HC13 --> Bewustzijn, evolutie en de geest van dieren

Question 1

Terugblik les 7: natuurlijke methode van Flanagan

Answer 1

• Natuurlijke methode van Flanagan: een combinatie van fenomenologie en wetenschap (voornamelijk psychologie en neurowetenschap).
• Flanagan stelt dat het belangrijk is ook andere disciplines serieus te nemen in onderzoek naar bewustzijn, zoals evolutionaire biologie

Question 2

Is evolutie zélf een bewust proces?

Answer 2

1. God is verantwoordelijk voor evolutie
2. Bewust streven veroorzaakt evolutie
3. Evolutie is onbewust, ongericht, willekeurig

Question 3

Godsargument vanuit design

Reverend William Paley

Answer 3

het hart/oog/dieren is zo complex, dus er moet wel een designer achter zetten. een bewuste entiteit die intentioneel dit gemaakt heeft –> God

Lijkt goed design: lijkt alsof bewuste entiteit aan de basis ligt!

Question 4

Evolutietheorie obv bewustzijn

Answer 4

Giraffe wil hoogste blaadjes van bomen –> Dit dier heeft een intentie, het gaat streven.

Evolutie wordt volgens Lamarck gestuurd door bewustzijn/bewust streven!

Question 5

Mindless design

Charles Darwin

Answer 5

• Individuen binnen soorten verschillen (gedrag/fysiek).
• Soms bieden variërende eigenschappen voordeel om te overleven in een specifieke omgeving –> Natuurlijke selectie: deze individuen planten zich voort: geven eigenschappen door.

Question 6

evolutie als algoritme

Answer 6

geen design, slechts reeks instructies die onbewust gevolgd worden
graduele verandering = blinde variatie + selectie + erfelijkheid

Question 7

adaptieve eigenschappen?

Answer 7

• variatie op eerdere vorm
• erfelijk
• reproductief succes verbeteren

hierbij is geen plan of designer nodig

Question 8

Lamarck?

Answer 8

niet blinde variatie, maar intentie. een giraf streeft naar de hoogdte bladeren dus krijgt daardoor langere nek.
evolutie zou worden gestuurd door bewustzijn/bewust streven.

Question 9

moderne synthese

Answer 9

genetica + darwins theorie;
variatie is geen resultaat van een hoger bewustzijn, maar van mutaties en recombinaties van genen
* Mutatie gebeurt willekeurig, op basis van het imperfect kopiëren van genetische informatie.

graduele verandering = willekeurige variatie (mutaties) + selectie + erfelijkheid.

uit de jaren 30

Question 10

panadaptationisme

Answer 10

de misvatting dat alle eigenschappen van levende organismen adaptief zijn

Aangezien evolutie geen gericht / bewust proces is, is niet elke eigenschap noodzakelijk voordelig.
- sommige eigenschappen adaptief en voordelig
- sommige komen voort uit lichamelijke limieten of willekeurige kracht
- sommige zijn nutteloos, maar blijven omdat ze ooit nuttig waren en niet zijn uitgeroeid (bv kippenvel)

maar tot welke soort eigenschap behoort bewustzijn? –> evolutie van bewustzijn

Question 11

2 problemen bij vraag of dieren ook bewustzijn hebben

Answer 11

1. het probleem van andere geesten
2. onvoorstelbaarheid (vleermuis)

Question 12

het problem van andere geesten

Answer 12

hoe weten we of andere organismen gedachten, gevoelens en ervaringen hebben zoals wij?:
- gedrag (uitschreeuwen van pijn)
- rapportering (“Ik heb pijn”)

maar, probleem:
1. Hoe weten we dat gedrag en rapporteringen gebaseerd zijn op fenomenaal bewuste ervaringen
2. Dieren spreken niet, en je weet niet of hun gedragingen (en de correlaties tussen gedrag en ervaring) vergelijkbaar zijn met de onze.

Question 13

antropomorfe interpretatie/vooroordelen

Answer 13

de neiging om gedrag van dieren hetzelfde te interpreteren als ons eigen. en de neiging om dieren die meer op ons lijken als bewuster te classificeren.

Question 14

2 extremen over bewustzijn bij dieren

Answer 14

Alleen mensen zijn bewust. Dieren zijn onbewust vanwege de afwezigheid van taal.
- Descartes: Dieren zijn onbewuste automata
- Dennett: Door de afwezigheid van taal kan de illusie van bewustzijn bij dieren niet ontstaan.

Alle levende wezens zijn bewust.
Meest extreem: Panpsychisme: Alle dingen hebben ‘bewustzijn’.

Question 15

middeltheorieën over bewustzijn bij dieren

Answer 15

onderscheid soorten bewustzijn:
- primair/sensorisch bewustzijn: de capaciteit bewust te zijn van je omgeving
- secundair/reflecties: de capaciteit bewust te zijn van je eigen bewustzijn en het te verbinden met toekomst/verleden.

verschillende diersoorten zijn slechts deels bewust

Question 16

onvoorstelbaarheid

Answer 16

als je vleermuis voorstelt zie je jezelf als vleermuis, niet hoe het voor de vleermuis is.
-> what it is like to be a frog
we denken bewuster zijn geëvolueerd dan de kikker, maar waarom want
- we vergissen ons vaak over ervaringen
- we kunnen ons niet voorstellen wat de subjectieve ervaring van de kikker zou zijn.

Question 17

Onoplettendheidblindheid en veranderingsblindheid

Answer 17

Ook wij ervaren enkel bepaalde aspecten van de wereld en zijn onbewust van de rest, maar we voelen geen gaten in onze ervaring!

Question 18

wat zijn dan de criteria voor bewustzijn

Answer 18

• fysieke criteria: moeilijk door meervoudig realiseerbaar/wat zijn de neurale correlaten
• gedragsmatige criteria: pijn (enkel mits meervoudig realiseerbaar) flexibel en complex gedrag (gevaar = intelligent gedrag als aanwijzing bewustzijn zien)

Question 19

Gallup MSR

mirror self-recognition test

Answer 19

zette stip op apen en keek of ze zichzelf herkenden.
maar enige wat dit aantoont is dat aap in staat is tot “mirror guided body inspection” - Heyes
- mensen van 18 maanden slagen ook
- eksters ook
- honden nooit, maar wel met geur

Question 20

Theory of mind van Povinelli (1998)

Answer 20

Het toeschrijven van mentale toestanden aan anderen. “Gedachte-lezen” –> Folk psychology
Aap –> bedelen voor voedsel als wetenschapper buiten bereik is en eetbaar voedsel heeft.

Deze apen hebben zeer waarschijnlijk geen ‘theory of mind’: Ze tonen geen begrip voor de belevingswereld / het perspectief van anderen.

Question 21

Hare, Call and Tomasello (2001)

Answer 21

Apen beschikken mss wel over ‘theory of mind’ als het binnen hun eigen soort is
Banaan verstoppen onder deken
- Als normale aap ziet dat dominante aap ziet dat de banaan eronder ligt pakt hij deze niet
- Als dominante aap het niet ziet gaat de normale aap wel naar de banaan toe

Daarom oppassen voor menselijke vooroordelen!

Question 22

Taalgebruik van Pinker

Answer 22

Gebarentaal bij apen
- Wel: verstaan van taal, grammatica
- Niet: spontaan gebruik

Question 23

Conclusie: Bewustzijn bij dieren

Answer 23

• Het is moeilijk te achterhalen of andere dieren bewustzijn hebben.
• Het probleem van andere geesten: We kunnen nooit zeker zijn van fenomenaal bewustzijn bij anderen.
• We vertrekken voor een analyse van dierenbewustzijn altijd vanuit onze eigen aannames over (ons) bewustzijn (we kunnen ons niets anders verbeelden).
• Het is moeilijk indicatoren/criteria voor bewustzijn te identificeren! –> Fysieke kenmerken? Gedragsindicatoren?

Question 24

Humphrey over evolutie van bewustzijn

Answer 24

Humphrey stelt dat omdat bewustzijn geëvolueerd is, het een functie moet hebben –> Misvatting: Panadaptationisme!

Question 25

Natuurlijke selectie als 'mindless design'

Answer 25

Bewustzijn zou een functie kunnen hebben, maar misschien is het een nutteloos bijverschijnsel van natuurlijke selectie, of enkel nuttig omdat het samenhangt met andere adaptieve eigenschappen.

Question 26

4 standpunten over de evolutie van bewustzijn

Answer 26

1. Bewust inessentialisme 2. Bewustzijn heeft een evolutionaire functie 3. Bewustzijn heeft geen onafhankelijke functie 4. Bewustzijn is een illusie

Question 27

1.bewust inessentialisme

Answer 27

**Epifenomenalisme: Bewustzijn is een machteloos bijverschijnsel van fysieke fenomenen**. Bewustzijn is veroorzaakt door breinprocessen, maar heeft zelf geen causale kracht. Natuurlijke selectie kan de zombie en de 'conscie' niet van elkaar onderscheiden! --> het idee van de zombie opgeven en bewustzijn serieuzer nemen.

Question 28

2.bewustzijn heeft een evolutionaire functie

Answer 28

1. **Velmans: "there is no point to survival" zonder bewustzijn** 2. **Humphrey: Bewustzijn heeft een sociale functie**.

Question 29

Velmans: "there is no point to survival" zonder bewustzijn

Answer 29

- Zonder bewustzijn zou het leven maar niets zijn, we zouden geen reden hebben tot overleven. - **Maar dan nog: waarom zijn qualia nodig**? - Waarom evolueerde het zeer complexe fenomenaal bewustzijn om ons te doen overleven? Waarom niet gewoon simpelere overlevingsinstincten?

Question 30

Humphrey: Bewustzijn heeft een sociale functie

Answer 30

- Bewustzijn is een **'surface property'**: een eigenschap waarop natuurlijke selectie inwerkt. - Mensen leven in complexe, sociale groepen. - De vaardigheid om het gedrag van anderen te begrijpen, manipuleren en voorspellen was daarom van groot belang voor onze voorouders. - We werden **natuurlijke psychologen**: cf. volkspsychologie, 'theory of mind'. - Bewustzijn is **zelf-reflexief inzicht** --> Natuurlijk geselecteerd omdat het ons ook inzicht biedt in de mentale wereld van anderen. - Het is een soort "'inner eye', whose field of view is not the outside world but the brain itself" - Kritiek: is bewustzijn zélf de adaptieve eigenschap?

Question 31

3.bewustzijn heeft geen onafhankelijke functie

Answer 31

Bewustzijn kan niet worden losgekoppeld van andere capaciteiten en/of mentale toestanden. Het zijn *die* capaciteiten en mentale toestanden die adaptief zijn, niet bewustzijn zelf. Vb. Halligan en Oakley: **Bewustzijn zorgt voor evolutionair voordelige sociale vaardi heden en communicatie** --> Dit is waar natuurlijke selectie op inwerkt, niet bewustzijn zelf!

Question 32

4.Bewustzijn is een illusie

Answer 32

* **Cf. Dennett**: Fenomenaal bewustzijn is een illusie, het is niet zoals het lijkt te zijn! * Het evolutionaire vraagstuk ten aanzien van bewustzijn is, net als het moeilijke probleem van bewustzijn, een **illusie**: Het komt er eigenlijk niet op aan fenomenaal bewustzijn te verklaren, maar de illusie van fenomenaal bewustzijn --> **Waarom ontstond, in het proces van evolutie, *de illusie van* bewustzijn?**

Question 33

Hoe verklaren we de illusie van fenomenaal bewustzijn

Answer 33

1. De bewustzijnsillusie is een nutteloos bijverschijnsel van andere, geëvolueerde capaciteiten 2. De bewustzijnsillusie is zelf adaptief / gelinkt aan processen die evolutionaire voordelen bieden

Question 34

De bewustzijnsillusie is een nutteloos bijverschijnsel van andere, geëvolueerde capaciteiten

Answer 34

**Claxton**: Oorspronkelijk ontwikkelden we de capaciteit tot 'super-alertheid' om op gevaarlijke situaties te reageren. De illusie van 'bewustzijn' kwam voort uit een geleidelijke verdere ontwikkeling van deze capaciteit, als "a useless by-product". --> Onze illusie van bewustzijn plaatst ons in een constante, overdreven alertheid en stress. (En we zouden beter af zijn zonder!)

Question 35

De bewustzijnsillusie is zelf adaptief / gelinkt aan processen die evolutionaire voordelen bieden

Answer 35

Illusies kunnen functies vervullen! Vb.: theorie over de Müller-Lyer illusie Denken dat wij / andere mensen fenomenaal bewust zijn, ... - geeft ons een reden tot leven. - geeft ons reden om goed voor onszelf / anderen te zorgen. - **De illusie van het bewuste zelf --> Cf. Metzinger**: Geloven dat je een continue eenheid bent, maakt dat je je wil inspannen voor je toekomstige zelf. - **De illusie van bewuste keuze/vrije wil --> Cf. Vohs en Schooler**: Geloof in vrije wil, ook al bestaat deze niet echt, doet ons moreel handelen.

Question 36

De evolutie van bewustzijn (samenvatting)

Answer 36

1.Bewust inessentialisme - We hadden ook fenomenale zombies kunnen zijn. Bewustzijn heeft geen functie, is een epifenomeen. --> Waarom heeft evolutie conscies veroorzaakt en geen zombies? 2.Bewustzijn heeft een evolutionaire functie - Bewustzijn voegt op zichzelf iets nieuws toe. --> Wat is de functie van bewustzijn? 3.Bewustzijn heeft geen onafhankelijke functie - Bewustzijn kan niet losgekoppeld worden van andere geëvolueerde, adaptieve eigenschappen. --> Waarom ontstaat bewustzijn in wezens die adaptieve eigenschappen als de onze hebben? 4.Bewustzijn is een illusie - We hebben geen "bewustzijn" zoals dat doorgaans wordt opgevat, ook al lijkt dat zo. --> Waarom is de illusie van bewustzijn ontstaan?

Question 37

conclusie deze les

Answer 37

* Vandaag hebben we de **bewuste geest vanuit het perspectief van de evolutietheorie** besproken. * Vroege theorieën over evolutie gingen er vaak vanuit dat dit **proces gestuurd wordt door een bewuste entiteit** (door God, of door het organisme zelf). * We bespraken **bewustzijn bij dieren** en hoe moeilijk het is te bepalen of dieren bewust zijn op basis van **fysieke indicatoren en gedragsindicatoren**. --> **Het probleem van andere geesten**. * Tot slot bespraken we vier alternatieve posities m.b.t. de **functie van bewustzijn**.