betacryptoaxanthine
- luteine
- zeaxanthine
- astaxanthine
- lycopeen
Welke carotenoïden zijn de pro vitamines A ?
- beta caroteen
- alfa caroteen
- betacryptoaxanthine
Wat is de belangrijkste ftie van carotenoïden ?
- zeer sterke antioxidanten ( sterker dan vit C)
- tegen oxidatie vetten
- absorbeert zichtbaar licht
Hoe zit he tmet carotenoiden en hersen barriere en oog barriere ?
- de pro vitamines kunnen omgezet worden naar vitamine a > kan doorheen hersen barriere
- de luteïne en zeaxanthine kunnen doorheen de oog barrière
Wanneer kan te hoge beta caroteen kanker veroorzaken ?
- Bij te kort aan vit C , vit E , flavonoïden en andere carotenoïden
Waarom is lycopeen positief voor preventie kanker ?
- lycopeen verhoogt aanmaak antioxidante enzymen
Welke zijn de Xanthofyllen ?
- luteïne, zeaxanthine, axanthine ( subklasse carotenoïden )
Wat betekent intercellulaire communicatie ? Hoe gebeurd dat ?
- is de communicatie van cellen met elkaar
- gebeurd via connexines ( gap junctions)
- belangrijk voor communicatie tussen cellen, en transport van voedingstoffen en afvalstoffen
Welke invloed hebben carotenoïden op de intercellulaire communicatie ?
- ze verhogen aanmaak gap junctions ( connexines )
- deze zijn belangrijk voor de communicatie tussen cellen
Wat doen toxische stoffen met de intercellulaire communicatie ?
verstoren, remmen
Wat doet lycopeen met intercellulaire communicatie ?
Herstellende werking
Waarom is zeaxanthine en luteine goed voor de ogen ?
- ze zijn onderdeel van de ooglens en de retina
- ze absorberen blauw licht
- ze beschermen de ogen door antioxidante werking
- te weinig antioxidanten beschadigen de ogen omwille van de uv straling
Wat verbeterd door suppletie met luteïne en zeaxanthine ?
- de visuele verwerkingsnelheid
- geheugen
- verstandelijke fties
- ogen
- bescherming ogen
Hoe verhoog je de beschikbaarheid van carotenoïden in voeding ?
- fijnhakken
- bakken
Waar gebeurd de opname van carotenoïden ? Waar gebeurd de omzetting naar vit A ?
- in de darmwand door micellen ( chilomicronen )
- in de lever :
als er genoeg vit A is wordt de omzetting geremd
Wat kan de opname van carotenoïden verstoren ?
- plantesterolen ( zit in margarines )
- alcohol
- olestra ( synthetisch vet )
Waarom beter supplementeren met alfa caroteen of beta caroteen en betacryptoaxanthine ? ipv vit A of retinol ?
- omdat het lichaam zelf een bescherming heeft voor te veel aan vit A > als er te veel vit A aanwezig is, wordt de omzetting van de carotenoïden naar vit A afgeremd. Als he retinol neemt vind die remming niet plaats en kan je toxiciteit aan vit A krijgen
Wat si belangrijk als je beta caroteen supplementeert ?
- dat ook de andere carnetoiden ingenomen worden , en vit C en vit E , ijzer en jodium
Voor welke fties is provitamine en carotenoiden goed ?
provitamines A : - bescherming tegen virussen en bacteriën - communicatie cellen - antioxidante werking lycopeen : - antikanker effect zeaxanthine en luteine : - hersenftie - ogen
Wat doen ROD cellen in de ogen ?
- vangen de kleinste deeltjes van licht op
luteine en zeaxanthine spelen belangrijke rol hierin ( nachtblindheid )
Waarom is vit A zo belangrijk voor ons lichaam ?
- is steriodhormoon = regluatie genen
- celdeling, apoptose, groei embryo , botontwikkelin, tandontwikkeling, wondgenezing
Te veel vit A en te weinig vit A zwangerschap ?
vit A regelt ontwikkeling ledematen, oren, ogen,
aanmaak groeihormoon
te veel en te weinig geven geboorteafwijkingen
Welke vit A suppletie kan gevaarlijk zijn bij zwangerschap
Syntethische vit A , retinol
Vit a en immuniteit ?
Vit a is eerstelijn defensie :
- via de mucosacellen in de slijmvliezen van ons ademstelsels, spijsverteringstelsel, urinestelsel en huis
- via huid barrière
vit A en keratinisatie ?
Gebrek aan vit A verhoogd keratinisatie :
- bv eeltvorming
- hierdoor daalt weerstand tegen infecties
Waarom is vit A DE beschermer tegen infecties van virussen en bacteriën ?
Ze activeren de T - lymfocyten
cruciaal voor het afweersysteem tegen virussen en bacteriën
Wat is keratoris pilaris ? Op welk tekort wijst kan dit wijzen ?
kleine bultjes achterkant bovenarm
te kort vit A
Vit A en transferrine ?
Vit A bevordert aanmaak transferrine
Vit A en zuurstoftransport ?
vit A:
aanmaak en rijping rode bloedcellen
aanmaak transferrine
Is gejodeerd zout in combinatie met vit A beter voor de schildklier dan jodium alleen ?
ja
Wat is een goede verhouding vit A suppletie en vit D suppletie ?
2000 IE vit A en 6000 IE vit D
te kort aan zink en vit A suppletie ?
geeft vit A toxiticiteit
Wat is een goede aanpak bij ijzer deficiëntie ?
vit A en ijzer suppletie of transferrine
Welke vitamine A beste bij infecties ?
retinolpalmitaat
Voor welke kanker werkt lycopeen preventief ?
prostaatkanker
Welke vitamine A werkt beste bij borstkanker ?
retinolpalmitaat
Welke vitamine A bij psoriasis en acne ?
retinolpalmitaat
Welke vitamine A voor de ogen ?
de carotenoiden luteine en zeaxanthine
Hoe vermijd je opstapeling vit A
gevarieerd eten en twee dagen per week geen suppletie met vit A
Som alle B vitamines op !
B1 = thiamine B2= riboflavine B3 = niacine, niacinamide, nicotinamide B5 = patotheenzuur B6 = pyridoxine B11= foliumzuur B12 = cobalamine B13 = oraatzuur BX =PABA B17 = amygdaline Biotine Choline Inositol
Wat zijn typische kenmerken aan tekort vit B1 ? Beri beri
- brandende voeten, reflexen in ledematen , gevoelloosheid
- syndroom wernicke ( bij alcoholisme ) Centraal zenuwstelsel
- syndroom korsakov ( bij alcoholisme) geheugenverlies
- opstapeling lactaat ( overgeven, braken , ;.)
Welke soorten beri beri ken je ?
droge natte, hersen, gastro
welke vormen van Vit B1?
thiamine monofosfaat ( TMP) thiamine difosfaat ( pyrofosfaat ) (TPP) thiamine trifostaat ( TTP) adinosine thiamine trifosfaat ( ATP)
Welke vit B speelt belangrijke rol bij reductie - regeneratie geoxideerd glatathion ?
vit B2
vit B 2 speelt belangrijke aanmaak van andere vit B , Welke ?
actieve vorm vit B6 , en actieve foliumzuur
gebrek aan actieve foliumzuur kan dan weer zorgen voor gebrek aan vit B12
Bloedarmoede bij een voldoende hemoglobine in het bloed ? Aan welke vit B denk je dan ?
vit B2
Vit B3 ?
Belangrijk voor aanmaak NAD en NADP
Voor wat is NAD en NADP belangrijk ?
redoxreacties : aanmaak en afbraak stoffen
Wat zijn anabole processen ?
opbouw
Wat zijn ketabole processen ?
afbraak
Vit B3 en HDL ? An wat denk je nog bij Vit B3
vit B3 zeer goed bij verhogen HDL betere bloeddoorstroming erectiestoornis verlagen LDL neurodegeneratieve ziektechisofrenie bipolaire stoornis
vit B 3 en dermatitis ?
dermatitis is de eerste stap van pellagra ( vit B3 tekort)
hoodfkenmerken tekort vit B1 , B2 , B3 ?
vit B1 = beri beri ( denk vooral bij alcoholisme ) Vit B2 = denk aan bloedarmoede Vit B3 = pellagra ( denk aan dermatitis) denk aan slechte bloeddoorstroming ) Vit B3 geeft vaatverwijdend effect
ziekte van hert nup ; Verstoord opname tryptofaan . Aan welke vit B denk je dan ?
vit B3
Welke vorm vermijd niacine flush ?
nicotinamide , inositolhexanicotinaat
Werkt NAD tegen veroudering ? Zo ja, hoe kan je NAD verhogen ?
ja verhogen door - tryptofaan - niacine - Vit B2, B6 - caloriebeperking
Waar denk je aan bij Vit B5?
pantotheenzuur = deel van acetyl coenzym A
acne
Waar denk je aan bij Vit B6?
- aanmaak dopamine (Parkinosn)
- aanmaak prostaglandines
- Kreb cyclus
- DNA methylatie
- depressie ( tryptofaan omzetting naar dopomine)
Aan welke vit B denk je bij een tekort aan actieve vorm foliumzuur ?
vit B 2
Hoe komt dat velen moeite hebben om foliumzuur om te zetten naar actieve vorm ?
ontbreken van enzym MTHFR
MTHF = ?
B11 = foliumzuur = methyltetrahydroxyfolaat
Welke vit B is belangrijk voor aanmaken SaMe ?
B11 = foliumzuur
Welke vormen van beri beri ken je ? En hoe komt dit ?
tekort vit B 1 natte beri beri ( cardiovasculaier) - ademhaling - snel hartritme droge ber beri ( neurologisch) - geheugenverlies - desorientatie - gevoelloos in benen, branderige voeten
Vit B1 , B2 , B3 ,?
vit B1 = beri beri gevoelloosheid in benen, branderige voeten, ongecontroleerde ref-lexen in de benen geheugenverlies, desorientatie denk aan alcoholisme vit B 2 aanmaak actieve vorm B6 bloedarmoede vit B3 = pellagra aanmaak glutathion neurodegenratieve ziekten ( schizofrenie, bipolaire stoornis) bloeddoorstroming aanmaak tryptofaan
