Hoofdstuk 14 Flashcards
Wat is een eigenschap
Een hypothetisch, relatief stabiel, innerlijk kenmerk dat van invloed is op de manier waarop een persoon reageert op verschillende omgevingssituaties
Eigenschappen worden beschouwd als onderdeel van de persoon, niet als onderdeel van de omgeving
Wat is een staat
Wat is de persoonlijkheidstheorieën?
Theorieën over persoonlijkheid die gebaseerd zijn op het idee dat mensen kunnen worden beschreven en gedifferentieerd in termen van hypothetische onderliggende persoonlijkheidsdimensies, traits genaamd, die kunnen worden gemeten met vragenlijsten of andere kwantitatieve middelen.
Wat is factoranalyse?
een methode voor het analyseren van correlatiepatronen om wiskundig gedefinieerde factoren te extraheren die ten grondslag liggen aan en helpen bij het begrijpen van die patronen.
Wat zijn de 3 stappen van een factoranalyse?
Stap 1 - het verzamelen van gegevens in de vorm van een reeks persoonlijkheidsmetingen die zijn genomen over een grote steekproef van mensen
Stap 2 - een wiskundig complexe die factorextractie wordt genoemd, waarin items (hier bijvoeglijke naamwoorden) die sterk aan elkaar gerelateerd zijn, of die samenklonteren, worden geïdentificeerd.
Stap 3 - een subjectieve stap, waarbij de onderzoeker de factoren een label geeft.
Wie had de eerste eigenschapstheorie?
Raymond Cattell (1950).
Waarom wordt tegenwoordig over het algemeen de voorkeur gegeven aan het vijf-factorenmodel (big 5) van persoonlijkheid boven Cattells eigenschapstheorie?
Omdat die van Cattels 16-factorentheorie te complex is.
Waar staat het woord grit voor?
Een persoonlijkheidskenmerk gedefinieerd als doorzettingsvermogen en passie voor langetermijndoelen, samengesteld uit twee lagere-orde factoren, doorzettingsvermogen van inspanning en consistentie van interesse.
Wat ontwikkelde Duckworth om de twee factoren van grit te meten?
een schaal van 12 items en later een schaal van 8 items
De consistentieschaal bestaat uit items als “Ik stel vaak een doel, maar kies er later voor om een ander doel na te streven”, en de doorzettingsvermogenschaal bestaat uit items als “Ik maak af wat ik begin”
Hoeveel % is grit verantwoordelijk naast andere factoren zoals IQ bij het voorspelen van succesuitkomsten?
4%
Wat is Dark Triad?
Drie gerelateerde sociaal aversieve persoonlijkheidskenmerken - narcisme, machiavellisme en psychopathie - die mensen met ‘donkere persoonlijkheden’ beschrijven.
Wat is narcisme
Een extreem egoïsme waarin een persoon een grandioze kijk heeft op zijn of haar eigen kunnen en een behoefte aan bewondering.
Wat is machiavellisme?
Een persoonlijkheidstype waarbij de persoon vatbaar is om andere mensen te manipuleren, vaak door middel van bedrog
Wat is psychopathie?
Een persoonlijkheidskenmerk met amoreel of asociaal gedrag, gekoppeld aan een gebrek aan empathie en een onvermogen om zinvolle persoonlijke relaties aan te gaan. In het uiterste geval is psychopathie een persoonlijkheidsstoornis, maar het kan ook op preklinische niveaus tot uiting komen.
Wat is alledaags sadisme?
mensen die graag verbale of fysieke schade toebrengen (denk aan pestkoppen)
Wat scoren mensen met donkere persoonlijkheden laag op?
Mensen met donkere persoonlijkheden scoren laag op vriendelijkheid en consciëntieusheid, en hebben vaak moeite om met andere mensen om te gaan
Welke test word er vaak gedaan om de big-5 kenmerken te meten?
NEO Personality Inventory
Hoe valide zijn persoonlijkheidstests?
Een persoonlijkheidstest is geldig in de mate dat de scores op elk van de eigenschappen die hij meet, correleren met aspecten van het echte gedrag van de persoon die relevant zijn voor die eigenschap.
Waar neigen mensen die hoog scoren op neuroticisme naar? (4 punten)
a) meer aandacht te besteden aan bedreigingen en andere onaangename informatie en deze beter te onthouden
(b) meer stress vertonen wanneer ze een verrassende wiskundetest krijgen
(c) minder echtelijke tevredenheid ervaren en vaker scheiden
(d) veel vatbaarder zijn voor psychische stoornissen, vooral depressie en angststoornissen
Waar neigen mensen die hoog scoren op extraversie naar? (5 punten)
(a) meer feesten bij te wonen en worden als populairder beoordeeld
(b) vaker gezien worden als leiders en leidende posities bereiken
(c) leven met en werken met meer mensen
(d) het gedrag van anderen nabootsen, vermoedelijk met het doel om affiliatie te bevorderen
(e) minder gestoord worden door plotselinge harde geluiden of andere intense stimuli
Waar neigen mensen die hoog scoren op openheid voor ervaring naar? (6 punten)
(a) eerder geneigd te zijn om zich in te schrijven voor vrije kunstprogramma’s dan voor professionele trainingsprogramma’s op de universiteit
(b) vaker van loopbaan veranderen op middelbare leeftijd
(c) beter presteren in beroepsopleidingsprogramma’s
(d) een grotere kans hebben om een muziekinstrument te bespelen
(e) toleranter zijn ten opzichte van diverse wereldbeelden
(f) minder raciale vooroordelen vertonen
Waar neigen mensen die hoog scoren op aanvaardbaarheid naar? (5 punten)
(a) meer bereid te zijn om geld uit te lenen
(b) minder gedragsproblemen hebben tijdens de kindertijd
(c) minder alcoholisme of arrestaties vertonen op volwassen leeftijd
(d) succesvoller zijn op de werkvloer
(e) meer bevredigende huwelijken en een lager aantal echtscheidingen hebben
Waar neigen mensen die hoog scoren op consciëntieusheid naar? (4 punten)
(a) seksueel trouwer te zijn aan hun echtgenoten
(b) hogere beoordelingen krijgen voor werkprestaties en hogere cijfers op school
(c) meer aandacht besteden aan academische onderwerpen die oninteressant zijn
(d) minder roken, minder drinken, veiliger rijden, gezondere diëten volgen en langer leven
Side note: Dergelijke studies geven ook aan dat de persoonlijkheid steeds stabieler wordt met toenemende leeftijd tot ongeveer de leeftijd van 50, en na de leeftijd van 50 op een relatief constant niveau van stabiliteit blijft
Het is redelijk om aan te nemen dat genen de persoonlijkheid voornamelijk beïnvloeden door de fysiologische kenmerken van het zenuwstelsel te beïnvloeden.
Wat is proximate explanation?
richt zich op causale mechanismen die tijdens het leven van het individu werken om het fenomeen in kwestie te produceren
Wat is distal explanation?
richt zich eerder op functie of evolutionaire overlevingswaarde dan op mechanismen.
Hoe verschilt een distale verklaring van persoonlijkheidsvariabiliteit van een proximate?
proximate verklaringen van persoonlijkheidsverschillen richten zich op manieren waarop verschillende genen en ervaringen ons anders maken
Distale verklaringen kijken naar evolutie
Hoe verklaart een analogie met financiële investeringen de waarde van het voortbrengen van nakomelingen die qua persoonlijkheid van elkaar verschillen?
Vanuit het perspectief van evolutie door natuurlijke selectie is het produceren van nakomelingen een investering, met als doel meerdere kopieën van iemands genen naar toekomstige generaties te sturen. Omdat de overlevings- en voortplantingsomstandigheden in de loop van de tijd op onvoorspelbare manieren variëren, kan de kans dat de genen van een individu uitsterven worden verkleind als de nakomelingen van elkaar verschillen in enkele van hun kenmerken, waaronder hun gedragskenmerken.
Side note: Persoonlijkheidskenmerken worden gezien als relatief stabiele kenmerken van een persoon. Hoewel context duidelijk van invloed is op hoe we ons gedragen, impliceert een eigenschap stabiliteit, een mate van permanentie over een individu. Onderzoekers hebben echter één eigenschap ontdekt die niet geassocieerd is met stabiliteit, maar met verandering: differentiële gevoeligheid voor omgevingsfactoren
Wat is de differentiële gevoeligheid voor omgevingsfactoren?
Het idee dat mensen verschillend vatbaar zijn voor beïnvloeding door hun omgeving. Zeer gevoelige kinderen (ook wel orchideeënkinderen genoemd) zullen gedijen in goede omgevingen en doen het vooral slecht in ongunstige omgevingen. Minder gevoelige kinderen (soms paardenbloemkinderen genoemd) worden minder beïnvloed door hun opvoedingsomstandigheden, zodat extreme omgevingen (zowel goede als slechte) minder invloed zullen hebben op hun psychologische resultaten.
Wat zijn orchideeënkinderen
Gevoelige kinderen
Net als orchideeën, bloeien ze wanneer ze liefdevolle zorg krijgen, maar ze verwelken snel als de omgeving niet ondersteunend is.
Wat zijn paardenbloemkinderen
Kinderen die kunnen overleven, en misschien gedijen, in elke omgeving.
Wat wordt bedoeld met orchideeën- en paardenbloemkinderen, en hoe verhouden zij zich tot het idee van differentiële gevoeligheid voor omgevingsinvloeden?
Volgens Belsky zullen dergelijke milieugevoelige kinderen hun gedrag en persoonlijkheid gemakkelijk veranderen in nieuwe omgevingen, zowel positief (veel steun van het gezin) als negatief (afwezigheid van vader, weinig steun van het gezin). Als gevolg hiervan kunnen deze kinderen het bijzonder slecht doen in een minder dan optimale omgeving, maar het bijzonder goed in ondersteunende omgevingen. Met andere woorden, dergelijke kinderen worden zowel ten goede als ten kwade beïnvloed door hun omgeving
Daarentegen zijn andere kinderen stabieler en minder beïnvloed door extreme omgevingen.
Wat is respiratoire sinusaritmie (RSA)?
een maat is voor de reactie van het zenuwstelsel op stress weerspiegeld in variatie in hartslag tijdens de ademhalingscyclus.
Gedragsgenetisch onderzoek heeft een gen geïdentificeerd dat verband houdt met gevoeligheid voor ouderlijke invloed, hoe noemen ze dit? (Elaine Aron)
een zeer gevoelige persoonlijkheidseigenschap (HSP)
waarbij mensen zich meer bewust zijn van subtiliteiten in hun omgeving, ervaringen dieper verwerken en gemakkelijker overweldigd worden door zeer stimulerende omgevingen
Side note: Toch beweren sommige psychologen dat de gezinsomgeving weinig of geen rol speelt bij het vormen van persoonlijkheid (Harris, 1998; Rowe, 1994). Die bewering komt voornamelijk voort uit onderzoek dat aangeeft dat mensen die in hetzelfde huis zijn opgegroeid, gemiddeld net zo verschillend van elkaar scoren op persoonlijkheidstests als gelijkaardige mensen die in verschillende gezinnen zijn opgegroeid. In de mate dat broers en zussen qua globale persoonlijkheidskenmerken op elkaar lijken, lijkt die overeenkomst voornamelijk te komen van hun gedeelde genen, niet van hun gedeelde thuisomgeving.
Wat wordt broer/zus-contrast genoemd?
Deze nadruk binnen het gezin op de verschillen tussen broers en zussen
Wat houdt identificatie met een gespleten ouder (split-parent identification) in?
Neiging voor elk van de twee broers en zussen om zich te identificeren met een andere van hun twee ouders
Hoe kunnen broer/zus-contrast en gesplitste ouder-identificatie nuttig zijn bij het verminderen van rivaliteit tussen broers en zussen en het diversifiëren van ouderlijke investeringen?
Als broers en zussen door henzelf en hun ouders worden gezien als personen met zeer verschillende capaciteiten, behoeften en gezindheden, dan is de kans kleiner dat de broers en zussen met elkaar wedijveren en meer kans hebben om afzonderlijk gewaardeerd en beloond te worden voor hun unieke kenmerken.
Veel sterker bij broers en zussen die bijna even oud zijn en bij kinderen van het zelfde geslacht. Neemt af bij hoe meer kinderen.