HC.5: Exocriene pancreas insufficiëntie Flashcards
Secretie van spijsverteringsenzymen
Eiwitafbrekende pro-enzymen: trypsinogeen, chymo-trypsinogeen, pro-elastase, pro-carboxypeptidases
Vetafbrekende enzymen: pancreas lipase. pro-colipase
Koolhydraat afbrekende enzymen: a-amylas
Secretie van bicarbonaat
Voorkomt zuurschade darmwand
Zorgt voor optimale pH voor digestieve enzymen in het duodenum
Functies van de exocriene pancreas
Secretie van spijsverteringsenzymen
Secretie van bicarbonaat
Acinaire cel
Peptide hormoon: CCK/gastrine
Secretie: eiwit/enzymen
Functie
- Enzymen synthese
- Opslag en secretie
Ductulaire cel
Peptide hormoon: secretine
Secretie: NaHCO3 rijke vloeistof
Regulatie acinaire secretie
Acetylcholine en CCK zijn de “key” regulatoren; ACh is permissive voor CCK
Secretine/cAMP potentiëren het effect van ACh en CCK op de acinaire secretie
Ductulaire secretie
Transporters
- CFTR: chloor kanaal
- AE: anion exchanger
Signaalsystemen
- GC-C: guanylyl cyclase
- cGK: cGMP afhankelijk eiwit kinase
- cAK: cAMP afhankelijk eiwit kinase
Stimulatie: secretine (bloed) en guanyline (lumen)
Remming: somatostatine
Luminocriene regulatie
Coördineert acinaire en ductulaire secretie
Endocriene regulatie
Koppelt HCL toevoer aan HCO3 secretie naar duodenum
Intestinale fase
I cel, stimulatie
- Vetzuren
- Aminozuren, peptides
- CCK-RF
S cel, stimulatie
- H+
Verband HCO3 en zuur
HCO3 secretie is evenredig met zuurbelasting in het duodenum
–> Regulatie secretine afgifte door de S cel
Stoppen pancreas enzymsecretie
Pancreas enzymsecretie stopt na afbraak voedingseiwit in het duodenum
–> Regulatie cholecystokinine afgifte door de I cel
Preventie van pancreas zelfvertering
Zymogenen worden in een inactieve (pro-) vorm aangemaakt
Cellulaire sequestratie van zymogene in granulae
Verpakt tezamen met trypsin inhibitor
Zymogeen secretie en activering in gescheiden anatomische compartimenten
Omzetting van trypsinogeen in trypsine
Enterokinase heeft slechts één fysiologische substraat: trypsinogeen
Trypsine splitst vervolgens alle andere pro-enzymen
Exocriene pancreas insufficiëntie
Verminderde productie en secretie van pancreas enzymen
b.v. aantasting van het pancreasparenchym
- Acute necrotiserende pancreatitis
- Chronische pancreatitis
- Cystic fibrosis
Acute (necrotiserende) pancreatitis
Inflammatoir proces van het pancreas met soms het ontstaan van necrose
Klinische definitie (2 van 3)
- Symptomen (buikpijn)
- Serum amylase/lipase >3x ULN
- Radiologisch beeld
Chronische pancreatitis
Fibro-inflammatoir syndroom repeterende episodes van inflammatie leiden tot onherstelbare schade van het pancreasweefsel
Histologisch, irreversibele schade van het pancreas weefsel (calcificaties en fibrose)
Klinische definitie
- Symptomen (buikpijn)
- Insufficiëntie (exocrien/endocrien)
- Radiologisch beeld passend
Malabsorptie
Malabsorptie ontstaat wanneer de enzymsecretie is afgenomen met >90%
Lipase secretie daalt sneller dan bv. secretie van proteolitische enzymen
Oorzaken exocriene pancreasinsufficiëntie
Verminderde excretie van pancreassappen door obstructie
- Chronische pancreatitis
- Pancreascarcinoom
Verminderde hormonale stimulatie
- Coeliakie
- Ziekte van Crohn
Dyssynergie pancreassappen en voedsel
- Pancreas chirurgie
- Roux-and-Y bypass
Mechanismes die tot malabsorptie kunnen leiden
Afgenomen pancreassecretie
- Neurale en hormonale stimulatie omlaag
Asynchronie voedsel en enzymen
Functionele veranderingen
- Afname pancreasweefsel
- Als gevolg van onderliggende ziekte
Klinische uiting
Buikkrampen
Gewichtsverlies
Steatorroe –> losse olieachtige, extreem onaangename geur, voluminous, moeilijk door te spoelen ontlasting
Deficiënties van vetoplosbare vitamines
Functietesten
Direct test
- Verzameling van enzymen uit de darm na IV toediening van een secretie stimulator
Indirecte testen
- Van de Kamer test: kwantificatie van de hoeveelheid vet in de ontlasting
- Ademtest met gelabeld substraat
- Faeces elastase
Behandeldoelen
Verminderen van symptomen t.g.v. malabsorptie
Verbeteren voedingsstatus
Pancreatic enzyme replacement therapy (PERT)
Capsule met enteric coated microbead enzymen
Enteric coating ter bescherming tegen de zuurgraad in de maag
