HC 6: exocriene pancreasinsufficiëntie

Question 1

Wat is de functie van de exocriene pancreas?

Answer 1

Secretie van verteringsenzymen in duodenum:
- eiwit afbrekende enzymen (proteolytisch): trypsinogeen, chymo-trypsinogeen, pro-elastase, procarboxypeptidases
- vetafbrekende (lipolytische enzymen): pancreas lipase, pro-colipase
- Koolhydraat afbrekende (glycosidische enzymen): alfa amylose.

Secretie van bicarbonaat in het duodenum:
- voorkomt schade aan darmwand
- zorgt voor optimale pH voor digestieve enzymen in het duodenum

Question 2

Taakverdeling in de exocriene pancreas?

Answer 2

Secretie van enzymen vindt plaats in de acini door gastrine en cholecystokinine

Secretie van bicarbonaat vindt plaats in de ductuli door secretine. Kan ook acinair in combinatie met CCK en acetylcholine.

Question 3

Acinaire cel?

Answer 3

• Grote kern
• Veel RER
• Golgi systeem
• Blaasjes

Functie is synthese van enzymen, opslag en transport.

Question 4

Hoe werkt acinaire secretie?

Answer 4

• CCK en acetylcholine zetten fosfolipase C aan en zorgt voor IP3 en daardoor verhoogt calcium wat de blaasjes afgeeft.

Question 5

Hoe werkt ductulaire secretie?

Answer 5

Secretine verhoogt cAMP in de cel, waardoor het CFTR kanaal in de ductuli gefosforyleerd wordt en open gaat staan. Dit pompt chloride naar buiten, dit chloride wordt door de AE ingewisseld voor HCO3-.

Guanyline komt vanuit het acinaire deel en werkt via cGMP en fosforyleert ook de CFTR.

Somatostatine remt juist cAMP en dus het. CFTR kanaal

Question 6

Welke fasen van de pancreas secretie zijn er?

Answer 6

• Cefale fase: zien/ruiken/voelen van voedsel, gereguleerd door de n. vagus kan max 50% respons zijn
• Gastrische fase: niet belangrijk
• Intestinale fase: door S-cellen (secretine) en I-cellen (cfk)

Question 7

Wanneer geven s-cellen en i-cellen hun product af?

Answer 7

S-cellen (secretine) bij pH onder de 4,5

I-cellen (CCK) bij vetzuren, aminozuren, peptides, CCK-RF

Question 8

Wanneer stopt cholecystokinine afgifte?

Answer 8

Wanneer CCK-RF wordt afgebroken door trypsine. Dat gebeurt wanneer er een andere voedingsproducten meer kunnen worden afgebroken.

CCK-RF wordt altijd afgegeven

Question 9

Wat is de preventie van pancreas-zelfvertering?

Answer 9

• Enzymen verpakt in inactieve vorm - zymogenen. Behalve lipase en alfa amylase
• Verpakt in granula met trypsin inhibitor
• In duodenum gedecreteerd waar enterokinase aanwezig is en trypsinogeen trypsine wordt en dit alle andere enzymen actief kan maken

Question 10

Waar kun je aan denken bij chronische pancreatitis en gewichtsverlies?

Answer 10

• Pancreas carcinoom 2% in 5 jaar
• Gewichtsverlies door de pijn
• Exocriene pancreas insufficiëntie

Question 11

Wat zie je op een ct bij chronische pancreatitis?

Answer 11

Stenen met calcificaties door de pancreas.

Question 12

Stopt afgifte van enzymen?

Answer 12

Nee, ook als je niet eet contraheren je darmen en is er secretie van enzymen. Bij de maaltijd zal er een piek van enzymen zijn gedurende 3-4 uur. bepaald door MMC = migrating motor complex.

Question 13

Wat is de definitie van pancreasinsufficiëntie?

Answer 13

Malabsorptie door niet meer adequate werking van pancreasenzymen

Question 14

Wat zijn de oorzaken voor exocriene pancreasinsiffucientie?

Answer 14

• Tekort aan afgifte van pancreas enzymen door chronische pancreatitis, of CF
• Obstructie van de duct door tumor of fibrose door chronische pancreatitis
• Probleem in duodenum door bv Crohn of Zollinger Ellison syndroom of coeliakie
• Na chirurgie waardoor er mismatch van voedsel en enzym is.

Question 15

Wat is acute pancreatitis?

Answer 15

Buikpjin, verhoogd amylase en tekenen op beeldvorming. Oorzaken zijn galstenen en alcoholabuse

Question 16

Wat is chronische pancreatitis?

Answer 16

Syndroom met buikpijn, tekenen van chronische pancreatitis op beeld (calcificaties), en (pancreas insufficiëntie, vooral als ze ook calcificaties hebben).

Oorzaken:
- alcohol of roken
- tropisch
- genetisch
- auto immuun

Question 17

Hoe kan coeliakie leiden tot exocriene pancreas insufficiëntie?

Answer 17

Door aantasten van mucosa van duodenum wordt er geen CCK en secretine meer afgegeven, wat betekent dat er ook geen enzymen van de pancreas worden afgegeven.

Question 18

Hoe presenteren patienten zich met exocriene pancreasinsufficientie?

Answer 18

• Buikkrampen
• Steatorrhoe
• Gewiichtsverlies: door pijn, niet opnemen van nutriënten en bacteriële overgroei
• tekort van vetoplosbare vitamine: A, D, E, K

Question 19

Hoe test je exocriene insufficiëntie?

Answer 19

• Direct secretine geven of CCK, dan infuus plaatsen en meten met katheter

Indirect:
- faeces elastase = elastase wordt gemaakt in de pancreas, als dat verlaagd is heb je dus insufficiëntie. Bij diarree vals positief
- ademtest = je eet een gelabeld stofje c-triglyceride, dit zou je kunnen opvangen als co2 bij uitademen.
- ontlastingstest = van de kamer test. 5 dagen lang vet dieet eten, en dan de ontlasting opvangen gedurende 3 dagen. Bij gezonde mensen is het percentage vet lager dan 7%.

Question 20

Behandelen exocriene pancreasinsufficientie?

Answer 20

• Medicatie: capsules gemaakt van porcine met pancreasenzymen. Capsule is gecoat met microbead enzymes om de maag te overleven.
• Capsules innemen tijdens de maaltijd
• lifestyle veranderen (stoppen met roken bij chronische pancreatitis)
• dieet

Question 21

Wanneer weet je of therapie werkt?

Answer 21

• minder buikkrampen
• geen vitamine deficiënties meer
• normale voedingsstatus
• normale stoelgang

Question 22

Hoe test je exocriene pancreasinsufficientie?

Answer 22

Het handigst is de faeces elastase test, als deze verlaagd is heb je EP. Als deze niet verlaagd is kan je nog een ademtest doen om te checken.