Hoofdstuk 1 - de romeinse tijd Flashcards
Agrarisch Romeins recht
Het recht uit de koningstijd en de vroege republiek
Koningstijd
Het tijdperk waarin het Romeinse rijk geregeerd werd door een koning
Rome als republiek
Het romeinse rijk werd in deze tijd geregeerd door een keizer
Het principaat / de vroege keizertijd
Het romeinse rijk werd geregeerd door een keizer
Het dominaat / de late keizertijd
Het romeinse rijk werd geregeerd door een keizer en het na-klassieke romeinse recht was geldig
Het klassieke Romeinse recht
Het recht dat gold tijdens de late republiek en de vroege keizertijd
De volksvergadering
Een vergadering van burgers die stemmen over wetten en kiezen de magistraten
Magistraten
De mensen die de macht van de koning overnemen en verdelen, ze worden gekozen door de volksvergadering
Consul
De hoogste magistraat van het romeinse recht
De Senaat
Het adviesorgaan van de volksvertegenwoordiging. Had veel macht ondanks dat het slechts een adviesorgaan was.
Priestercolleges
De priesters werden gezien als vertegenwoordigers van god. Omdat in de koningstijd en in de vroege republiek alles op god en godsdienst gefocust was, waren de priesters zeer belangrijk.
Het Fas
Het recht tussen hemel en aarde, het regelde de verhouding tussen de goden en de mensen. Het fas was een publiekrechtelijke aangelegenheid en de romeinen dachten dat de goden dit gemaakt hadden.
Nefas
Dit bega je als je een van de regels van het fas overtrad
Het Ius
Dit was het recht tussen romeinse burgers onderling. Het ging in het Ius over delicten van de ene familie tegen de andere familie. De romeinen waren er van overtuigd dat dit recht door de goden gemaakt was.
Het Mos
Het Fas en het Ius samen is het Mos. Dit was gewoonterecht en zo belangrijk dat het onveranderlijk was. Het recht was de wil van de goden en was daarom onveranderlijk. Het Mos werd uiteindelijk gecodificeerd in de wet der twaalf tafelen.
Het Ius Civil
Het Ius en het Fas zoals het gecodificeerd stond in de wet der twaalf tafelen
Legis-actio procedure
De rechterlijke procedure in de vroege republiek. Het was een streng proces gebaseerd op rituelen. Het werd verzorgd door de priester en kon gestart worden bij schending van de wet der twaalf tafelen / het Ius Civil.
De Legis-actio procedure bestaat uit 2 fases, in Iure en Ap ludicem. Hoger beroep was niet mogelijk omdat men zelf de rechter koos.
In Iure
De eerste fase van het legis-actio proces.
De priester beoordeeld of een geschil binnen de wet der twaalf tafelen valt. Als hij van mening was dat er er binnen viel, verleende de priester een actio.
Ap ludicem
Dit is de tweede fase waarin een oordeel gevormd wordt door de rechters.
De rechters zijn gewone burgers en mogen zelf gekozen worden.
In deze fase gaat het puur om wie de waarheid spreekt.
Er werd verder niet meer naar de interpretatie van de wet der twaalf tafelen gekeken. Dat deed slechts de priester in de in lure fase.
De Praetor
De vervanger van de priester in de eerste fase in het legis-actio proces.
De praetor kreeg twee oplossingen om het toenemende aantal gevallen wat niet onder de wet der twaalf tafelen viel op te lossen, de nuttige actie en de feitelijke actie.
De nuttige actie
In dit soort gevallen interpreteerde de praetor de wet der twaalf tafelen zeer breed, zodat meerdere geschillen en juridische verhoudingen beoordeeld konden worden in het legis-actio proces.
Feitelijke actie
Dit verleende hij indien er een compleet nieuw geschil voordeed waar de wet der twaalf tafelen in geen enkele manier in voorzag.
De praetor verleende dan desondanks rechtsingang en zorgde hiermee dat ook de compleet nieuwe geschillen beoordeeld mochten worden door de rechter.
Formula proces
Een procedure die naast het legis-actio proces ontstaat, waaraan het nieuwe gecreëerde praetorisch recht werd getoetst.
Het formula proces was een soepeler en toegankelijker proces. Men koos ook hier zelf de rechter en dus was hoger beroep niet mogelijk.
Rechtswetenschappers
Juristen met drie belangrijke taken:
- Het geven van adviezen
- Het begeleiden van juridische processen
- Het verschaffen van rechtsformules
