HC.6 Diagnostiek en behandelen van hypercortisolisme Flashcards
Verschil ziekte van Cushing en syndroom van Cushing?
- Ziekte van Cushing is adenoom in hypofyse die zorgt voor veel ACTH en daardoor veel cortisol
- Syndroom van Cushing is hypercortisolisme
Soorten Cushing syndroom:
Acth afhankelijk:
- hypofyse adenoom –> ziekte van Cushing
- ectopische ACTH productie (longkanker, neuro endocriene tumoren)
ACTH onafhankelijk:
- bijnier adenoom
- bijnier carcinoom
- bilaterale bijnier hyperplasie
Wat zijn de klinische kenmerken van Cushing?
- Buffalo hump, vet ophoping achter nek
- Moon facies, plethorisch gelaat
- osteoporose, meer kans op wervelfracturen
- abdominale adipositas
Endocriene veranderingen Cushing:
- Hypogonadisme
- Hypothyreoidie
- Adrenale androgenen stijgen
Metabole veranderingen Cushing?
- Centrale obesitas
- hypertensie
- diabetes
- dislypedemie
Brein veranderingen Cushing
- Depressie
- psychose
- verstoord geheugen
- Slaapproblemen
Hypercoagubility?
- DVT
- longembolie
Levensverwachting ziekte van Cushing?
5 jaars overleving 50%, aan cardiovasculaire risico’s
Waar overlijden mensen met Cushing aan?
- Cardiovasculair
- Anders
- cerebrovasculari
- maligniteit
- onbekend
- infectie
Triple diagnostiek?
- Hypercortisolisme vaststellen
- Pseudo Cushing syndroom differentieren
- ACTH afhankelijk>
Veel voorkomende Cushing klachten?
Centrale adipositas, plethorisch gelaat, glucose intolerantie, spierzwakte, hypertensie, osteoporose, overbeharing
Wanneer screenen voor Cushing?
- Aanwezigheid van meerdere progressieve symptomen
- Leeftijd
- DM en onbehandelbare hypertensie
- Patienten met bijnierincidentaloom
- kinderen met groeiretardatie, maar wel veel aankomen
Screeningstesten voor CS
2/3 positief van volgend
- Cortisol excretie in 24 h urine, 2-3 dagen doen, beperkte sensitiviteit
- 1mg Dexamethason suppressie test, ACTH en CRH productie remmend medicijn waardoor ochtend daarna cortisol laag zou moeten zijn
- Middernachts speeksel cortisol concentratie: hoort dan heel laag te zijn.
Wat is pseudo Cushing?
Hypercortisolisme door andere oorzaak, ‘s nachts is cortisol laag.
Hoe kan middernacht speeksel test ook afwijken zijn?
- Door speeksel afnemen na tanden poetsen dan is er bloed in de mond en concentratie cortisol in bloed is hoger
- Comorbiditeit
- Leeftijd
- nachtdiensten
Hypercortisolisme andere oorzaken oftewel pseudo?
- Chronische stress
- Chronische ziekte
- psychisch
- alcohol misbruik
- alcohol en drug sonttrekking
- diabetse
- centrale adipositas
- nierinsufficientie
- zwangerschap
- ondervoeding
- glucocorticoid resisistentie
- syndroom van Cushing
3 belangrijkste andere oorzaken van hypercortisolisme met risico op cushing?
- Alcohol abuse
- Morbide obese
- Psyciatrisch
Klinische kenmerken pseudo Cushing?
- Vaker morbide obesitas
- Moon facies en buffalo hump vaak
- Minder type 2 diabetes en hypertensie en osteoporose.
- verhoogde urine secretie en abnormale dexamethason suppressie test zullen positief zijn
Onderscheid Cushing en pseudo Cushing?
- Speeksel test
- Bekende oorzaken hypercortisolisme?
ACTH afhankelijkheid bepalen?
ACTH meten:
- ACTH hoog: MRI of BSIPS (bilaterale sinus petrosus inferior camping)
BSPIS?
Bilaterale sinus petrosus inferior sampling: catheter meet ACTH in veneuze afvloed hypofyse na CRH toediening. Bepaalt dan ratio tov perifeer (normaal hoger, bij ectopische productie laag) en verschil links rechts
Wat doe je bij gelijk ACTH in hersenen als perifeer?
Dan radio gelabelled somatostatine om neuro endocriene tumor te vinden.
Oorzaken ectopisch ACTH?
- Longkanker
- Onbekend
- Gastro intestinaal neuro endocriene
Wat zie je bij patiënten met ectopisch aCTH syndroom?
- Meer infecties: ernstige sepsis of opportunistische infecties
- thromboembolische complicaties
- ernstige hypertensie en hypokaliemie
- psychiatrische complicaties
