HC's week 12 Atherosclerose, trombose en hemostase Flashcards
Proces atherosclerose
ontstaan fatty streaks in vaatwand -> ontsteking -> macrofagen
Wat is de behandeling van stabiele angina pectoris?
- lifestyle management
- medicamenteus -> ascal, statine, betablokker, calciumantagonist, etc.
- revascularisatie -> PCI/CABG bij hoogrisico-anatomie patiënten, persisterende klachten of een wens van de arts/patiënt
- cardiale revalidatie
Medicatie en revascularisatie zijn net zo effectief, dus de voorkeur gaat uit naar medicatie
Wat is de behandeling van acuut coronair syndroom
- revascularisatie -> PCI (dotteren) of CABG (bypassoperatie)
- medicamenteus -> nabehandeling met betablokkers, trombocytenaggregatieremmers, cholesterolsyntheseremmers en ACE-inhibitors
- lifestyle management
- cardiale revalidatie (vaak bewegingstherapie)
Opties van revascularisatie
PCI (percutane coronaire interventie) -> dotteren
CABG (coronaire arterie bypass graft) -> bypassoperatie
anamnese myocardiale ischemie (stabiele AP en ACS)
pijn op de borst bij inspanning en gaat in rust weg (reageert op nitraten, stabiele AP), uitstraling, kortademig, pijn op de borst in rust (ACS)
testen stabiele AP
inspannings ECG, SPECT of PET-scan, stress echocardiografie, MRI, coronaire CT, invasieve functionele test
wat is een myocardinfarct?
schade aan hartspier, meetbaar in bloed, pathologische Q-golven zijn te meten dmv en ECG
wat is een instabiele angina pectoris
geen schade aan myocard, geen stoffen aantoonbaar in het bloed, niet zichtbaar op ECG. troponinetest is normaal bij instabiele AP
wat is een STEMI?
ST-elevatie myocard infarct
ECG -> persisiterende ST-elevaties
behandeling zo snel mogelijk -> reprefusietherpaie (trombolyse en PCI/CABG)
wat is een NON-STEMI?
troponinetest is abnormaal. Door GRACE-score wordt er bepaald hoe snel je behandeld wordt met PCI. heparine, anti-platelet agents, NTG en beta-blokkers worden toegediend
Complicaties reperfusietherapie
trombolyse -> bloedingen op prikplek, cerbraal of gastro-intestinaal
PCI -> bloedingen of aortadissectie, trombusvorming
richtingen van opname hart
LAO (linksvoor schuin), RAO (rechtsvoor schuin), craniaal, spider (LAO 50 en caudaal 50), caudaal
Hoe beoordeel je de ernst van stenose?
fysiologisch:
- FFR (fractional flow reserve) -> druk na stenose delen door druk voor stenose -> wordt gelijkgesteld aan de flow. max flow door adenosine. bij ratio onder 0,8 moet je stenten (ernstige vernauwing)
- iFR (instataneous wave-free ratio) -> wave free periods worden over elkaar gedeeld
anatomisch:
- IVUS (intravascular ultrasound) -> geen contrastmiddel, diep weefsel kunnen bekijken, echobeeld
- OCT (optical coherence tomography) -> alleen beeld als bloed uit het vat gaat, erg gedetailleerd, altijd van distaal naar proximaal, contrastvloeistof nodig
Wat is een pacemaker
Een pacemaker is een apparaatje dat het hartritme regelt. Als het hartritme te traag wordt, geeft de pacemaker stroomstootjes af en trekt het hart weer samen in het juiste ritme.
Wat is een Inwendige Cardioverter-Defibrillator (ICD) en uit welke onderdelen bestaat het?
Het bestaat uit een (pulse) generator (kastje) en draden, 1 draad zit vast in de punt van de rechterkamer, de tweede in het rechteratrium zorgt ervoor dat de prikkel zowel in het atrium als in de kamer wordt doorgegeven
Way is een titine mutatie?
verstoring in de actine en myosine complexen.Dit komt doordat er littekenweefsel in het hart zit, wat er voor zorgt dat er een laag signaal komt
Plaatsing van een ICD
- het bloedvat werd gezocht: dit is de v. cephalica (als dit niet mogelijk is dan komt de draad in de v. axillaris)
- de draad opvoeren: het draad gaat via de vene naar de apex van de rechterkamer. maar hiervoor moet die eerst langs de tricuspidalisklep. Het is niet in de linkerkamer, omdat in het veneuze systeem lagere drukken zijn, minder bochten en er worden minder stolsels gevormd.
- controle plaatsing draad: als de draad goed zit (kan je zien via rontgenologische fluoroscopie) dan wordt die in de apex geschoefd
- ICD wordt tussen de huid en m. pectoralis geplaatst
Hoe stel je een ICD in?
kijken of n. phrenicus niet gestimuleerd wordt, drempelwaarde wordt bepaald (0,5 V). 5,0 Volt is goed in de kamer
Behandeling perifeer vaatlijden
endarterieëctomie, percutane transluminale angioplastiek (PTA), bypass chirurgie (veneus, kunsstof)
risicofactoren atherosclerose
familiair, man, roken, diabetes mellitus, leeftijd, hyperlipidemie en hypertensie
klachten perifeer vaatlijden
etalagebenen (claudicatio intermittens), witte, pijnlijke en koud been (acute vaatafsluiting) en niet genezende wonden door te weinig zuurstofaanvoer
klachten claudicatio intermittens
- Pijn in spieren: bil/dijbeen/kuit, altijd onder het stuk waar de trombose zit
- Pijn na inspanning (etalagebenen)
- Pijn wordt minder in rust
- Bij kritieke ischemie ook rustpijn (vaak ‘s nachts), niet-helende wonden en/of gangreen
aanvullend onderzoek atherosclerose
doppler, teendruk, enkel/arm index (looptest) , duplex, MRA, CTA, angiografie, conventionele angiografie -> contrastvloeistof inspuiten en erg invasief
Wat is de fontaine classificatie voor perifeer vaatlijden?
Maat voor ernst van klachten in de benen:
1. Geen klachten
2. Claudicatio intermittens
a. Niet invaliderend –> optreden pijn na > 200m lopen (niet invaliderend)
b. Wel invaliderend –> optreden pijn na < 200m lopen (wel invaliderend)
3. Rust-/nachtpijn
4. Gangreen (necrose)
Behandeling fontaine 1 en 2
- cardiovasculaire management
- statine/clopidogrel
- gesuperviseerde looptraining -> efficienter spiermetabolisme en stimulerend effect collateralen. Bij 50 tot 70% neemt de loopafstand flink toe. Het zijn oefensessies van 30 min per keer, 3x per week, tot pijngrens lopen en minimaal 6 maanden deze looptraining
behandeling fontaine 3 en 4
kan ook gegeven worden als looptraining niet na 3 maanden werkt.
PTA (dotteren), liesdesobstructie (TEA), bypass (fem fem crossover of perifere bypass), CERAB (stent) en amputatie
Wat is endarterieëctomie en waarvoor is het geschijt?
- Bij een endarteriëctomie wordt de zieke, vernauwde binnenkant van de slagader verwijderd. De arterie wordt gesloten door een patch om het lumen zo groot mogelijk te houden. In de lengte opengeknipt, met een EEG wordt hersenfunctie bekeken. Er zitten zenuwen en spieren in de buurt dus moet je voorzichtig zijn
- is vooral goed bij knikpunten, zoals de a. femoralis communis en de a. carotis interna
wat is TEA (liesbobstructie)?
Een trombo-endarteriëctomie (TEA) is een operatieve behandeling van een vernauwing in de liesslagader.
wat is percutane transluminale angioplastiek (PTA), waarvoor is het geschikt en wat zijn de nadelen?
- Dotteren. Het is bedoeld om de vernauwing(en) in uw bloedvat op te heffen. Een PTA is een behandeling op de röntgenafdeling, waarbij de bloedvaten eerst zichtbaar worden gemaakt door middel van contrastvloeistof. Met behulp van een ballonkatheter wordt vervolgens de vernauwing opgerekt.
- korte laesies (afwijkingen), bereikbaar via de lies en wanneer er sprake is van een stenose of occlusie
-duurzaamheid neemt af met grootte van de vaten en er is expertise vereist
complicaties van een PTA
trombus/embolus komt los, dissectie waardoor er een stent geplaatst moet worden, lumen wordt niet groter, waardoor er een stent geplaatst moet worden
wat is bypass chirurgie?
centrale -> aorta-iliacaal, wordt niet vaak gedaan.
perifere bypass (femoral-popliteal bypass) -> arteria femoralis wordt verbonden met de a. poplitea -> fem fem crossover (de arteria femoralis van de benen worden aan elkaar gezet)
- het is duurzaam en functioneert alleen goed wanneer hij genoeg bloed aangeleverd krijgt en weer kwijt kan
complicaties bypass operatie
Vooral cardiale of pulmonale complicaties.
Maar ook wondproblemen (hematoom), graft-infecties, zenuwletsel of ileus (darmafsluiting)
Wat is CERAB?
CERAB-techniek (Covered Endovascular Reconstruction of Aortic Bifurcation) voor verstoppingen in de slagaderen. Deze techniek maakt gebruik van ‘gecoverde’ stents, en legt geen omleiding aan, maar maakt de vernauwingen in buik en bekken opnieuw doorgankelijk
Redenen van een amputatie
vasiculair -> perifeer vaatlijden, acute ischemie, geen revascularisatie mogelijk, vaak icm met DM
trauma
maligniteit
complicaties van een amputatie
fantoompijn, infectie, wonddeshiscentie, cardiaal, overlijden binnen 30 dagen
Wat is claudicatio intermittens?
Claudicatio Intermittens (etalagebenen) betekent letterlijk hinken met tussenpozen. Wanneer mensen pijn krijgen tijdens het lopen en hierdoor tijdens het lopen even rust moeten nemen, spreekt men van etalagebenen. Claudicatio intermittens is een uiting van doorbloedingsproblemen in de benen als gevolg van slagaderverkalking (atherosclerose). Er is een mismatch tussen zuurstofbehoefte van weefsels en zuurstoftoevoer via het bloed waardoor er anaërobe glycolyse en verzuring ontstaat
Wat is de prognose van claudicatio intermittens?
Kans op cardiovasculaire risico’s is groot (20% mortaliteit na 5 jaar –> 75% hiervan CV) en kans op amputatie relatief klein (5%), tenzij er rustpijn komt, dan is de kans op amputatie 25% en overleeft 50% het met beide benen. Na 1 jaar is er 25% CV mortaliteit en na 5 jaar 50% –> erg dodelijk
Hoe wordt een hartkatheterisatie gedaan?
Via de a. radialis in de pols wordt een katheter geplaatst die naar de LAD gaat. Er wordt heparine, vasodilatoren, zoutoplossing en verdoving toegediend. Door contrast worden er van verschillende kanten een opname gemaakt. Door het toedienen van adenosine wordt de FFR gemeten. Via de IVUS worden de bloedvaten nagekeken. wanneer er een dissectie zichtbaar is dan krijg je een stent.
Wat is een hartkatheterisatie?
Met een hartkatheterisatie kan je aandoeningen aan het hart opsporen zoals vernauwingen in de kransslagaders (slagaderverkalking), verstoppingen in de kransslagaders of afwijkingen aan de hartkleppen. Een hartkatheterisatie kan ook plaatsvinden ter controle van een behandeling aan de kransslagaders.
wat is een aneurysma van de abdominale aorta (AAA)?
Aneurysma’s komen meestal voor in de grote lichaamsslagader of aorta, maar kunnen ook overal elders in het lichaam ontstaan. Hierbij bevindt de uitstulping zich in de abdominale aorta (aorta abdominalis), ter hoogte van de buikslagader. abdominale aorta is meer dan 3 cm. 1,5 x de wijdte van de normale diameter.
De AAA komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen en bij een oudere leeftijd
wat zijn de oorzaken van een aneurysma
bindweefselziekte, myocotisch (vaatwand wordt dunner door de infectie), trauma en atherosclerose
Vormen aneurysma
fusiform -> groot gedeelte van het bloedvat is verwijd/ wand is ziek
sacculair (zakje) -> kans groter dat een zakje scheurt. kan door infectie, trauma of geruptureerde atherosclerotische plaque
waar/vals (pseudo) -> gaatje in de vaatwand dat niet dichtgaat. hierdoor lekt er bloed naar de advintitia/ vaak door foutje van chirurg of cardioloog. Moet behandeld worden met lijm of hechtingen
Risicofactoren aneurysma
roken, mannen, leeftijd, hypertensie, hyperlipidemie, familiair en COPD, bindweefselaandoening
Hoe groeit een aneurysma?
Progressief en exponentieel bij een grotere diameter. Bij een aneurysma > 5 cm kun je rekenen op 5 mm (10%) toename per jaar. De groei is afhankelijk van risicofactoren (persistent roken/hoge bloeddruk)
wanneer krijg je een operatie bij een aneurysma
mannen bij meer dan 5,5 cm
vrouwen bij meer dan 5,0 cm omdat het aneurysma bij vrouwen sneller groeit en scheurt
pathofysiologie aneurysma
door genetische factoren kan het zijn dat er elastine degradatie plaatsvindt. Door triggers kan er er een verdikking van de vaatwand zijn. Door deze factoren beide te hebben en nog een 2de trigger zoals roken dan kan er een AAA ontstaan
diagnose aneurysma -> asymptomatisch
LO -> is niet heel gevoelig en onbetrouwbaar. sensitiviteit neemt toe met de aneurysmadiameter en af met de diameter van de buik
Beeldvormend onderzoek -> CTA als therapie en echo als follow-up (adhv dit ruptuurrisico tegen operatierisico afwegen bij een asymptomatische patiënt)
Hoe kun je het ruptuurrisico tegen het operatierisico afwegen bij een asymptomatische patiënt met een aneurysma?
Als het aneurysma geen klachten veroorzaakt moet de kans op ruptuur berekend worden en worden afgewogen tegen het operatierisico
Operatierisico zit tussen 0,5% (endovasculair) en 5% (open aorta) en is afhankelijk van het type operatie, leeftijd, comorbiditeit en geslacht (vrouwen hoger operatierisico en complicatierisico)
Wat is een open chirurgie?
De hele buik wordt opengemaakt, alle organen opzij geschoven en dan wordt het retroperitoneum opengemaakt (hier zit de aorta onder). Er wordt een prothese (broekprothese) in de aorta aangelegd en de aortawand wordt hieromheen gesloten (zodat de er geen aanraking tussen de prothese en de buikorganen komt)
Dit kan zo’n 4-6 uur duren, echter als de a. renalis ook afgeklemd moeten worden zal de operatie binnen 30 minuten klaar moeten zijn, want de nieren kunnen niet tegen ischemie
Best veel kans op complicaties, zoals myocardinfarct (15%), pneumonie (8-12%), nierfunctiestoornissen (5-12%), infectie in het grote litteken, ect. Voordeel is wel dat het vrijwel altijd mogelijk is, maar door comorbiditeiten niet altijd verstandig.
Na de operatie altijd heparine geven en 10 tot 21 dagen in het ziekenhuis laten verblijven