Hoofdstuk 2 - Theoretische perspectieven en onderzoek

Question 1

Wat betekend het begrip ‘‘theorie’’?

Answer 1

Dit is een verklaring of voorspelling ten aanzien van een verschijnsel, die een raamwerk biedt om de relaties tussen een reeks feiten of principes te begrijpen.

Question 2

Wat houdt het psychodynamisch perspectief in?

Answer 2

Dit is een benadering binnen de psychologie die ervan uitgaat dat gedrag gemotiveerd wordt door innerlijke krachten, herinneringen en conflicten, waarvan een persoon zich nauwelijks bewust is en waarover hij weinig controle heeft.

Question 3

Wat houdt de psychoanalytische theorie in?

Answer 3

Dit is de theorie die ervan uitgaat dat onbewuste krachten bepalend zijn voor iemands persoonlijkheid en gedrag.

Question 4

Wat zijn de drie verschillende aspecten van een persoonlijkheid?

Answer 4

• Id
• Ego
• Superego

Question 5

Wat betekend het id (persoonlijkheid)?

Answer 5

Het id is het primitieve, ongeorganiseerde, aangeboren deel van de persoonlijkheid dat opereert vanuit het genotsprincipe.

Question 6

Wat betekend het ego (persoonlijkheid)?

Answer 6

Het ego is het rationele en redelijke deel van de persoonlijkheid, dat opereert vanui het realiteitsprincipe.

Question 7

Wat betekend het superego (persoonlijkheid)?

Answer 7

Het superego is het aspect van de persoonlijkheid dat iemands geweten vertegenwoordigt en het onderscheidt maakt tussen goed en kwaad.

Question 8

Wat is de psychoseksuele ontwikkeling?

Answer 8

Dit zijn de vijf fasen die kinderen volgens Freud doorlopen, waarin genot telkens gericht is op een andere biologische functie en een ander deel van het lichaam.

Question 9

Wat betekend fixatie (Freud)?

Answer 9

Fixatie is het gedrag wat ontstaat nadat een eerdere ontwikkelingsfase is blijven steken als gevolg van een onopgelost conflict.

Question 10

Wat betekend psychsociale ontwikkeling?

Answer 10

Dit zijn de ontwikkelingen van de veranderingen in onze interacties met anderen en in hoe we aankijken tegen het gedrag van anderen en tegen onszelf als leden van de maatschappij.

Question 11

Wat is het behavioristisch perspectief?

Answer 11

Dit is de benadering binnen de psychologie die ervan uitgaat dat je moet kijken naar waarneembaar gedrag en externe stimuli in de omgeving om de ontwikkeling van het individu te begrijpen.

Question 12

Wat betekend stimulus-respons-leren?

Answer 12

Dit zijn vormen van leren die we kunnen beschrijven in termen van stimuli en responsen, zoals klassieke en operante conditionering.

Question 13

Wat betekend klassieke conditionering?

Answer 13

Dit is een vorm van leren waarbij een organisme op een bepaalde manier leert reageren op een neutrale stimulus die dat type respons normaal gesproken niet uitlokt.

Question 14

Wat betekend operant conditioneren?

Answer 14

Dit is een vorm van leren waarbij een vrijwillige respons versterkt of verzwakt wordt, afhankelijk van de associatie met positieve of negatieve consequenties.

Question 15

Wat houdt gedragsmodificatie in?

Answer 15

Dit is een op het behavioristisch perspectief gebaseerde techniek om de frequentie van gewenst gedrag te verhogen en de frequentie van ongewenst gedrag te verlagen.

Question 16

In welke vier stappen voltrekt sociaal-cognitief leren?

Answer 16

1. Aandacht: je neemt het gedrag van het model waar.
2. Retentie: je kunt je het gedrag op later tijdstip nog herinneren.
3. Reproductie: je kunt het gedrag dat je eerder hebt gezien reproduceren.
4. Motivatie: je bent gedreven om het gedrag te leren en uit te voeren, doordat je ziet dat het iets oplevert of omdat je opkijkt tegen het model.

Question 17

Wat houdt de sociaal-cognitieve leertheorie in?

Answer 17

Dit is een benadering in de psychologie waarbij de nadruk ligt op leren door het gedrag van een andere persoon (een model) te observeren en na te doen.

Question 18

Waarop werd de eerste generatie van gedragstherapie gebaseerd?

Answer 18

Leren was enkel een kwestie van externe stimuli en responsen, waarbij waarneembare kenmerken van de omgeving de enige belangrijke factoren zijn. Mensen werden beschouwt als ‘‘blackboxes’’; wat daarbinnen gebeurt is niet waarneembaar en dus geen object van studie.

Question 19

Wat houdt het cognitief perspectief in?

Answer 19

Dit is de benadering binnen de psychologie die zich richt op de processen die mensen in staat stellen de wereld te leren kennen, begrijpen en overdenken.

Question 20

Wat betekend assimilatie (adaptie volgens Paiget)?

Answer 20

Dit is het proces waarbij mensen een nieuwe ervaring interpreteren aan de hand van hun huidige cognitieve ontwikkelingsstadium en denkwijze.

Question 21

Wat betekend accommodatie (adaptie volgens Paiget)?

Answer 21

Dit is het proces waarbij bestaande manieren van denken of doen veranderen in reactie op nieuwe stimuli of gebeurtenissen.

Question 22

Wat houdt de informatie verwerkingstheorie in?

Answer 22

Dit is een benadering van cognitieve ontwikkeling die probeert te achterhalen op welke manieren mensen informatie coderen, opslaan en terughalen.

Question 23

Hoe heten de theorieën die voortbouwen op Piagets onderzoek?

Answer 23

Deze staan bekend als de neopiagetiaanse theorieën.

Question 24

Wat houdt de cognitieve neurowetenschap in?

Answer 24

Dit is de benadering van de cognitieve ontwikkeling die zich richt op de invloed van hersenprocessen op cognitieve activiteit. Er wordt geprobeerd locaties en functies binnen de hersenen te achterhalen.

Question 25

Wat houdt het systemisch perspectief in?

Answer 25

Dit is het perspectief waarbij men kijkt naar de relatie tussen individuen en hun fysieke wereld, cognitieve wereld, persoonlijkheidswereld en sociale wereld.

Question 26

Wat houdt het bio-ecologisch model in?

Answer 26

Dit is het model dat uitgaat van vijf omgevingsniveaus die elk organisme gelijktijdig beïnvloeden.

Question 27

Welke vijf omgevingsniveaus zijn er (bio-ecologisch model)?

Answer 27

• Het microsysteem; de directe omgeving waarin het organisme leeft.
• Het mesosysteem; zorgt voor connecties tussen verschillende onderdelen in het microsysteem.
• Het exosysteem; algemenere invloeden, zoals sociale instituties (gemeenten, gemeenschappen, scholen, etc.)
• Het macrosysteem; vertegenwoordigt de overkoepelende culturele invloeden waaraan een individu blootstaat.
• Het chronosysteem; de basis van alle andere systemen. Het omvat de invloed van het verstrijken van tijd op de
  ontwikkeling.

Question 28

Wat houdt de sociaal-culturele theorie in?

Answer 28

Dit is de benadering binnen de psychologie die het verloop van de cognitieve ontwikkeling ziet als het resultaat van sociale interacties tussen leden van een cultuur.

Question 29

Wat houdt het evolutionair perspectief in?

Answer 29

Dit is de benadering binnen de psychologie die gedrag probeert te identificeren dat het resultaat is van de genetische erfenis van onze voorouders. Oftewel welk gedrag vertonen wij nu dat we hebben geërfd van onze voorouders.

Question 30

Wat is gedragsgenetica en wat is epigenetica?

Answer 30

Gedragsgenetica bestudeert de effecten van erfelijkheid op gedrag terwijl epigenetica bestudeerd hoe de omgeving ons gedrag beïnvloed.

Question 31

Wat houdt de zelfdeterminatietheorie (ZDT) in?

Answer 31

De ZDT is een theorie over menselijke motivatie uitgaande van de kerngedachte dat er drie natuurlijke basisbehoeften zijn die het functioneren, welbevinden en de groei van mensen beïnvloeden; autonomie, verbondenheid en competentie.

Question 32

Wat zijn de drie basisbehoeften volgens de zelfdeterminatietheorie (ZDT)?

Answer 32

• autonomie; het recht van een individu om te bepalen wat er met hem gebeurt.
• verbondenheid; het gevoel van een hechte, warme band met iemand.
• competentie; het vermogen om kennis, vaardigheden, houding en informatie zo te combineren dat daarmee doelen worden
  bereikt.

Question 33

Wat houden de empirisch-wetenschappelijke methoden in?

Answer 33

Dit zijn procedures om ideeën en vragen te toetsen met behulp van zorgvuldige, gecontroleerde technieken en systematische dataverzameling gebaseerd op eigen, objectieve waarnemingen.

Question 34

Wat houdt een hypothese in?

Answer 34

Een voorspelling die toetsbaar, oftewel weerlegbaar is.

Question 35

Wat houdt operationalisering in?

Answer 35

Dit is de vertaling van een hypothese in specifieke, toetsbare procedures die gemeten en waargenomen kunnen worden.

Question 36

Wat houdt een experimenteel onderzoek in?

Answer 36

Dit is een onderzoek dat bedoeld is om causale relaties tussen verschillende factoren te ontdekken. Oftewel een oorzaak-gevolg relatie.

Question 37

Wat houdt een correlationeel onderzoek in?

Answer 37

Dit is een onderzoek dat is bedoeld om vast te stellen of er tussen twee (of meer) factoren een verband of correlatie bestaat.

Question 38

Wat is een steekproef?

Answer 38

Dit is de groep participanten die is geselecteerd voor een onderzoek, met de bedoeling dat de resultaten van het onderzoek gelden voor een soortgelijke grotere groep (de populariteit).

Question 39

Wat zijn de vijf stappen van een wetenschappelijk onderzoek?

Answer 39

1. Een hypothese ontwikkelen.
2. Een onderzoek ontwerpen.
3. Objectieve data verzamelen.
4. De resultaten analyseren.
5. Conclusies publiceren, bekritiseren en repliceren.

Question 40

Wat is een experiment?

Answer 40

Dit is een onderzoekmethode om een oorzaak-gevolgrelatie vast te stellen, waarbij de onderzoeker verschillende ervaringen voor verschillende groepen participanten of proefpersonen creëert.

Question 41

Wat betekend een experimentele conditie?

Answer 41

Dit is de procedure, zoals een behandeling, die de onderzoeker bestudeert en de omstandigheden waaraan de experimentele groep wordt blootgesteld.

Question 42

Wat is een experimentele groep?

Answer 42

Dit is de groep die in een experiment wordt blootgesteld aan de experimentele conditie.

Question 43

Wat is een controlegroep?

Answer 43

Dit is de groep die in een experiment niet wordt blootgesteld aan de experimentele conditie.

Question 44

Wat is een onafhankelijke variabele?

Answer 44

Dit is de omstandigheid of factor die de onderzoekeer onder controle heeft of manipuleert.

Question 45

Wat is een afhankelijke variabele?

Answer 45

Dit is de variabele die de onderzoeker gaat meten en waarvan hij verwacht dat deze beïnvloed wordt door de onafhankelijke variabele.

Question 46

Wat is een surveyonderzoek?

Answer 46

Dit is een onderzoek waarbij aan een grote groep mensen vragen gesteld worden over attitudes, gedrag of denkbeelden over een bepaald onderwerp.

Question 47

Wat betekend natuurlijke observatie?

Answer 47

Dit is een onderzoek waarbij natuurlijk voorkomend gedrag wordt geobserveerd zonder in te grijpen in de situatie.

Question 48

Wat is een casestudy?

Answer 48

Dit is een onderzoek waarin de toestand van één individu of een groep individuen diepgaand en uitvoerig worden onderzocht.

Question 49

Wat is een veldonderzoek?

Answer 49

Dit is een onderzoek dat wordt uitgevoerd in de natuurlijke omgeving.

Question 50

Wat is een laboratoriumonderzoek?

Answer 50

Dit is een onderzoek uitgevoerd in een gecontroleerde omgeving die expliciet is opgezet om de gebeurtenissen constant te houden.

Question 51

Wat is een theoretisch onderzoek?

Answer 51

Dit is een onderzoek dat bedoeld is om verklaringen te toetsen en nieuwe wetenschappelijke kennis te vergaren.

Question 52

Wat is een toegepast onderzoek?

Answer 52

Dit is een onderzoek dat bedoeld is om een praktische oplossing te vinden voor een direct probleem.

Question 53

Wat is een fundamenteel onderzoek?

Answer 53

Dit is een onderzoek dat gericht is op het verwerven van kennis over grondbeginselen en basismechanismen, zonder stil te staan bij de mogelijke toepassing van kennis. Oftewel onderzoek naar fundamenten die de basis vormen van de ontwikkelingspsychologie.

Question 54

Wat is een praktijkgericht onderzoek?

Answer 54

Dit is een onderzoek waarvan de vraagstelling wordt ingegeven door de beroepspraktijk en waarvan de kennis direct bijdraagt aan de beroepspraktijk.

Question 55

Wat is longitudinaal onderzoek?

Answer 55

Dit is een onderzoek waarin het gedrag van een of meer individuen door de tijd heen wordt gemeten.

Question 56

Wat is een dwarsdoorsnedeonderzoek/cross-sectioneel onderzoek?

Answer 56

Dit is een onderzoek waarbij mensen van verschillende leeftijden op hetzelfde tijdstip met elkaar vergeleken worden.

Question 57

Wat is een cross-sequentieel onderzoek?

Answer 57

Dit is een onderzoek waarin een aantal verschillende leeftijdsgroepen op verschillende tijdstippen worden bestudeerd.