HC.2 Werkingsmechanisme ACTH en cortisol biosynthese Flashcards
3 lagen in de cortex van de bijnier:
- Zona glomerulosa, maakt aldosteron
- Zona fasciculata, maakt cortisol
- Zona reticularis, maakt androgeen DHEA/adrostenodione
Welke soort corticoiden maken de zona’s en medulla?
- Glomerulosa = mineralcorticoiden = zouthuishouding
- Fasciculata = glucocorticoiden = suikerhuishouding
- Reticularis = androgenen
Medulla maakt catecholamines: adrenaline en noradrenaline
Wat stimuleert ACTH?
- Cortisol en androgeen productie.
Angiotensine stimuleert aldosteron
Wat is de precursor van bijnier steroïd hormoon?
Cholesterol, 6 ring.
Weg van cholesterol naar de bijnier?
VLDL wordt LDL, in de bijnier zitten LDL receptoren zo komt 80% van het cholesterol de bijnier in. Zelf kan het ook 20% cholesterol maken uit acetyl coa.
Cholesterol moet dan naar het mitochondriën of GER uit komen.
Wat is het StAR?
Steroid acute regulatory protein: ligt op het membraan van het mitochondrium en bindt cholesterol wat vrijkomt via de LDL receptor, dit kan het transporteren over de buitenste naar binnenste membraan. (oiv ACTH)
Omzetting cholesterol (belangrijkste enzymen)?
- Cholesterol wordt pregnenolon dit gebeurt door CYP450sidechain = 11a en is snelheidsbepalend.
- CYP11B2: zet corticosteron om in aldosteron
- CYP17 zorgt voor omzetting naar cortisol of andosteendion
- CYP17b5 is een ecofactor alleen in de binnenste delen van de cortex om androsteendion te maken.
Wat gebeurt er bij stress?
Hypothalamus meer CRH en vasopressine wat dus leidt tot meer ACTH, waardoor meer cortisol productie
Hoe werkt CRH?
CRH bereikt de hypofyse voorkwab en de corticotrofe cellen via de membraanreceptor. Hier bindt het adenylyl cyclase waardoor cAMP vrij komt, leidend tot PKA activatie en calcium afgifte –> vrijkomen van ACTH.
Hoe werkt ACTH?
ACTH bereikt de bijnierschors en bindt aan de membraanreceptor, melanocortin2. cAMP leidt tot meer P450sc, waardoor cortisol gevormd wordt.
Hoe werkt cortisol?
Kan door membranen heen en op de kernreceptor werken.
Hoe binden de hypothalame, hypofysaire en schildklierhormonen?
- Hypothalaam en hypofysair zijn membraanreceptor
- Schildklier is kernreceptor
Wat doet cortisol?
- Is een glucocorticoid en heeft invloed op de suikerhuishouding.
- Cortisol remt de eiwitsynthese, stimuleert gebruik van vetzuren als energiebron, stimulering van de lever tot gluconeogenese waardoor meer glucose in bloed
- Invloed op de insuline gevoeligheid, deze wordt minder
Hoe zit cortisol in de circulatie?
Voor 95% gebonden aan transcortine CBG en albumine.
Vrije vorm gemetaboliseerd in de lever en nier.
Hoe wordt de afgifte van aldosteron gereguleerd?
- ACTH nauwelijks invloed op ACTH afgifte
- Via RAAS, angiotensine 2 heeft een krachtig stimulerend effect op de aldosteron productie bindt aan een g-eiwit gekoppelde receptor.