HC13 - Koliek Flashcards
Wat is koliek?
Buikpijn
Welke soorten koliek heb je?
- Ware koliek
- Valse koliek
- Schijnbare koliek
Wat is ware koliek?
Buikpijn waarvan de oorzaak in het maagdarmkanaal ligt
Valse koliek
Buikpijn waarvan de oorzaak in de buikholte, maar buiten het maagdarmkanaal ligt (bijv. peritonitis, een torsi uteri of een niersteen)
Wat is schijnbare koliek?
Klachten die lijken op die van koliek, maar die een oorzaak hebben gelegen buiten de buik (bijvoorbeeld spierbevangenheid of pleuritis)
Waarom is ware koliek bij paarden zo’n probleem?
- Darmen liggen heel los in de buik
- Groot caecum en colon
- Prognose wisselt van zeer gunstit tot infaust
- Het komt o.a. ook door huisvesting en voeding, en manier van houden
Vanuit welke hoek kun je de DDx voor ware koliek aanpakken?
Wat is een ileus?
Alle aandoeningen waarbij de passage van de darminhoud is belemmerd
Welke vormen van ileus heb je?
- Mechanische ileus
- Paralytische of adynamische ileus
Welke vormen van mechanische ileus heb je?
- Strangulerend
- Niet strangulerend
Welke vormen van niet strangulerende ileus heb je?
- Intraluminale afsluiting
- Intramurale afsluiting
- Extramurale afsluiting
Wat is een paralytische of adynamische ileus?
Dan is de passage van de darminhoud belemmerd door een verlamming van de darmmusculatuur (bijv. bij proximale enteritis of postoperatief)
Wat is krampkoliek?
Een verzamelterm die in de praktijk wordt gebruikt om te refereren naar een patroon van milde en vage koliekverschijnselen die vaak slechts 1 tot 2 uur duren.
De oorzaak is vaak onduidelijk
Wat voor verschijnselen zie je bij krampkoliek?
Geen tot weinig afwijkingen in het klinisch onderzoek (soms wat hyperfrequente borbo’s)
Wat is obstipatie?
Obstipatie is een stagnatie van de passage van feces in de darm
Waar blijft stro vaak vastzitten in de darm?
In de linker ventrale colon ascendens
Waar blijft zand vaak vastzitten in de darm?
In de rechter dorsale colon ascendens
Waar blijft vlas/stro vaak vastzitten in de darm?
In het ileum
Welke liggingsveranderingen kun je krijgen zonder strangulatie?
- Milt nierband entrapment (MNB)
- Right dorsal displacement (RDD)
- Retroflexie linker colon ascendens
Wat is een strangulatie?
Gaat gepaard met een obstructie van de veneuze afvoer en in een later stadium van de arteriële aanvoer van het betrokken darmsegment.
Bij paarden kan dit bijv. een torsio coli of een volvulus dunne darm zijn.
Wat moet je heel snel bepalen als een eigenaar je belt met een paard met koliek?
Hoe ernstig het is en of je dit paard moet doorsturen of niet
Wat zijn relevante vragen bij de anamnese van een paard met koliek?
- Hoe lang al koliek?
- Eerder koliek gehad?
- Heeft hij nog gemest?
- Wanneer voor het laatst ontwormd?
- Huisvesting: zand/stro?
Waar let je op bij de algemene indruk van een paard met koliek?
Waarom ben je benieuwd naar de mate van tachycardie bij koliek?
Dat kan iets zeggen over de pijn, maar ook over endotoxinemie of hypovolemie.
Het zegt iets over de ernst van de oorzaak
Wat doe je bij een paard met een tachycardie van boven de 60 slagen per minuut?
Sonderen, anders heb je een grote kans op maagoverlading
Wat is een primaire maagoverlading?
Maagoverlading door te veel eten (vaak ruwvoer) of vertraagde maaglediging
Wat is een secundaire maagoverlading?
Maagoverlading door vloeistof (maagdarmsappen), door bijv. een strangulatie dunne darm obstructie
Waar moet je op letten bij de temperatuur van een paard met koliek?
Als een paard ligt te rollen verricht het arbeid en gaat de temperatuur automatisch omhoog, dus dat is niet gelijk koorts
Waar let je op bij het abdomen bij het digestieonderzoek van een paard met koliek?
Wanneer is een koliek niet zo ernstig, en wanneer wel?
Wanneer ga je wel en wanneer niet rectaal exploreren?
Wel: ernstige koliek, of afwijkingen in het klinisch onderzoek
Niet: milde koliek zonder klinische afwijkingen
Het is een risico voor dier en mens
Wat ga je doen als er geen bijzonderheden zijn bij de eerste visite?
Wat voor pijnstilling zou je een paard met koliek kunnen geven?
Stel de koliek komt terug, wat is dan het doel van de tweede visite?
Het stellen van een diagnose
Wat is je plan van aanpak bij een tweede visite?
Herhalen klinisch onderzoek en rectaal onderzoek doen
Wat kunnen je bevindingen zijn bij rectaal exploreren?
Wat is de DDx van ware koliek?
De eerste drie kun je zelf nog, de rest moet je doorsturen
Waar moet je op letten als je een paard met koliek doorstuurt?
- Sonderen voordat je gaat vervoeren (anders maagruptuur onderweg)
- Pijnstilling voor onderweg
- Zorgen dat het dier veilig vervoert wordt
