HC.1 Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen Flashcards
Wat is een multicellulair organisme?
Een organisme waarbij er specialisatie is van cellen/celsystemen waartussen communicatie is
Welke systemen zijn belangrijk voor communicatie in het lichaam?
- Zenuwstelsel: netwerk van cellen met uitlopers die contact maken
- Endocrien systeem: hormonen via de bloedsomloop
Wat zijn hormonen?
- Stoffen die circuleren in het bloed; kunnen eiwitten of ionen zijn, als het maar bindt aan een receptor
- Werken op doelwitcellen op afstand
Hoe weet een hormoon wat een doelwitcel is?
Receptoren met hoge specificiteit en affiniteit. Daarna is het effect afhankelijk van geprogrammeerde respons van de doelwitcel.
2 categoriën waar hormonen aan kunnen binden?
- Kernreceptor; schildklier en steroïd hormonen (bijnier), zijn niet wateroplosbaar en kunnen dus de kern in.
- Membraanreceptor: de hypofyse en hypothalamus hormonen binden aan membraanreceptoren, zijn geladen moleculen die de cel niet inkunnen. De buitenkant van de cel bevat dan receptoren waarna er een cascade op gang komt. Vaak gekoppeld aan een g-eiwit, dan treedt er verandering op van ATP en cAMP wat een respons geeft
Soorten cel communicatie?
- Endocrien: via hormonen via de bloedbaan, specificiteit afhankelijk van receptoren
- Paracrien: buurcellen activeren elkaar met signaalmoleculen/hormonen
- Autocrien: cellen produceren een hormoon en activeren zichzelf daar dan mee.
Belangrijkste endocriene klieren:
- Hypofyse
- Schildklier
- Bijschildklier
- Bijnier
- Testis
- Ovaria
- Pancreas
Waarom is de hypothalamus in principe geen endocriene klier?
De hypothalamus is gespecialiseerd zenuwweefsel.
Hoe wordt een hormoonaal evenwicht in stand gehouden?
Door de feedback mechanismen/terugkoppelingsmechanismen
Een aantal endocriene ziekten die leiden tot een hormonale disbalans:
- Acromegalie = te veel van groeihormoon
- Ziekte van Cushing = te veel cortisol
- Ziekte van Addison = te weinig van bijnierhormoon
- Ziekte van Graves = te veel schildklieractiviteit
- Ziekte van Hashimoto = te weinig schildklieractiviteit
Verschil hypofyse voor- en achterkwab?
- Voorkwab = bestaat uit endocriene cellen, groter
- Achterkwab = bestaat uit neuraal weefsel net zoals de hypothalamus, kleiner
Hypothalamus neuronen?
- Grote cellen met lange uitlopers lopend naar de hypofyse achterkwab, daar geven ze hun hormoon af aan het bloed, bv oxytocine en ADH
- Kleine cellen met kortere uitlopers die hormonen af geven via bloed in de hypofyse cel in de voorkwab, de hypofyse produceert dan hormonen en die gaan naar de bloedbaan, bv TSH, ACTH, FSH, LH, groeihormoon, prolactine, endorphines
Wat zit er in de hypofyse steel?
Loopt vanuit de hypothalamus naar hypofyse met uitlopers en de bloedvaatjes die naar de hypofyse gaan.
Cellen in de hypofyse voorkwab?
- Somatotroop, maken groeihormoon (50%)
- Lactotroop, maken prolactine (15%)
- Corticotroop, maken ACTH (20%)
- Thyrotroop, maken TSH 5%
- Gonadotroop, maken LH en FSH 10%
Hypothalamus-hypofyse bijnieras?
- hypothalamus: CRH (corticotropid releasing hormone) en vasopressine
- Hypofyse: ACTH (adrencorticotropid hormone)
- Bijnier: cortisol en bijnierandrogenen