Hc 8 Flashcards
Paper doubt
Cartesiaanse twijfel is paper doubt, dit houdt in dat je op papier twijfelt, maar niet in het echt (living doubt). Je kan op papier opschrijven: “Ik denk dat jullie niet bestaan. De studenten die dit filmpje bekijken, zijn mogelijk slechts deel van een virtuele realiteit die door een malin genie bedacht is om mij voor de gek te houden.” Maar twijfelt professor Dooremalen nu echt aan ons bestaan?
Descartes had volgens Peirce enkel paper doubt. Descartes ging twijfelen en toen hij heel zijn fundament van kennis had afgebroken tijdens de eerste meditatie, ging hij gewoon eten en slapen. Maar waarom zou je dat doen als je erachter bent gekomen dat je niks meer zeker weet? Peirce zegt dus dat je aan Descartes zijn gedrag kan zien dat hij niet echt twijfelde. Professor Dooremalen denkt dat Descartes het daarmee wel eens zou zijn: de methode van radicale twijfel was immers de methode van zijn tegenstander: de scepticus.
Living doubt
is twijfel die oncomfortabel voelt, omdat je niet weet wat je moet doen. Het gaat er dan om dat je niet meer weet wat je moet geloven, waardoor je niet meer weet wat je moet doen. Je wilt dus van de irritatie van de twijfel afkomen, zodat je weer kan handelen. M.a.w. je wil je overtuigingen (opnieuw) vastleggen (fixation of beliefs). Je wil dus weer overtuigingen hebben waar je vertrouwen in hebt.
Pregmatisme; hoe komt het tot stand
Kennis is een rechtvaardige en ware overtuiging. De sceptici stellen dat kennis onmogelijk te verkrijgen is, omdat je nooit de rechtvaardiging kan geven. Wetenschap maakt gebruik van algemene beweringen en die zijn inderdaad nooit te rechtvaardigen (= inductieprobleem). Dus: we willen wel kennis in de zin van justified en true beliefs, maar dat valt nooit te krijgen voor algemene beweringen, en voor verklaringen loop je altijd het risico dat je een verkeerde verklaring hebt. We weten inmiddels dat we de scepticus nooit kunnen verslaan.
We moeten dan nagaan wat we eigenlijk met kennis willen. We willen volgens de universiteit de samenleving begrijpen (understanding society), omdat we die dan kunnen verbeteren (advancing society): Als psycholoog wil je mogelijk mensen met psychische problemen helpen. Kennis dient dus een doel; we willen op basis van kennis handelen in de wereld. Dit is een antwoord dat we bij de pragmatisten zien, en daaruit volgt een manier om de scepticus aan te pakken.
Pragmatisme; betekenis
Een belangrijk pragmatist is Charles Sanders Peirce. Hij grijpt terug op Baine, die stelt dat kennis iets is waarvan men bereidt is om te handelen; kennis verwerf je, omdat je er iets mee wil doen. Pragmatisme gaat er vanuit dat je een overtuiging hebt en dat dat je tot bepaalde gedragingen motiveert. Bijvoorbeeld als je in de overtuiging bent dat er koffie in je kopje zit, neem je een slok. Als je ervan overtuigd bent dat er gif in je kopje zit, gooi je het bijvoorbeeld weg. Dus op basis van beliefs ben je bereid om te handelen. Een pragmatist koppelt kennis (of eigenlijk overtuigingen/ beliefs) aan handelen. In een handeling zie je goed wat iemands overtuigingen zijn. Dit is duidelijke kritiek op de klassieke opvatting dat kennis zekere kennis moet zijn, zoals we die o.a. bij Descartes vonden. Je streeft hier dus naar kennis om iets te doen i.p.v. kennis hebben om kennis te hebben.
Pragmatisme; methodes
Method of tenacity
Method of authority
A priori method
Method of science
Method of tenacity
Dit is de methode van vasthoudendheid. Je blijft weg van die dingen die je mogelijk aan het twijfelen brengen, je bent standvastig. Maar dit is sociaal gezien eigenlijk niet mogelijk: anderen beïnvloeden jouw opvattingen, wat zou impliceren dat je een kluizenaar zou moeten worden wil je deze methode gebruiken.
Method of authority
Je gaat ervan uit dat de autoriteiten in een groep weten hoe het zit, en die bevraag je dan ook niet (het zijn de overtuigingen van een groep of religie). Maar er zijn binnen zo’n groep toch altijd mensen die zich afvragen waarom we geloven wat we geloven. Je zou toch best wat anders kunnen geloven?
A priori method
Je wilt zelf in kunnen zien dat het waar is. Je gaat (vanwege probleem bij [B]) op zoek naar die waarheden die onweerlegbaar zijn en bouwt van daaruit de rest op. Dit doe je met je verstand, dus het is een rationele methode en daarmee a priori. Maar waarom accepteer je de ene bewering wel en de andere niet? Zo wordt het volgens Peirce meer iets analoog aan de ontwikkeling van smaak – het wordt subjectief.
Voorbeeld: Waarom accepteert de ene persoon wel dat God bestaat en de ander niet. Dit lost dus niks op. Deze methode is veel te subjectief.
The method of science
De wetenschappelijke methode levert kennis die onafhankelijk is van mijn smaak en voor iedereen geldt. Hier zit wel een realistische aanname achter (maar wie betwijfelt die serieus?) dat er een wereld is die onafhankelijk van ons bestaat en dat we die kunnen kennen.
Pragmatisch marxisme
Je kunt je afvragen wat het nu is dat we proberen te achterhalen uit de wereld? We proberen kennis te verwerven volgens Peirce, dit is de kennis van effecten die dingen hebben (causale relaties): pragmatisch marxisme.
Volgens Peirce leidt dit niet tot zekere kennis, maar het maakt handelen in de wereld wel (weer) mogelijk. Zolang je goede redenen hebt om iets te denken hoef je geen scepticus te worden. Het kan dus zo zijn dat je later weer twijfelt (living doubt); kennis is dus eigenlijk altijd voorlopig. Dit hebben we eerder ook gezien bij Popper en Lakatos. Met een scepticus hoef je niet te proberen, want uit hun gedrag kun je zien dat ze niet echt twijfelen, want ze vragen aan mij “twijfel je hieraan?”. Als je een echte scepticus bent, zou je dat niet vragen, want je twijfel aan het bestaan van anderen (paper doubt).
Doel is veranderd
Het doel is dus veranderd; we willen niet langer kennis op zekere gronden rechtvaardigen (niet langer uitspraken over de wereld op een deductieve manier /logisch geldige manier afleiden uit observatie). We willen weten hoe mensen kennis opdoen over de wereld (en ook hoe ze eventuele fouten maken, zodat we betere theorieën op kunnen stellen over de wereld, door met die fouten rekening te houden); hoe verwerven overtuigingen waarvan we denken dat ze waar zijn? Daarmee wordt het heel belangrijk dat we erachter komen hoe mensen slechts menen kennis over de wereld op te doen. Daarvoor moet je goed naar de psycholoog luisteren.
Genaturaliseerde epistemologie
Wat we nu volgens Quine moeten doen is de traditionele epistémologie (die behoort tot de filosofie) opgeven en vervangen door de psychologisch wetenschappelijke studie naar hoe we redeneren, hoe we nadenken, hoe we kennis verwerven, hoe we observeren, hoe we leren over de wereld: genaturaliseerde epistémologie
