Hoofdstuk 10

Question 1

Hoe ontstaat geluid

Answer 1

Luchtmoleculen worden in trilling gebracht. Dit leidt tot luchtdrukverschillen die zich als een golf voortbewegen

Dit gaat door lucht, water en aarde

Question 2

Fysieke eigenschappen van geluid

Answer 2

Frequentie (hertz)
• waargenomen als toonhoogte
• hoge tonen = hoge frequentie (pitch)
• lage tonen = lage frequentie (pitch)

Amplitude (decibel)
• waargenomen als volume (luidheid)

Complexiteit
• de meeste geluiden zijn een combinatie van verschillende frequenties en amplituden
• waargenomen als timbre (klankkleur)

Question 3

Fundamentele frequentie

Answer 3

Snelheid waarmee de laagste onderliggende (grond) toon zich herhaalt

De meest lage tonen

Question 4

Overtomen

Answer 4

De meeste geluiden hebben verschillende overtomen

Geluidsgolven met een hogere frequentie die deelbaar is door de fundamentele frequentie

Question 5

Periodiciteit

Answer 5

Belangrijk kenmerk van complexe tonen

De fundamentele frequentie wordt op vaste intervallen herhaalt

Question 6

Aperiodische geluiden

Answer 6

Ruis

Question 7

Uitwendig oor

Answer 7

• oorschelp = zo veel mogelijk geluiden opvangen uit de omgeving en leidt dit naar de gehoorgang

• externe gehoorgang = tussen gang

• trommelvlies= membraan.

Question 8

Middenoor

Answer 8

Gehoorbeentjes (kleinste botjes):
de trilling van het trommelvlies overnemen. Ze werken als een hefboom waardoor de trilling versterkt

• hamer
• aambeeld
• stijgbeugel

Question 9

Binnenoor

Answer 9

• ovaal en rond venster

• slakkenhuis = zitten verschillende kamers met vloeistof. In het midden zit het orgaan corti

• orgaan van corti (bevat haarcellen) = omzetten van verschillende toonhoogtes. Omzetten van trillingen naar actiepotentialen (binnenste haarcellen)

• gehoorzenuw

Question 10

Buitenste haarcellen

Answer 10

• verbonden met tectoria membraan
• geen receptoren: beïnvloeden alleen de stijfheid van het tectoriaal membraan

• motor functie = basis/stijf, uiteinde/flexibel

Question 11

Binnenste haarcellen

Answer 11

Zijn er minder maar is wel belangrijker

• niet verbonden met tectoriaal membraan, maken slechts losjes contact
• auditieve receptorcellen
• coderen van geluid

• actiepotentialen

Question 12

Werking depolarisatie

Answer 12

Meer kalium, meer neurotransmitter in synaptische spleet, excitatie

Dichterbij vuurdrempel

Question 13

Werking hyperpolarisatie

Answer 13

Minder kalium, minder neurotransmitter in synaptische spleet, inhibitie

Verder van vuurdrempel af

Question 14

Van oor naar hersenen

Answer 14

1. Slakkenhuis
2. medulla (hersenstam)
3. Middenhersenen (tectum/inferieur colliculus)
4. thalamus (Tussenhersenen/mediaal geniculate)
5. Primaire auditieve cortex (A1/ bovenste deel temporaal kwab)
6. Secundaire auditieve cortex (A2)

Onthouden: de informatie kruist. Links gaat naar zowel links als rechts. Hierdoor hoor je 1 geluid

Question 15

Secundaire auditieve cortex (A2)

Answer 15

Gebied van Wernicke

• rechter hemisfeer = analyseren van muziek (gyrus)

• linker hemisfeer = taalbegrip (wernicke) (planum temporale)

Question 16

Codering van frequentie (toonhoogte)

Answer 16

Tonotopische codering = haarcellen in het slakkenhuis coderen frequentie als functie van hun plaats op het basilaire membraan
• voorbeeld spatiele codering

Aan het begin van het slakkenhuis: smal dik stug = hoge frequentie

Aan het einde van het slakkenhuis: breed dun flexibel = lage frequentie

Question 17

Frequentie van geluid op spraaksignalen (onder 200hz)

Answer 17

Niet tonotopisch maar temporeel gecodeerd naar A1

Frequentie geluid = frequentie membraan = frequentie actiepotentialen

Question 18

Codering van amplitude (volume)

Answer 18

Codering door temporele codering

Hoe harder het geluid is, hoe harder de trillingen binnenkomen in je oor

• meer intense trilling ovale venster
• meer intense beweging van vloeistof in slakkenhuis
• meer trillingen in membranen
• meer intense trillingen binnenste haarcellen
• meer afgifte neurtransmitters
• hogere vuurfrequentie van bipolaire neuronen

Question 19

Codering van locatie

Answer 19

Gebaseerd op verschillen tussen de 2 oren in

• aankomsttijd = interaural time difference (ITD)
> berekend in medial superior olivary complex

• volume = interaural intensity differece (IID)
> berekent in lateral superior olivary complex & trapezoid body (trapeziumvormig lichaam)
> meest effectief voor hoge frequenties

Allebei berekend in hersenstam
Geluiden lokaliseren van links en rechts (horizontaal)
Maar ook boven en onder, voor en achter, vereist kantelen van hoofd

Question 20

Taalgebieden in het brein

Answer 20

Ventraal - taalbegrip - gehoor voor ‘herkenning’
> linker temporaalkwab = gebied van Wernicke
> afasie van Wernicke = vloeiende spraak, onsamenhangend, geen begrip van taal

Dorsaal - taalproductie - gehoor voor ‘actie’
> linker frontaalkwab = gebied van broca
Afasie van Broca = niet vloeiend, onderbroken spraak, wel taalbegrip

Question 21

Taalgebieden in het brein - stimulatie

Answer 21

Taalverwerving vindt niet exclusief plaats in de linkerhemisfeer, maar deze is wel relatief meer actief

Question 22

Gebieden voor muziek in het brein

Answer 22

Verwerking in het brein is ongeveer gelijk aan die van taal, maar in de rechterhemisfeer ipv linker.