Hoofdstuk 7 - de vroegmoderne tijd Flashcards
De dynastieke vorstenstaat
De dynastieke vorstenstaat was een verzameling van middeleeuwse vorstendommen en landsheerlijkheden verenigd in een personele unie.
Interne soevereiniteit
De vorst regelde alles zelf, er was geen samenwerking meer met de standenvergadering of lagere vorsten.
Externe soevereiniteit
De vorsten erkennen geen grotere macht dan hen naar buiten toe.
Centrale raad van beroep in Mechelen
Rechtbank waar je in beroep kon tegen uitspraken van de gewestelijke gerechtshoven.
Homologatie van het gewoonterecht
Bevel van Karel V aan de gewesten om het daar geldende gewoonterecht op schrift te stellen en naar alle gewestelijke rechtbanken te sturen.
Zo niet dan werd het geldende gewoonterecht in dat gewest ontzegd.
Alles dat wel opgestuurd was werd grondig onderzocht en onwenselijke zaken werden eruit geschrapt en het recht werd zoveel mogelijk geharmoniseerd.
Plakkaat van verlating
Filips II wordt afgezet.
Republikeinse statenbond
Een bond van zelfstandige staten die optreden als geheel als er maatschappelijke belangen op het spel staan.
De belangrijkste is de Republiek der zeven verenigde Nederlanden.
Humanisme
Door middel van humanisme werd het Romeinse recht bestudeerd in de vroeg moderne tijd.
Emulatio
Het kernwoord van humanisme. Betekent letterlijk: voorbeeld.
Het Romeins recht werd hier niet gezien als het absolute ware recht, maar als een zeer goed voorbeeld.
Dit voorbeeld wilde men heel graag naleven maar het liefst zelf overtreffen.
Twee generaties humanisten
- De eerste generatie humanisten / de Franse humanisten
- De tweede generatie humanisten / de Hollandse humanisten.
De eerste generatie humanisten / de Franse humanisten
De belangrijkste zijn Alciatus en Donellus. Dit was een puur academische fase. Het romeinse recht werd nog niet de praktijk ingebracht.
De Franse humanisten zien Romeins recht als een historische bron die teruggeplaatst moet worden in de tijd waar zij vandaan komt. Ze wilden het echte zuivere Romeinse recht terughalen.
Dit werd ook wel mos galicus (de Franse methode) genoemd. Ze bestudeerden het Romeinse recht op historisch filologisch niveau.
De tweede generatie humanisten / de Hollandse humanisten
De belangrijkste waren Petrus en Vinnius
Dit was een praktische fase. Ze bestudeerden Romeins recht omwille van toepassing in de praktijk. Dit deden ze alleen als het zou helpen om het eigen recht te verbeteren.
Ze gebruikte de ratio als toetssteen. Dit noemen we de rationele receptie.
Bartolisten
De bartolisten zijn de commentatoren in de late middeleeuwen. Deze worden in de vroegmoderne tijd voortaan bartolisten genoemd.
Rooms-Hollands recht
Het Rooms-Hollands recht was Hollands recht vermengd met voornamelijk Romeins recht.
Usus Modernus Pandecratum
Een mengvorm van het humanisme en het bartolisme.
