Hoofdstuk 5 Flashcards
endocriene hormonen
geproduceerd door de endocriene klier, voorbeelden zijn de sekshormen:
testosteron, pestgreen en progesteron
Testosteron
Bij mannen van groot belang, zorgt voor stimulatie en behoud secundaire geslachtkarakterstieken, behoud van genitalien, sperma producerende capaciteiten en stimulatie bot en spiergroei
LH Man
bepaald testeronproductie, het niveau van LH wordt bepaald door GnRH.
HPG-as
negative feedbackloop voor LH met GnRH
FSH Man
bepaald spermaproductie
Inhibin
hormoon wat geproduceerd wordt in de testes, het reguleer FSH niveaus in de HPA-as
Hypothalamus-hypofse-gonad feedback loop
menstruatiecycles
cylclus in mannen
traditionelen veronderstelling is mannen geen maandelijkse cycli, een studie in 2002 toonde 3 dingen hier over aan
3 dingen die waren aangetoond studie mannen cycli
- mannelijke testeronsspiegels vertoonde wekelijkse fluctuaties
- mannen met een vrouwelijke partner en een kinderwens vertoonde een 28 cyclus van testosteron niveaus
- mannen die seks hebben met onbekende partner hebben een 100% stijging testeron niveaus
XXY
klinefelter syndfoom, man met kleine testikels en word geen sperma geproduceerd
prentantale seksuele differentiatie
veel structurele verschillen tussen mannen en vrouwen ontstaan voor de geboorte tijdens de prenatale periode. in de 7e week na bevruchting zijn enkele basisstructuren gevormd en geslachthormomen studeren de differentie aan
SRY
op het Y chromosoom, seks determinant Region Y chromosne, zorgt voor de TDF (testis determinant factor)
ongeveer op 7 weken
bij vrouwen zelfde proces maar dan later dan bij mannen rond de 13 a 14 weken
Gonad prenatale ontwikkeling
vrouw: ovaria van cortex
man: testikels van medulla
Tubercle prenatale ontwikkeling
vrouw: word de clitoris, de plooien worden de binnenste schaamlippen en de zwelling ontwikkeld zich in de buitenste schaamlippen
man: wordt de eikel/glans, de plooien worden de schacht van de penis en de zwelling ontwikkeld in het scrotum
mullein duct
veranderen bij de vrouw in de fallopien bes/eileiders, de baarmoeder en het bovenste gedeelte van de vagina
buizen van wolff
bij mannen gestuurd door testosteron, veranderen in de bijbal zaadleider en ejaculatiekanaal
homologous
waneer organen in mannen en vrouwen ontstaan
analogous
wasbeer ze dezelfde functie hebben
ovaria ontwikkelingsveranderin
verplaatsen zich hoger intra abdominaal (rond de nieren) naar bekken
testikels ontwikkelingsverandering
reizen van de bovenkant van de buikholte naar beneden in scrotum via inguinal canal
cryptorchidus
testikels zijn nog niet ingedaald
chromosomaal gender
atypische prenatale genderdifferiatie
vrouw XX man XY
biologisch
gonadaal gender
atypische prenatale genderdifferiatie
vrouw eierstokken man testikels
biologisch
prenataal hormonaal gender
atypische prenatale genderdifferiatie
testosteron en MIS in mannen maar die in vrouwen voor de geboorte
biologisch
prenatal en neonatale hersendifferiatie
atypische prenatale genderdifferiatie
testosteron aanwezig bij masculinisatie en afwezigheid bij feminisatie
biologisch
interne organen
atypische prenatale genderdifferiatie
eileiders, baarmoeder en bovenste vagina in vrouwen
prostaat, vas en zaadblaasjes in mannen
biologisch
extern genitaal uiterlijk
atypische prenatale genderdifferiatie
vrouw: clitoris, binnenste en buitenste schaamlippen en vaginale opening
man: penis en scrotum
biologisch
puberaal hormonaal gender
atypische prenatale genderdifferiatie
oestrogeen en progesteron vrouw, testosteron man
biologisch
toegewezen gender
atypische prenatale genderdifferiatie
geslacht dat je bij geboorte aangewezen krijgt aan de hand van de externe geslachtsdelen
psychologisch
genderidentiteit
atypische prenatale genderdifferiatie
de persoons eigen, interne geviek van mannelijk, vrouwlijkheid of iets anders
psychologisch
Intersex (disorder of sex development)
waneer er bij een persoon 1 van de 6 biologische atypische prenatale genderdifferiatie karakteristieke niet klopt
oorzaken intersex
congenital adrenal hyperplasie (CAH)
androgen-insensitivity syndrom (AIS)
congenital adrenal hyperplasie (CAH)
genetische vrouw ontwikkelen de eierstokken in eerste instantie normaal , later gaat de adrenale klier verkeerd functioneren hierdoor overschot androgeen, genitale lijkt daardoor op die van een man, soms word gezegd bij geboorte dat het dus een jongetje is
androgen-insensitivity syndrom (AIS)
een genetische man produceert normale testosteron niveaus maar het weefsel is hier ongevoelig voor
CAH functioneren
deze hebben een vrouwelijke generindentietit, richting stereotype mannelijke activiteiten neigen en goed functioneren als meisje en vrouwen
leptine meisjes
is gerelateerd aan de start van puberteit, meisjes gaan pas menstrueren aks een bepaald percentage lichaamsvet heeft
kisspeptine
stimuleert de hypothalamus om meer GnRH aan te maken waardoor LH en FSH gestimuleerd worden en de eierstokken oestrogeen gaan aanmaken
mittelschmerz
middle pain, sommige vrouwen rapporteren dat ze zichzelf kunnen voelen oculeren in de vorm van kramp in de onderbuik. Er komt wat bloed vrij wat de baarmoeder irriteerd
anoculatoire cyclus
menstruatie kan plaatsvinden zonder ovulatie, dit is normaal aan het begin en eind van je vruchtbare periode
cervical mucus cycle
onder invloed van oestrogeen word baarmoederhalsslijm helder
basale lichaamstempratuur cyclus
onder invloed van progesteron stijgt je lichaamstemperatuur met een halve graad in de 2de heftaan je cyclus
dysmenorrhea
pijnlijke menstruatie dit wordt wellicht veroorzaakt door prostaglandine, hormoonachtige substantie die zorgen voor intense samentrekking van baarmoeder
endometriosis
endometrium groeit op een andere plek dan de baarmoeder
PMS
vrouwen ernstige lichamelijke en psychische symptomen vlak voor de menstruatie
mestruatie fases
folliculaire fase
ovulatie
lutueale fase
menstruate
