Hoofdstuk 6: Lipidemetabolisme Flashcards
Vat kort samen hoe opname van TriAcylGlycerolen in ons lichaam gebeurt.
- Vetten worden opgenomen via de voeding, nabij de galblaas worden de vetdruppels verdeeld in kleinere druppeltjes door de galzouten die micellen vormen.
- Lipasen in de dunne darm breken deze triacylglycerolen.
- glycerol en de vetzuren worden dan in het darmslijmvlies opgenomen en daar terug tot triacylglycerolen.
- Deze worden dan met cholesterol en lipoproteïnen meegenomen in de chylomicronen (zie eerder hoofdstuk).
- Deze chylomicronen bewegen zich door bloedvaten en lymfevaten naar weefsels.
- ApoC-II wat ook op de chylomicronen zat activeert dan een lipoproteïnelipase. Dit zorgt dat de triacylglycerolen terug worden afgebroken om doorheen de celwand te kunnen.
- Als laatste kunnen de triacylglycerolen terug gevormd worden in de cel om dan veresterd te worden en opgeslagen. Of om als energiebron gebruikt te worden.
Wat gebeurt er met vet in het niet-adipose weefsel (niet-vetweefsel)
In bv. de spiercellen kan het ofwel opgeslagen worden, ofwel rechtstreeks naar Acetyl-CoA omgezet. Wat dan weer verder gaat in de citroenzuurcyclus en elektronentransport, wat resulteert in CO2 en ATP (en H2O)
Hoe gebeurt vrijzetting van triacylglycerolen uit het vetweefsel?
Een hormoon geeft een signaal aan een lipase dat hierop reageert. En dan wordt het proces gestart. Het lipase zal dan de triacylglycerolen afbreken en de vrije vetzuren kunnen dan door het membraan gaan. Maar dit gebeurt niet zo gemakkelijk. Daarom zijn er vetzuurtransporterproteïnen (FATP’s).
Hoe gebeurt transport doorheen intracellulaire membranen?
- Vetzuren vormen acyl-CoA (=/= acetyl-CoA) met CoA-SH.
Acyl-CoA synthase helpt dit dan op zijn beurt door het membraan. - De acylgroep van acyl-CoA kan worden gekoppeld aan carnitine ter vorming van acylcarnitine door carnitine-acyltransferase-1
- Dit kan dan binnen in de mitochondriale matrix via een proteïne-carrier op het binnenste membraan.
- Acylcarnitine wordt dan terug omgevormd tot carnitine en acyl-CoA via carnitine-acyltransferase 2.
- Het carnitine wordt dan teruggebracht via een proteïne-carrier naar het cytosol waar het een volgend vetzuur kan transporteren.
Geef een vereenvoudigde tekening van de carnitine shuttle en leg uit
//
Hoe ziet carnitine eruit en geef ook een voorbeeld van een acylcarnitine, en geef ook de structuur van acetyl-CoA
//
Hoe worden vetzuren aangemaakt en afgebroken?
Dit kan op verschillende manieren gebeuren en vaak is de aanmaak gewoon de omgekeerde reactie van de opbouw.
Hoe worden vetzuren aangemaakt en afgebroken?
Dit kan op verschillende manieren gebeuren en vaak is de aanmaak gewoon de omgekeerde reactie van de opbouw MAAR met andere enzymen.
Wat is beta-oxidatie?
Bij een acyl-CoA wordt op de beta-plaats (de 3de koolstof geteld vanaf de C die gebonden is met de O en met S-CoA) Dit gebeurt door:
- Het vormen van een dubbele binding met behulp van een oxidoreductase.
- Met water wordt dan een OH geplaatst op de beta-plaats (hiervoor wordt de dubbele binding gebruikt). Dit met behulp van een lyase.
- Een oxidoreductase neemt de H dan weg van de OH groep en O vormt dan nog een dubbele binding.
- Een transferase zorgt er dan voor dat CoA-SH-CO-CH3 (acetyl-CoA) lost.
- Dan zal een nieuwe CoA-S- op het verkorte vetzuur kunnen binden. En het proces kan zich herhalen op de nieuwe beta-plaats (beta’).
- Het geproduceerde acetyl-CoA gaat naar de Krebs cyclus voor de aanmaak van energie.
Waarom is de afbraak van vetzuren zo belangrijk? (Buiten het feit dat we anders allemaal te dik zouden worden)
De afbraak van vetzuren zorgt ervoor dat er veel acetyl-CoA moleculen gevormd worden die dan via de Krebs cyclus omgevormd kunnen worden ter vorming van ATP en CO2 (zie koolhydraatmetabolisme)
Wat zijn ketolichamen?
Wateroplosbare moleculen (afbraakproducten van acetoacetaat of aceton).
Ze bevatten een ketongroep. (C met 2 R-groepen een een dubbele binding met O)
Deze worden aangemaakt na lage opname van voedsel en bepaalde diëten of lange fysieke inspanningen. Maar ook door negatieve dingen zoals alcoholisme of on-/onvoldoende behandelde type 1 diabetes..
Ze worden ook gebruikt in de hersenen voor de aanmaak van lange vetzuurketens (vertrekkende van acetyl-CoA)
Vat de afbraak van triacylglycerolen samen.
Triacylglycerolen worden afgebroken in de hersenen tot glycerol en vetzuren. glycerol kan dan omgezet worden tot glucose in gluconeogenese.
De hersenen kunnen ook glucoseverbruik compenseren. Dit gebeurt enkel bij lang vasten, inspanningen, etc. 50% van het glucoseverbruik wordt gecompenseerd door keto-lichamen. De hersenen gebruiken zo’n 20-tal % van de totale energie in rust. Andere grote verbruikers zijn het hart en de skeletspieren.
Vetzuren kunnen dan omgezet worden tot acetyl-CoA. Deze kunnen naar de spieren gaan of zelf omgezet worden in keto-lichamen.
Waarom kunnen we dan niet gewoon leven op 1 maaltijd per maand ofzo?
Omdat dan naast vet ook proteïnen in de spieren wordt afgebroken. Dit gebeurt vanaf de glycogeen is opgebruikt.
Wat is het verschil tussen synthese van vetten en afbraak van vetten?
Synthese gebeurt in de leven in in het cytosol van vetweefsel.
Het gebeurt wanneer een koolhydraatrijke maaltijd geconsumeerd wordt (dus bij een hoge insuline:glucagon verhouding).
Het gebeurt volgens hetzelfde principe als de afbraak maar dan gebruik makende van andere enzymen. Men vertrekt dus ook van acetyl-CoA.
Wat is vetzuursynthase?
Vetzuursynthese wordt uitgevoerd door 1 enkel enzym met verschillende actieve plaatsen en dus verschillende katalytische functies.
Wanneer het vetzuur de juiste lengte heeft dan zal het losgelaten worden door een thioesterase.
Het werkt via een “turning wheel” mechanisme.
